Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG) Mevzuatı ve Muhasebesi

Yunus DOĞRU
Yeminli Mali Müşavir

Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler (KKEG) Mevzuatı ve Muhasebesi

Tarih: 27082014

I GİRİŞ


İşletmeler tüm iktisadi hareketlerine ilişkin kayıtlarını işletmeye uygun önceden açılmış hesap planı aracılığı ile varlık- kaynak, gelir- gider esasına göre muhasebeleştirirler Söz konusu kayıtlar yapılırken vergi kanunlarındaki düzenlemeler göz önünde bulundurulmaz Dönem sonunda düzenlenen bilanço da bu esaslara göre düzenlenir Bu şekilde hazırlanan bilançolar ticari bilanço, bilançoda görünen kar ise ticari kardır
Biindiği üzere işletmelerin hisedarları/ortakları vardır Vergi idaresinin işletmelerden aldığı vergiler oran itibariyle hesaplandığında işletmenin en büyük ortağı olduğu görülür Söz konusu büyük ortak alacağı kar payının (vergi) mali kar üzerinden hesaplanmasını istemektedir Yani vergi yasalarının kabul etmediği giderlerin (KKEG) bilançoda gösterilen ticari kara ilave yapılmasını istemektedir Bu nedenle her ne kadar işletmeler ticari bilançonun hazırlanmasına dönük kayıt yapsalarda muhasebe kayıtlarını vergi kanunlarının kabul etmediği giderlerin de (KKEG) izlenmesine imkan verecek şekilde yapmaları gerekir
Vergi yasalarının kabul etmediği giderler ve bunların muhasebeleştirilmesi makalemizin konusu oluşturmaktadır

II KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER

Vergi mevzuatında ‘’Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 41 maddesi ve 5502 Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11 maddesinde düzenlenmiş olmakla beraber, bazı kanunlarda ve zaman zaman çıkan münferit kanunlarda da KKEG düzenlemelerine rastlamak mümkün
KKEG nin düzenlendiği kanunları sıralarsak;
- 5520 sayılı KVK 11 madde düzenlemeleri
- 193 sayılı GVK 41 madde düzenlemeleri
- 213 sayılı VUK düzenlemelerine aykırı işlemler
- 3065 sayılı KDVK 30/d düzenlemeleri
- 6802 sayılı kanun düzenlemesi (Özel İletişim Vergisi)
- 197 sayılı MTV düzenlemesi
- Diğer düzenlemelerdir Bu düzenlemler kısaca aşağıdadır

21 Gelir Vergisi Açısından KKEG

Gelir vergisi Kanunu’nun 41 maddesinde gider kabul edilmeyen ödemeler aşağıdaki şekilde sıralanmıştır
1 Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya aynen aldıkları sair değerler (Aynen alınan değerler emsal bedeli ile değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave olunur)
2 Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine, küçük çocuklarına işletmeden ödenen aylıklar, ücretler, ikramiyeler, komisyonlar ve tazminatlar;
3 Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek faizler;
4 Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler;
5)Bu fıkranın 1 ilâ 4 numaralı bentlerinde yazılı olan işlemler hariç olmak üzere, teşebbüs sahibinin, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygun bedel veya fiyatlar ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel veya fiyat arasındaki işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş sayılır
Teşebbüs sahibinin eşi, üstsoy ve altsoyu, üçüncü derece dahil yansoy ve kayın hısımları ile doğrudan veya dolaylı ortağı bulunduğu şirketler, bu şirketlerin ortakları, bu şirketlerin idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından kontrolü altında bulunan diğer şirketler ilişkili kişi sayılır
Bu bent uygulamasında, imalat ve inşaat, kiralama ve kiraya verme, ödünç para alınması veya verilmesi, ücret, ikramiye ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler, her hâl ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir
İşletmeden çekilmiş sayılan farklar, ilişkili kişi tarafından beyan edilmiş gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesabında dikkate alınmış ise ilişkili kişinin vergilendirme işlemleri buna göre düzeltilir İlişkili kişiler ve bu kişilerle yapılan işlemler hakkında bu maddede yer almayan hususlar bakımından, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesi hükmü uygulanır
6 Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatlar (Akitlerde ceza şartı olarak derpiş edilen tazminatlar, cezai mahiyette tazminat sayılmaz)
7) Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklâm giderlerinin % 50'si (Bakanlar Kurulu, bu oranı % 100'e kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye yetkilidir)
8) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz, uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ile amortismanları;
9Kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'unu aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan kısmı
Belirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir
10) Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddî ve manevî zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri
22 Kurumlar Vergisi Açısından KKEG
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11 maddesin de de gider kabul edilmeyen ödemeler aşağıdaki şekilde sıralanmıştır
a) Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler
b) Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler
c) Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar
ç) Her ne şekilde ve ne isimle olursa olsun ayrılan yedek akçeler (Türk Ticaret Kanununa, kurumların kuruluş kanunlarına, tüzüklerine, ana statülerine veya sözleşmelerine göre safî kazançlardan ayırdıkları tüm yedek akçeler ile Bankacılık Kanununa göre bankaların ayırdıkları genel karşılıklar dahil)
d) Bu Kanuna göre hesaplanan kurumlar vergisi ile her türlü para cezaları, vergi cezaları, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler ile Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ödenen gecikme faizleri
e) Kanunlarla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak tespit edilen hadler saklı kalmak kaydıyla, menkul kıymetlerin itibarî değerlerinin altında ihracından doğan zararlar ile bu menkul kıymetlere ilişkin olarak ödenen komisyonlar ve benzeri her türlü giderler
f) Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan; yat, kotra, tekne, sürat teknesi gibi motorlu deniz taşıtları ile uçak, helikopter gibi hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ve amortismanları
g) Sözleşmelerde ceza şartı olarak konulan tazminatlar hariç olmak üzere kurumun kendisinin, ortaklarının, yöneticilerinin ve çalışanlarının suçlarından doğan maddî ve manevî zarar tazminat giderleri
h) Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddî ve manevî zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri
ı) Her türlü alkol ve alkollü içkiler ile tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklam giderlerinin % 50'si Bakanlar Kurulu bu oranı % 100'e kadar artırmaya veya sıfıra kadar indirmeye yetkilidir
i) Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri dışında, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'unu aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan kısmıBelirlenecek oranı sektörler itibarıyla farklılaştırmaya Bakanlar Kurulu, bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslarıbelirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir
Yukarıda örnek olarak verdiğimiz hesap planında belirtilen giderler genel olarak bilinen giderlerdir Her işletme gider yeri ve çeşidi esasını gözönünde bulundurarak hesap planında giderlerini oluşturacalardır Söz konusu giderleri kaydederken bu giderlere ilişkin vergi mevzuatımızda ki düzenlemeleri gözönünde bulundurmak gerekir
Her işletmenin yaptığı işe ve organizasyonuna göre farklı giderleri olacağı tabiidir Bir işletmenin giderleri aşağıda sıraladığımız giderlerden ibaret değildir Aşağıda yaptığımız sıralamada iki amaç güdürlmüştür Birincisi genel mahiyetteki gederlere kısa bir bakış, ikincisi ise; vergi mevzuatımız açısından özelikle giderlere ilişkin düzenlemelere dikkat çekmektir

23 Vergi Usul Kanunu hükümlerine aykırı işlemler

Vergi Usul Kanunu’na aykırı ayrılan karşılıklar, reeskontlar, amortismanlar ve diğer işlemler muhasebe kayıtlarında KKEG olarak dikkate alınmalıdır


24 KDVK 30/d düzenlemesi

Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi KKEG olarak dikkate alınır

25 6802 sayılı kanun düzenlemeleri (Özel İletişim Vergisi)
6802 sayılı Gider Vergileri Kanunu’nun 39 maddesinde ‘’Bu vergi, katma değer vergisi matrahına dahil edilmez, gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider kaydedilmez ve hiçbir vergiden mahsup edilmez’’ denildiğinden haberleşme faturalarındaki Özel İletişim Vergilsi KKEG olarak dikkate alınmalıdır

26 197 sayılı MTV düzenlemesi

197 sayılı MTV Kanunu’nun 14 maddesinde ‘’ Bu Kanuna bağlı (I) ve (IV) sayılı tarifelerde yer alan taşıtlardan (Ticari maksatla kullanılan uçak ve helikopterler ile taşıt kiralama faaliyeti ile uğraşan işletmelerin bu amaçla kiraya verdikleri taşıtlar hariç) alınan vergi ve cezalar ile gecikme zamları gelir ve kurumlar vergilerinin matrahlarının tespitinde gider olarak kabul edilmez’’ denildiğinden, bu tür ödemeler KKEG olarak dikkate alınmalıdır

III MUHASEBESİ

Tekdüzen Muhasebe sisteminin yürürlüğe girdiği … tarihinden bu güne KKEG ye ilişkin yapıla gelen çeşitli muhasebe uygulamaları bilinmektedir Ayrıca 2013 yılı kurumlar Vergisi Beyannamesinde ve 2014 yılı Kurum Geçici Beyannamesinde başlamak üzere mali idare KKEG’yi ayrıntılı olarak beyan ekinde tablo halinde istemektedir
Yukarıdaki açıklamalar göz önünde bulundurularak bize göre mevzuata uygun muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olmalıdır
Muhasebe kayıtları yapılırken, giderler içerisinde oluşan KKEG’ler, açıklaması da yapılarak aynı kayıt içerisinde aşağıda belirtilen 900'lü hesabın ilgili alt hesabına yapılmalıdır 900-901 hesapta oluşan tutarlar dönem sonu bir sonraki yıla devredilmeli; devredilen tutar Kurumlar Vergisi Beyannamesinde ticari kara ilave edildikten sonra (Nisan ayında) 900-901 hesaba ters kayıt yapılarak kapatılmalıdır

31 Açılması gerek hesaplar
-------------------------------------------------------------- / --------------------------------------------------------------
900 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER
90001 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
90001001 KKEG (KVK 11 istinaden)
90001002 KARŞILIKLAR (VUK HükAykırı Ayrılan)
90001003 REESKONTLAR (VUK HükAykırı Ayrılan)
90001004 AMORTİSMANLAR (VUK HükAykırı Ayrılan)
90001006 ÖZEL KANNUNLAR UYARINCA KKEG (6111 Sk)
90001007 BAĞIŞ VE YARDIMLAR
90001008 YKÜYE ÖDENEN KAR PAYLARI (GVK 75 Md Uyarınca)
90001009 İNDİRİLMEYEN KDV (KDVK Md30/d )
90001010 ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ (6802 Sk uyarınca)
90001011 OTOMOBİLLERİN MTV’si (MTV md 14 uyarınca)
90001012 İSTİSNALAR (Faaliyetler/İşlemlerden Doğan Zararlar)
90001013 DİĞER KKEG
90002 ÖDENMEYEN SGK PRİMLERİ (5510 SkMd88 )
90002001 20XX Ödenmeyen SGK Primleri
90002002 20XY Ödenmeyen SGK Primleri
901 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER KARŞILIĞI
90101 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
90101001 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
-------------------------------------------------------------- / -------------------------------------------------------------

Dikkat: Yıl içinde ödenmeyen SGK primleri, 5510 sayılı kanunun 88 maddesi uyarınca gider olarak kabul edilmemekte, söz konusu primler ödendiği yıl Kurumlar Vergisi Beyannamesinde ''Diğer İndirimler'' bölümüne yazılarak kurum kazancından indirilmektedir Bu nedenle ödenmeyen SGK primlerinin 900 hesapta ayrı bir grupta (90002) ve yıl bazında (90002001 X yılı) takip edilmesi gerekir

32 Örnek muhasebe kayıtları

----------------------------------------------------------/----------------------------------------------------------
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
- Özel İletişim Vergisi
100 KASA HESABI
900 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER
90001 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
90001010 ÖZEL İLETİŞİM VERGİSİ (6802 Sk uyarınca)
901 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER KARŞILIĞI
90101 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
90101001 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler
----------------------------------------------------------/----------------------------------------------------------
IV SONUÇ
Yukarıda önerilen muhasebe kayıtlarına uyulması sonucu, KV ve KVGV beyannamelerindeki KKEG tablosu (Ekler bölümündeki) kolay ve doğru bir şekilde oluşturulmuş olacaktır
Not: Bu makale Bilim Uzmanı Canan DOĞRU ‘nun katkılarıyla hazırlanmıştır
KAYNAKLAR
Kurumlar Vergisi Kanunu
Gelir Vergisi Kanunu
GİB Beyanname Düzenleme Proğramı
Tüm Yönleriyle Muhasebe … Yunus DOĞRU- Canan DOĞRU

Kaynak: wwwMuhasebeTRcom