Kişi Güvenliği

KİŞİ GÜVENLİĞİ

Kişi güvenliği,kişilerin keyfi yakalama ve tutuklamalara karşı korunması öngören ilkeKişilerin fiziksel özgürlüğünün idareye bağlı kolluk gücü ya da başka görevliler tarafından zedenlenmesini,zedelendiği durumlarda en kısa sürede düzeltilmesini ve korkusuzca yaşama ortamının sağlanmasını içerir

Keyfi yönetimin ve "polis devleti"nin yerini hukuk devleti anlayışının almasıyla kazanılan kişi güvenliği bugünkü tanımıyla ilk kez İngiltere'de 1679'da çıkarılan Habeas Corpus Yasası'nda (bakhabeas corpus) yer almış,sonraki dönemlerde özgürlük bildirilerinde,anayasalarda,uluslararası bildiri ve sözleşmelerde öncelikle ve ayrıntılı olarak düzenlenen haklar arasında sayılmıştırOsmanlı Devleti'nde Kanun-ı Esasi'yle (1876) birlikte geçerlik kazanmasına karşın,padihaşa kolluk soruşturmasından sonra güvenliği bozanları ülkeden sürme yetkisini veren maddeden dolayı etkisiz kalmış ve ancak 1924 Anayasası'yla bir hak niteliğine kavuşmuştur

1961 Anayasası'nın kişi güvenliği konusundaki ilkelerinin yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinden alınma yeniliklerinde içeren 1982 Anayasasına göre,kural olarak herkes kişi özgürlüğü ve güvenliğine sahiptirKişiler bu haktan ancak mahkemelerce verilmiş özgürlüğü kısıtlayıcı cezaların ve güvenlik önlemlerinin yerine getirilmesi,bir mahkeme kararının ya da yasada öngörülen bir yükümlülüğün gereği olarak ilgilinin yakalanması ya da tutuklanması,bir küçüğün gözetim altında ıslahı ya da yetkili merci önüne çıkarılması için verilen bir kararın yerine getirilmesi,toplum için tehlike oluşturanların ( akıl hastası,uyuşturucu madde ya da alkol bağımlısı,serseri,hastalık yayabilecek kişi vb) tedavisi,eğitimi ya da ıslahı için yasada belirtilen esaslara uygun olarak alınan önlemlerin yerine getirilmesi,usulüne aykırı biçimde ülkeye girmek isteyen ya da giren ya da hakkında sınır dışı etme ya da geri verme kararı verilen bir kişinin yakalanması ya da tutuklanması durumlarında yoksun bırakılabilir

Kişi güvenliğinin özünü oluşturan yakalama ve tutuklamaya ilişkin kurallar anayasada açık ve ayrıntılı olarak düzenlenmiştirBuna göre,suçluluğu hakkında kuvvetli belirtiler bulunan kişiler ,ancak kaçmalarını,delillerin yok edilmesini ya da değiştirilmesini önlemek amacıyla ya da yasada gösterilen öteki zorunlu durumlarda yargıç kararıyla tutuklanabilirYargıç kararı olmadan yakalamaya suçüstü durumunda ve gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda başvurulabilirYakalanan ve tutuklanan kişilere ,yakalama ve tutuklama nedenleriyle haklarındaki iddialar yazılı ya da sözlü olarak hemen,toplu suçlarda en geç yargıç önüne çıkarılıncaya değin bildirilirGözaltında anayasanın öngördüğü süreler aşılamazTutuklanan kişilerin,makul süre içinde yargılanmayı ve soruşturma ya da kovuşturma sırasında serbest bırakılmayı isteme hakları vardırHaksız ya da yasaya aykırı yakalama ve tutuklama dolayısıyla uğranan zararyasaya göre devletçe ödenir

Kaynak;AnaBritannica cilt 19 sayfa 114 frmsinsinet için derlenmiştir