Fazla ödenen Prim SGK’dan Geri Alınabilir Mi?

Fazla ödenen prim SGK’dan geri alınabilir mi?


Aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birden fazla işyerinde çalışan sigortalıların her bir işyerinden ayrı ayrı SGK’ya prim ödenirken, bu primlerin toplamı, prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşmaması gerekiyor Aşarsa fazla ödenen primler SGK’dan geri alınabilir mi? Prim iadesi mümkünse bu nasıl olacak? İşveren hissesi mi sigortalı hissesi geri alınabilir? Sosyal Güvenlik Uzmanı Bünyamin Esen, fazla ödenen primleri SGK’dan geri alma hakkını yazdı, sorulara yanıt aradı:

Bursa’dan okurumuz Salih EMİROĞLU soruyor: “Bünyamin bey, iki işyerinde şirket yöneticisi olarak çalışıyorum Fazla ödenen primleri SGK’dan geri alma hakkımız varmış Doğru mudur? Ayrıntılı bilgi verir misiniz?”

Sayın okurumuz, sosyal sigortalar primli ödeme sistemi üzerine kurulmuştur

Primli sisteme göre sigortalı sayılan kişilerin ücretlerinden kesilen prim tutarları kısa ve uzun vadeli sigortalılık kollarından yapılan yardımlar olarak geri döner

Kısa vadede hastalık, analık, iş kazası gibi hallerde yaşanan gelir kayıpları bu primlerle finanse edilir Uzun vadede de gerekli koşulları sağlayan sigortalılar emekli olur, ömür boyu emekli maaşı alır

Sigortalının sisteme katkısı, yani maaşından kesilen prim ne kadar yüksek ise o kadar fazla emekli maaşı alması primli sistemin temel mantığıdır

Yani primli sistemde ne kadar ekmek, o kadar köfte mantığı geçerlidir

SİGORTA PRİMİNE ESAS KAZANÇ NEDİR?

Ancak primli sistemde sigortalıların ücretlerinden kesilecek prim tutarları sınırsız değildir

Primli sosyal sigortalar sisteminde üzerinden prim kesilen ücrete Sigorta Primine Esas Kazanç, kısaca SPEK denir

SPEK yalnızca alınan çıplak ücreti kapsamaz, bunun yanında ikramiye, fazla mesai, ayni yardımlar gibi 5510 sayılı Kanunda ayrıntılı olarak belirtilen pek çok ödeme SPEK tutarına dâhildir

Ancak SPEK tutarı sınırsız değildir Bir kişi ne kadar ücret alırsa alsın üzerinden prim kesilecek tutarın bir alt bir de üst sınırı vardır

Ücretsiz çalışan ya da asgari ücretten düşük ücret alanların SPEK tutarı asgari ücrettir, buna taban ücret denir 2013 yılı için 1021,50 TL’dir

Tavan ücret ise asgari ücretin 6,5 katıdır Şuan için 6639,75 TL tavan ücrettir

2014 yılbaşından itibaren bu tavan ve taban tutarları artacaktır

Belirtmek gerekir ki bu tutarlar brüt yani giydirilmiş tutarlardır, çalışanın eline geçen daha az olabilir

TAVANDAN FAZLA ÜCRET ALANLARIN DURUMU

Bazı sigortalılar SPEK tavanı olan ücretten fazla gelir elde edebilmektedir

Bu yalnızca bir işyerinde çalışan sigortalının rütbesi yada konumu dolayısıyla fazla maaş alması şeklinde olabileceği gibi sigortalıların birden fazla işyerinde çalışması şeklinde de olabilmektedir

Sosyal güvenlik sistemimiz birden fazla işyerinde çalışmayı engellememiştir Ancak birden fazla işyerinde bildirilen sigortalı her bir işyerinden ayrı ayrı sigortalı bildirilir

Bu şekilde birden fazla işyerinde çalışan sigortalıların gün sayısı çalıştıkları gün sayılarının toplamı olarak hesaplanır, bu da toplamda aylık 30 günü geçemez

Öte yandan sigortalının farklı işyerlerinde aldığı ücretler de toplanır; bu toplam tutar sigortalının üzerinden prim kesilecek SPEK tutarını belirler


EMEKLİ MAAŞINDA TAVANDAN FAZLASI DİKKATE ALINMAZ


Ancak şunun altını çizelim emekli maaşı ve sosyal güvenlikten yapılan tüm yardımlar için ücretin taban ve tavan değerleri arasındaki kısmı dikkate alınır

Tavanı aşan primler üzerinden gelecekte emekli maaşı bağlanmaz Tavanı aşan tutarlar emekli aylığı alırken etkisizdir

Aylık 10 Milyar TL net ücret alsanız bile SGK size en fazla tavan ücret kadar maaş bağlar Yana ne kadar fazla maaş alırsanız alın, hasta olup çalışamazsanız alabileceğiniz geçici iş göremezlik ödeneği tavan ücret üzerinden hesaplanan ile sınırlıdır

Buradaki temel mantık alınacak emekli maaşının ve sosyal güvenlikten yapılacak yardımların bir üst sınırının olmasıdır

Bu şekilde birden çok işyerinde çalıştığı için yüksek ücret üzerinden sigortalı olanların SGK’ya ödedikleri primlerden geriye alma hakları bulunmaktadır

SGK, aldığı uzun vadeli sigorta primlerinden üzerinden maaş bağlayamadığı kısmı size geri iade eder

Ancak uygulamada birçok çalışanın bu hakkını bilmediği için kullanmadığını görmekteyiz


SGK’DAN PARA İADESİ ALABİLİR MİSİNİZ?


Peki prim iadesi nasıl olacak? Açıklayalım:

Tek işyerinde çalışan için sorun yoktur Zira tavanı aşan ücretinden prim alınmaz

Sigortalıların aynı sigortalılık haline tâbi olacak şekilde birçok işyerinde çalışmaları halinde ise her bir işyerinden ayrı ayrı SGK’ya prim ödenir

İşte bu primlerin toplamı, bu sigortalılık hali için belirlenen prime esas kazanç üst sınırı üzerinden hesaplanacak miktarı aşarsa, yani az önce belirttiğimiz brüt 6659 TL 25 Kuruş’u aşarsa geriye para iade hakkı doğar

Bu aşan kısmın tamamının sigortalı hissesi çalışana ödenebilmektedir Altını çizelim işveren hissesi değil yalnızca sigortalı hissesi geri alınabilir

Uzun vadeli sigorta kolları sigortalı hissesi % 9’dur GSS primi oranı % 5’tir Toplamda % 14’lük bir sigortalı tutarı vardır Eğer işsizlik ödenmişse sigortası primi %1 sigortalı hissesi de geri alınabilir


SGK’DAN PARA İADESİNİN HESABI NASIL OLUR?


Bir örnek ile SGK’dan nasıl geriye para alabileceğiniz hesaplayalım

Öncelikle şunu belirtelim ki SGK’dan iade alınacak primi hesaplarken brüt ücretler üzerinden hesap yapılır

İki ayrı işyerinde çalışıp 2013 yılı Kasım ayında toplamda 10 bin TL brüt ücret alan bir sigortalının primi tavan üzerinde olan 3340,75 TL’lik kazancından;

3340,75 * 14 / 100 = 467,70 TL

3340,75 * 1 / 100 = 33,41 TL

toplamda 501,11 TL prim iadesi hakkı doğar Bu demektir ki eğer isterseniz SGK size o ay için 501,11 TL parayı geri öder

Bu tutar aslında sigortalının prim kesilirken kendi ücretinden ödediği tutar olduğundan geri ödenmektedir

PRİMLER İŞVERENCE ÖDENMİŞ OLMALI!

Bu paranın ödenmesinin bir şartı tavanı aşan ücretlerin tutarının priminin SGK’ya işverence yatırılmış olmasıdır Yani SGK almadığı parayı geri vermez

Bir diğer şartta sigortalının talebidir, yani SGK sigortalı talep etmeden bu parayı iade etmez

Bu ödeme sigortalının talebi üzerine en geç talep tarihini takip eden ay içinde bir kerede ödenir

Talep için bağlı olunan SGK İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezi’ne dilekçe vermek gerekir

Geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmez, yalnızca parasal tutar aynen geri ödenir

Muhasebe Network