Bir Anonim Ya da Limited şirketin şahıs Işletmesine Dönüşmesinde Vergileme Nasıl Olacaktır? Ekrem ÖNCÜ

Bir anonim ya da limited şirketin şahıs işletmesine dönüşmesinde vergileme nasıl olacaktır?
Ekrem ÖNCÜ


Yeni Ticaret Kanununun 194/3’üncü maddesi uyarınca; “Bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir

Bu hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen ticaret şirketi, bir kollektif veya komandit şirket ise mezkûr ticaret şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da 264 üncü maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olurlar Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266 ncı maddeleri de uygulanır”

KURUMLAR VERGİSİ BAKIMINDAN


Kurumlar Vergisi Kanununda (KVK) tür değişikliği yalnızca 19 maddenin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir Buna göre, “kurumların yukarıdaki şartlar dahilinde tür değiştirmeleri de devir hükmündedir” düzenlemesine yer verilmiştir Yukarıdaki şartlardan kasıt ise 19 Maddenin birinci fıkrasıdır Birinci fıkra uyarınca aşağıdaki şartlar dahilinde gerçekleşen birleşmeler devir (dolayısı ile tür değiştirme) hükmündedir Buna göre;
a- Birleşme sonucunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun kanuni ve iş merkezleri Türkiye’de bulunacaktır


Tür değiştirecek şirketin tam mükellefiyete tabi olması gerekmektedir Dar mükellefiyete tabi şirketlere bu hak tanınmamaktadır


b- Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerleri, birleşilen (devralan) kurum tarafından bir bütün halinde devralınacak ve aynen bilançosuna geçirilecektir


Bu düzenleme Yeni Ticaret Kanunu öncesi bir düzenleme olup, öngörülen ikinci şart tür değiştiren şirketin yine bir şirket olacağı varsayımına dayanılarak düzenlenmiştir Halbu ki, daha önceki yazılarımızda ele aldığımız üzere Yeni Ticaret Kanunu ile sermaye şirketlerinin şahıs işletmesine dönüşmesi mümkün hale gelmiştir Dolayısıyla Maliye Bakanlığı Ticaret Kanununda yapılan düzenleme sonrası sermaye şirketinin şahıs işletmesine dönüşmesi halinde vergileme konusuna ilişkin düzenleme yapmalıdır



Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 19 ve 20 maddelerindeki koşullara uyulması halinde vergilendirilecek olan, yalnızca dönüşüm tarihine kadar elde edilen kazanç olacaktır Yani dönüşümden doğan karlar hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir

Tür değiştiren şirketin kurumlar vergisi beyannamesini ne zaman vereceği KVK’nın 20’nci maddesinin 2’nci fıkrası ile 1 Seri Nolu KVK Genel Tebliği’nin 201 bölümünde açıklanmıştır Buna göre, tür değiştiren şirketin kurumlar vergisi beyannamesi, tür değiştirme kararının Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün (30) içinde tür değiştiren kurumun (münfesih kurumun) bağlı bulunduğu vergi dairesine verilecektir
Vergilendirilecek olan kazanç ise, hesap döneminin başı ile tür değiştirme tarihi itibarıyla hesaplanan kazançtır Bu tarihten sonraki işlemlerden doğan kazanç ise yeni tür kuruma/şahsa ait olacaktır


GEÇİCİ VERGİ BAKIMINDAN

1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin 201 bölümünde de düzenlendiği üzere, “Devre ilişkin kurumlar vergisi beyannamesi, birleşmenin Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde münfesih kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesine verilecektir


Öte yandan, geçici vergi beyannamesinin verilme süresinden önce aynı döneme ilişkin olarak devir işlemleri nedeniyle kurumlar vergisi beyannamesi verilmesi halinde, bu dönem için ayrıca geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir Devir nedeniyle münfesih hale gelen kurumun, devir tarihine kadar ödediği geçici vergiler, devir dolayısıyla vergilenecek devir öncesi kazanç üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilebilecektir Mahsup edilemeyen tutarın kalması halinde, bu tutar birleşilen kurumun kurumlar vergisinden mahsup edilecektir” şeklinde açıklama yapılmıştır

Buna göre, nevi değişikliği nedeniyle son dönem için geçici vergi beyannamesi verilmeyecektir


KATMA DEĞER VERGİSİ BAKIMINDAN



Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-c maddesinde göre, Gelir Vergisi Kanununun 81’inci maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri KDV’den istisna edilmiştir Buna halde, KDV’den istisna olarak yapılacak devir ve bölünme işlemlerinde, Kanun’un 30/a maddesi hükmü uygulanmayacak, devir ve bölünme işlemleri sonucunda faaliyetini bırakan, bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler faaliyete başlayan veya devir ve bölünme sırasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılacaktır

DAMGA VERGİSİ BAKIMINDAN


Damga Vergisi Kanunu’na ekli (2) Sayılı Tabloda sayılan kağıtlar Damga Vergisinden istisna edilmiştir Tablonun II/17 maddesine göre; Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünmeler nedeniyle düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır
Şirketlerin tür değiştirmeleri de devir hükmünde sayılacağından KVK’nın 19 ve 20 Maddelerine göre yapılacak tür değişiklileri nedeniyle düzenlenebilecek her türlü belge Damga Vergisinden istisna edilmiştir
Ancak vurgulamak gerekir ki, Noterler tarafından, birleşme, devir, bölünme ve nevi değişikliği ile ilgili mukavelelerde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun aradığı şartların mevcut olup olmadığına ilişkin olarak ilgili vergi dairesinden bir yazı talep edilmektedir Aksi türlü Damga Vergisi istisnası uygulanmamaktadır
Harçlar bakımından ise, devir, bölünme ve tür değişikliğine 492 sayılı Kanun’un 123 maddesinde herhangi bir kayıt ve şarta bağlı olmaksızın harç istisnası getirilmiştir
Sonuç; bir sermaye şirketinin şahıs işletmesine dönüşmesi yeni bir uygulama olup, Maliye Bakanlığı konuya ilişkin olarak gerekli düzenlemeleri yapmalıdır

Kaynak: gazeteport