58 Seri Nolu KDV Tebliği A/2-a

07 Aralık 1996 Tarihli Resmi Gazete

Sayı No: 22840

KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (Seri No: 58) (*)

Katma değer vergisi uygulamaları ile ilgili olarak Bakanlığımıza intikâl eden bazı olaylara ilişkin tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur


A – TEVKİFAT UYGULAMASI


1 Hurda Metal Teslimleri ile Fason İşlerde Tevkifatın Kapsamı


Hurda gemilerden sökülen saç aksamın, sökenler tarafından tesliminde tevkifat uygulanmayacaktır Ancak hurda gemi saçlarının sonraki safhalarda el, değiştirmeleri ile ilgili tevkifat uygulamasına genel esaslar çerçevesinde devam edilecektir


Tekstil ve konfeksiyon sektöründe fason olarak yaptırılan yıkama işleri, prensip olarak tevkifat uygulamasına tabidir Ancak yıkama işinde kullanılan kimyevi maddelerin fason imalatı yapanlar tarafından temin edilip kullanılmaları halinde tevkifat uygulanmayacak, bu kimyevi maddelerin fason iş yaptıranlar tarafından temin edilip fason iş yapanlara verilmesi halinde tevkifat yapılacaktır


Fason olarak yaptırılan kapitone işlerinde astarın üzerine sadece elyaf veya elyafla birlikte tül veya tela tatbik edilmektedir Sadece elyaf tatbik edilen hallerde elyafın, elyaf ile birlikte tül veya telanın tatbik edildiği hallerde elyaf ile tül veya elyaf ile telanın fason iş yaptıranlar tarafından temin edilip fason iş yapanlara astar ile birlikte verilmesi halinde tevkifat uygulanacak, astar hariç yukarıda sayılanların fason iş yapanlarca temin edilip kullanılması halinde ise tevkifat uygulanmayacaktır


2 Matrahta Değişiklik ve Malların İadesi Halinde Tevkifat Uygulaması


Katma Değer Vergisi Kanununun 35 maddesinde "malların iade edilmesi işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahda değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi, bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltir Şu kadar ki, iade olunun malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmiş olması şarttır" hükmü yer almaktadır


Buna göre; 51 ve 53 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde tevkifat kapsamına alınan tekstil ve konfeksiyon sektöründeki fason işler ile hurda metal teslimlerinde ortaya çıkan mal iadeleri ve matrah değişiklikleri ile ilgili olarak aşağıdaki şekilde işlem yapılması gerekmektedir


a) Mal İadeleri :


Bu durumda düzeltme, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir


ÖRNEK :


Hurda metal toptancısı (A) 1996/Nisan döneminde madeni eşya üreticisi (B)'ye 100000000 liralık hurda metal teslim etmiş, hesaplanan 15000000 liralık katma değer vergisinin 5000000 liralık kısmı, hurda metal toptancısına ödenmiş ve onun tarafından beyan edilmiş, 10000000 liralık, kısmı ise madeni eşya üreticisi tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir Madeni eşya üreticisi, hurda metal toptancısına ödediği 5000000 lira ile sorumlu sıfatıyla beyan ettiği 10000000 lirayı ilgili dönemlerde indirim konusu yapmıştır


Söz konusu hurda metal 1996/Haziran ayında hurda metal toptancısına iade edilmiştir


Bu durumda madeni eşya üreticisi, hurda metal toptancısından 105000000 lira geri alacak, iadenin gerçekleştiği dönemde, 5000000 lirayı 1 Nolu katma değer vergisi beyannamesi ile beyan edecektir


Hurda metal toptancısı ise, aynı dönemde 5000000 lirayı l nolu katma değer vergisi beyannamesinde indirim konusu yapacaktır


Bu işlemler nedeniyle defter kayıtlarında katma değer vergisinin sadece tevkifata tabi tutulmayan 5000000 liralık kısmı için düzeltme işlemi yapılacak, tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilen ve indirim konusu yapılan tutarlar için düzeltme kaydı yapılmayacaktır


b) Matrahta Değişiklik:


Fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinden sonradan bir artış ortaya çıkması halinde, bu artış ile ilgili olarak fatura düzenlenerek katma değer vergisi hesaplanması ve hesaplanan katma değer vergisi üzerinden 51 ve 53 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde belirtildiği şekilde tevkifat uygulanması gerekmektedir


Malların kısmen iade edilmesi, hizmetin bir kısmının tamamlanması, hizmetin sözleşmede belirtilen evsafa uymaması ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlem bedelinde sonradan bir azalma meydana gelmişse, azalma miktarı üzerinden yukarıda (A/2-a) bölümünde açıklandığı şekilde işlem yapılacaktır


ÖRNEK :


Konfeksiyon toptancısı (A)'dan parçası 100000 liraya 1000 parçalık fason iş siparişi alan imalatçı (B), 1996/Nisan döneminde bu işle ilgili olarak 100000000 liralık fatura düzenlemiş, faturada gösterilen 15000000 liralık katma değer vergisinin 5000000 lirası imalatçıya ödenmiş, 10000000 liralık kısmı ise toptancı tarafından tevkifata tabi tutularak sorumlu sıfatıyla beyan edilmiştir


İmalatçı bu siparişin 200 adetlik kısmını zamanında teslim edemediğinden bedelde 20000000 liralık bir azalma meydana gelmiştir


1996/Mayıs döneminde ortaya çıkan bu değişiklik nedeniyle tarafların karşılıklı düzeltme yapması gerekmektedir


Buna göre imalatçı, toptancıya 20000000 lira ile birlikte bu tutara ait 3000000 liralık katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulmayan 1000000 lirasını (toplam 21000000 lira) iade edecek, 1996/Nisan döneminde beyan ettiği 1000000 lirayı 1996/Mayıs dönemine ait 1 nolu katma değer vergisi beyannamesinde indirim konusu yapacaktır


Toptancı ise 1996/Nisan döneminde indirim konusu yaptığı 1000000 lirayı, 1996/Mayıs döneminde 1 nolu katma değer vergisi beyannamesi ile beyan edecektir


Toptancının bu fason sipariş nedeniyle tevkifata tabi tutarak beyan ettiği verginin, 20000000 liraya isabet eden kısmı olan 2000000 lira, aynı zamanda indirim konusu yapıldığından, bir düzeltme işlemine konu olmayacaktır


3 Mahsuben İade


53 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin D/4-b bölümünde, hurda metal alımlarından doğan iade alacaklarının mahsuben talep edilmesi halinde, 15000000 lirayı aşmayan taleplerin teminat ve inceleme raporu aranılmaksızın, 15000000 lirayı aşan mahsup taleplerinin ise Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporunun ibraz edilmesi şartına bağlı olarak teminat aranılmaksızın yerine getirileceği açıklanmıştır


Konunun yeniden değerlendirilmesi sonunda, hurda metal teslimlerinde tevkifat uygulamasından doğan iade alacaklarının mahsuben talep edilmesi halinde, beyannamelerin ve diğer ilgili belgelerin verilmesi şartıyla, teminat ve incelem raporu veya yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu aranılmaksızın mahsup taleplerinin yerine getirilmesi uygun görülmüştür


4 Hurda Metal İhracında İade Uygulaması :


Satın, aldıları hurda metalleri ihraç eden mükelleflerin bu ihracat işlemlerinden doğan iade alacaklarının nakden iadesinde aşağıdaki şekilde hareket edilecektir


İhracatçı mükellefler satın aldıkları hurda metal nedeniyle hesaplanan verginin 2/3'ünü sorumlu sıfatıyla beyan etmekte, 1/3'ünü ise satıcıya ödemektedirler İhracat dolayısıyla yüklenilen vergilerden, mal alımına ait olanlar bu ikisinin toplamından oluşmaktadır


İhracatçı mükelleflerin, hurda metal ihracatı nedeniyle doğan ve nakden talep edilen iade alacaklarının, ihraç malının satın alınması sırasında tevkifata tabi tutulup sorumlu sıfatıyla beyan edilen vergiye ait kısmı, inceleme raporu ve teminat aramadan iade edilecektir Ancak bu iade işleminin yapılabilmesi için tevkifat uygulaması ve ihracat istisnası ile ilgili olarak Genel Tebliğlerde belirtilen belgelerin ibrazı şarttır


İhraç edilen hurda metal nedeniyle satıcıya ödenen katma değer vergisi ile diğer gider ve harcamalardan bu ihracata isabet eden kısma ait olup nakden talep edilen vergiler ise 100000000 lirayı aşmamaları halinde teminat ve inceleme raporu aranmadan, 100000000 lirayı aşmaları halinde Yeminli Mali Müşavir Tasdik Raporu ibraz etmeyenler için aşan kısmın yarısı kadar teminat karşılığında iade edilecektir Teminat karşılığı iadelerde teminat, inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir


5 Tevkifat Uygulamasına İlişkin Listelerin Tasdiki


53 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin B bölmünde, birden fazla kişi veya kuruluşa tevkifat uygulayan mükelleflerin, 2 nolu beyannameye tevkifat uyguladıkları kişi veya kuruluşların dökümünü gösteren bir liste ekleyecekleri, bu listenin işletme yetkilileri ile birlikte tam tasdik sözleşmesi yapılan yeminli mali müşavir, tam tasdik sözleşmesi olmayan hallerde muhasebeye ilişkin işlemleri yürüten serbest muhasebeci mali müşavir, bunların bulunmaması halinde sadece işletme yetkilileri tarafından tasdik edileceği açıklanmıştır


Konunun yeniden değerlendirilmesi sonunda, söz konusu listenin sadece işletme yetkilileri tarafından isim ve ünvan kaşeleri kullanılarak ve düzenleme tarihi de belirtilerek imzalanmak suretiyle tasdit edilmesi yeterli görülmüştür


B – İCRA YOLUYLA YAPILAN SATIŞLAR


48 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (D/3) bölümünde; İcra Dairelerince bir ay içinde yapılan satışlara ait bilgileri gösteren bir Bildirimin izleyen ayın sonuna kadar vergi dairesine verileceği, Bildirimin verilmemesi halinde Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre usulsüzlük cezası uygulanacağı belirtilmiştir


Konunun yeniden değerlendirilmesi sonunda, sözü edilen Bildirimin süresi içinde vergi dairesine verilmemesi halinde, Vergi Usul Kanununun 352-II/7 nci maddesine göre II derece usulsüzlük cezası uygulanması uygun görülmüştür


C – İADE EDİLECEK VERGİLERİN HESABI


Bilindiği gibi, Türkiye'de ikamet etmeyen yolculara tanınan istisna ile diplomatik istisna uygulaması, verginin teslimi sırasında tahsil edilip gerekli şartların yerine getirilmesinden sonra alıcıya geri verilmesi şeklinde yürütülmektedir


Satıcılar bu işlemlerle ilgili olarak tahsil ettikleri vergileri teslimin yapıldığı dönemde beyan etmekte, verginin alıcıya intikal ettirildiği dönemde ise daha önce beyan edilmiş olan bu tutar, katma değer vergisi beyan edilmiş olan bu tutar, katma değer vergisi beyannamesinin 54 satırında indirim konusu yapılmaktadır


Bu işlemler nedeniyle iade talep edecek olan mükelleflerin beyannameye ekli Bildirimi doldurmaları gerekmektedir İade hakkı, verginin satıcı tarafından yolcu istisnasında alıcıya, diplomatik istisnada temsilciliklere intikal ettirildiği dönemde doğmaktadır Mükelleflerin iade taleplerini de bu dönemde yapmaları gerekmektedir


39 ve 52 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde iade ile ilgili Bildirim doldurulurken Bildirimin 81 ve 83 satırlarına işlem bedellerinin, 82 ve 84 satırlarına ise bu işlemler dolayısıyla yüklenilen vergilerin yazılacağı belirtilmiştir,


Konunun yeniden değerlendirilmesi sonunda, Bildirimin 82 ve 84 satırlarına istisna kapsamına giren işlemler nedeniyle yüklenilen vergilerin değil, alıcı veya temsilciliklere intikal ettirilen (iade edilen) vergi tutarının yazılması uygun görülmüştür


Buna göre, verginin alıcı veya temsilciliklere intikal ettirildiği dönemde Beyannamenin 54 satırında indirim konusu yapılan tutarlar, aynen Bildirimin 82 ve 84 satırına da yazılacak, iade edilecek vergi bu bilgilere göre hesaplanacaktır


D – GÜMRÜK BEYANNAMELERİNİN İBRAZI


İhracat istisnası ile ilgili olarak daha önce yayımlanan Genel Tebliğlerdeki açıklamalara göre, istisnadan yararlanmak isteyen mükelleflerin gümrük çıkış beyannamelerinin (111996 tarihinden itibaren gümrük beyannamesi ismi ile kullanılmaktadır) aslı veya noter onaylı örneğini vergi dairesine ibraz etmeleri gerekmektedir


Vergi dairesine ibraz edilecek gümrük çıkış beyannamesi örneklerinin Noterler yanında yeminli mali müşavirlerce de tasdik edilebilmesi uygun görülmüştür


Tebliğ olunur