Yurt Dışında Şube Açılması:

YURTDIŞINDA ŞUBE AÇMAK
Yurt Dışında Şube açılması:

Yurt dışında şube açmayı düşünen firmalar doğrudan doğruya Maliye Bakanlığına başvururlar Bakanlık talebi inceler, sonuca bağlar ve gereken izni verir

Yurt dışında şube açmak isteyen firmalar öncelikle Maliye Bakanlığına hitaben bir dilekçe yazarlar ve aşağıdaki konular hakkında bilgi verirler;

a) Firmanın ismi,
b) Kuruluş tarihi,
c) Ticaret siciline kayıt tarih ve numarası,
d) Ödenmiş sermayesi,
e) Şahıs firması ise sahibinin adı ve soyadı
f) Firma ortaklık ise, adi ve kolektif ortaklıklarda bütün ortakların, komandit ortaklıklarda komandite ortakların ad ve soyadları ile kar/zarara katılma oranları, limited, anonim ve kooperatif ortaklıklarda yöneticilerin ad ve soyadları,
g) Son beş yıllık kar/zarar miktarı,
h) Firmanın daha önce yurt dışında açılmış temsilcilikleri varsa, bunların yeri, verilmiş izin tarih ve sayısı, son beş yılda bunlara tahsis edilen dövizler,
i) Yurt dışında yeni açılacak temsilciliğin ilk kuruluş giderleri ile yıllık kira, personel genel giderlerini ayrı ayrı göstermek suretiyle talep edilen toplam döviz miktarı,
j) Talebin incelenmesinde yararlı görülecek diğer önemli noktalar

Ekler:

1-Yurt dışında temsilcilik açılmasının nedenlerini, sağlayacağı yararları elde edilmesi muhtemel döviz gelirleri tahminlerini kapsayan bir inceleme,
2-Son iki yıla ait bilanço ve kar/zarar cetvelleri

ŞUBE HAKKINDA BİLGİLER

Şube hakkında aşağıdaki bilgiler verilebilir:

Her ticari işletmenin mahalli ağırlık merkezi vardır Ticari işletmenin mahalli olarak yürütüldüğü ve yönetildiği yer merkezdir Ticari işletmenin merkezi, ticari işlemler alanında kişinin ikametgahı gibi sonuç doğurur Kuruluş sözleşmesinde aksine hüküm bulunmadıkça tüzel kişilerin merkezi, işletmenin yönetildiği yerdir

Anonim şirketlerin birden fazla yerde ticari işletmesi bulunabilir Bu gibi durumlarda merkez ve şube şeklinde ayrım yapılabilir Birbirinden ayrı işletmelerin var olabilmesi için her işletmenin yönetiminde tam özerkliği bulunması gerekir

Şube, bir merkeze bağlı olduğu halde bağımsız sermayesi ve bağımsız muhasebesi bulunan veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve bağımsız sermayesi olmadığı halde kendi başına ticari işlem yapan yerlerdir (5590 SK Md 9/3)

Ticaret şirketleri ticari işlemlerini tek merkezden yapabileceği gibi, birden fazla yerde de yapabilir Tek bir merkezden yönetilmesi durumunda tek işletmeden söz edilir Birkaç yerde yapılan faaliyetler iç yönetim bakımından merkeze bağlı, dış ilişkiler bakımından bağımsız işletmeler tarafından yürütülüyorsa merkez ve şubeler söz konusudur

Şubeler sürekli olabileceği gibi geçici de olabilir

ŞUBENİN VAR OLABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR:

Bir şubenin var olabilmesi için bazı koşullar gerekmektedir Bu koşullar şöyle açıklanabilir;

1- Dış ilişkilerde bağımsızlık:

Şubenin asıl görevi merkeze yardımcı olmaktır Merkezin yaptığı işlemlere benzer işlemler yapabilir Merkeze tabi olmakla beraber dış ilişkilerde bağımsızdır Merkezin adına ve hesabına hareket edebilir

2- Merkeze bağlı olma:

Şubeler merkeze bağlıdırlar Bu nedenle kendi başlarına bağımsız hareket edemezler Merkezden aldıkları talimatlara göre hareket ederler Konuların farklılığı halinde şube ilişkisi söz konusu değildir

3- Konu alanında benzerlik:

Merkez ile şubenin aynı konu alanında çalışması zorunludur Yani uğraş alanında benzerlik ve bağ olması gerekir

4- Bağımsız muhasebe ve sermaye konusu:

Bağımsız muhasebe ve sermaye tahsisi konusu şube için isteğe bağlıdır Muhasebe ayrı olabileceği gibi tek bir merkezde de tutulabilir

5- Yer ve Yönetim Ayrılığı:

Şubeler merkezin bulunduğu yerden ayrı bir yerde ve merkezden ayrı bir organizasyonla kurulur Ayrı şehirlerde olabileceği gibi aynı şehir, hatta aynı binanın değişik katlarında da olabilir Ayrı bir idare ve organizasyon olması zorunludur

B) MERKEZ İLE ŞUBE ARASINDAKİ FARKLAR:

Şube ile merkez arasında bazı farklar vardır Bu farkları şöyle açıklayabiliriz;
1- Merkezi tekliğine karşın şubeler birde fazla olabilir
2- Merkezi şube sözleşmesinde gösterilmesi gerektiği halde şubeler için böyle bir gereksinim söz konusu değildir
3- Merkez, şirketin tabi olduğu Devletin arazisi üzerinde bulunur Şubeler aynı memleket içinde olabileceği gibi ayrı memleketlerde de olabilir
4- Merkez başka bir Devlete nakledildiğinde tabiiyeti de değiştiği halde, şubenin bir Devletten başka bir Devlete nakli şirketin tabiiyetini değiştirmez

C) ŞUBENİN HUKUKİ DURUMU:

Şubeler, hukuki bakımdan bağlı olduğu merkezi statüsüne tabidirler

Şubeler işletmelerin bağımsız bir hukuki varlığı değildirler Bunlar için ticaret hukukunda özel durumlar vardır

Her şube kendi merkezinin ticaret unvanını, şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır

Para alacakları, şubenin bulunduğu yerde ödenir

D) ŞUBENİN AÇILMASI:

Şube açılabilmesi için anonim şirketin yetkili organı olan yönetim kurulunun kararı gerekmektedir Aksi durumda şubenin açılması mümkün değildir

1- Resmi Kuruluşlardan İzin Alınması:

Bazı meslek kuruluşlarında şube açılması için özel düzenlemeler yapılmıştır Bunun için resmi kuruluşlardan izin alınması öngörülmektedir Bu konuda ilgili kanun hükümleri yerine getirilerek izin alınır

Örneğin, seyahat acenteleri şube açarken bu konuyu Turizm ve Tanıtma Bakanlığı'na bildirir ve kuruluş için izin alırlar

Bankalar Kanunun 10 maddesine göre; bankaların açacakları her şube için Maliye Bakanlığından izin alınır Bu izin Ticaret ve sanayi Bakanlığının rızası alındıktan sonra verilir

2- Şubenin Unvanı:

Her şubenin ticaret unvanı, merkezin ticaret unvanına o merkezin şubesi olduğunu açıkça gösteren sözcüklerin eklenmesi ile meydana gelir Şubenin unvanına şube ile ilgili eklemeler yapılabilir Bu eklemeler bütün unvanlara yapılacak eklemelerin bağlı olduğu hükümlere tabidir

İşletme merkezinin ticaret unvanı ile şubenin ticaret unvanı esas itibariyle aynıdır Şubenin ticaret unvanı, merkezin ticaret unvanına şubenin, örneğin ( Antalya Şubesi) ekinin eklenerek kullanılması gerekir Şube ticaret unvanına, kanuna ahlak ve adaba aykırı eklemeler yapılamaz

3- Tescil ve İlan:

Şirket, merkezin dışında herhangi bir yerde şube açtığı taktirde, şubenin açıldığı tarihten on beş gün içinde gerek merkez gerek şubenin bulunduğu yerde tescil ve ilan olunur

Ticaret unvanına ve imza örneklerine ait olarak yerine getirilen yükümlülükler şubeler için de uygulanır

Şubenin tescili, şirkette yetkili birisi tarafından şubenin bağlı olduğu Ticaret sicil memurluğundan istenir

Ticaret sicil memurluğuna verilecek belgeler şunlardır;

a) Ticaret sicil memurluğuna hitaben bir dilekçe,
b) Noterden tasdikli ve şubenin açılmasına dair yönetim kurulu kararı örneği,

Bu kararda;
- Şubenin ticaret unvanı ve yeri
- Şubeye tahsis edilen sermaye,
- Şubeyi temsile yetkili kişiler
açıkça belirtilir
c) Merkezin o güne kadar yapmış olduğu sözleşme değişiklikleri ile birlikte ana sözleşme (noterden tasdikli) ve bunlara ait gazeteleri (mevcudu yoksa fotokopileri),
d) Yetkili kişilerin üçer imzalarını havi noterden tasdikli imza sirküleri (2 adet)
e) Merkezin bağlı olduğu Ticaret Sicil Memurluğundan alınacak TSN 54 maddesine göre düzenlenmiş belge,
f) Belediye tasdiknamesi,
g) Hükmi şahıslara ait kayıt beyannamesi,
h) Banka şubeleri için Maliye Bakanlığının izin yazısı

4- Şubenin Tescili:

Ticaret sicilindeki şubenin tescili ile ilgili sayfaya şube ile ilgili bilgilerin kaydı ile tescil işlemi tamamlanır Şubenin tescilinde şube sicil memuru bu kayıtları beyana göre yapar Şube sicil memurunun merkezin siciline tescil edilmiş olan kayıtları hakkında ayrıca inceleme zorunluluğu yoktur

5- Merkeze Ait Değişikliklerin Şube Kayıtlarına Etkisi:

Şubeler, başka bir sicil memurluğunun çerçevesi içinde ise, merkeze ait değişiklikleri sicil memuru, şubelerin bağlı bulundukları sicil memurlarına kendi yaptığı tescilin birer örneğini, sözleşmede değişiklik yapılmışsa değişikliklerin hükümlerini gösteren sözleşme maddelerinin noterce onaylanmış örneklerini göndererek bildirir

Şubenin sicil memuru kendisine bildirilen değişikliği esas sicile kayıt eder Değişikliğin merkezin siciline tescil ve ticaret sicili ilanlarına ait gazetenin hangi sayısında ilan edilmiş olduğu da gösterilir

Eğer, şubenin kayıtlarında bir değişiklik olursa merkeze bildirir Değişiklik konusu kısaca kayıt olunur

6- Şube Kaydının Silinmesi:

Bir şubenin faaliyeti sona erdiği taktirde, yetkili olan kişiler şubenin kaydının silinmesi işlemini de yaptırmak zorundadırlar Şube kaydının silinmesi için gerekli olan belgeler şunlardır;

a) Şubeyi temsile yetkili kimse veya kimseler tarafından imzalı dilekçe,
b) Şubenin kapatıldığına dair noterden tasdikli yönetim kurulu kararı örneği

Merkezin bağlı olduğu sicil memuru, kaydın silinmiş olduğunu bildirirse şube kaydı da resen silinmiş olur

Banka şubeleri için, kararın alındığı tarihten itibaren 15 gün içinde Maliye Bakanlığına ve <ticaret ve sanayi Bakanlığına bildirim zorunluluğu vardır