Avam Kamaras, The House of Commons

Avam kamaras, The House of Commons

Avam kamarası ing The House of Commons, ingiltere'de, halk tarafından seçilen temsilciler meclisi

tarih

Ortaçağ Parlamento'su, esas olarak feodal bir divandır; ama, daha XIII yy'ın başlarında krallar, bu meclise baronların yanı sıra, küçük soylulardan, sonra da "kasaba"lardan temsilciler çağırmaya başladılar; böylece temsilciler, kral tarafından Danışma meclisi'nde alınan kararlardan daha dolaysız biçimde bilgi sahibi oldular ve hükümdardan dileklerde bulunma olanağını elde ettiler

"Toplulukların" ("commons") [meclisin adı buradan gelir] temsilcileri, Yüz Yıl savaşları'ndan yararlanarak ilk önemli siyasal atılımları gerçekleştirdiler Kral, savaş İçin gereken parayı daha kolay sağlayabilmek amacıyla, yeomen'lerin (küçük çiftçiler), burjuvaların ve şövalyelerin Par-lamento'ya seçtikleri temsilcilerle ilişkileri artırmakta yarar gördü Temsilciler, devlet işleri konusunda yerel divanlarda zaten belli bir deneyim kazanmışlardı Bu kişiler, XIV yy'ın ortalarına doğru, ayrı oturumlar yaparak örgütlendiler; çok geçmeden, speaker denilen özel sözcüleri oldu Böylece, daha o dönemde maliyenin denetimini elinde tutan Avam kamarası doğdu Bu meclis XIV yy sonunda ortaya çıkan karışıklıklardan yararlanarak, gitgide daha cesur siyasal girişimlerde bulundu: böylece, 1376'nın "Good Parliament'ïn-da "commons" temsilcileri, lordları, zimmetine para geçirmiş danışmanları yargılamak zorunda bıraktı Bu da, impeachment (suçlama) kurumunun doğuşunu sağladı Tudor'lar, kendi otoriterlerine hizmet ettirmek istedikleri bir güç olan Avam kamarası'nın krallık yönetiminde kazandığı önemi kabul ettiler

Avam kamarası'ndaki gelişmenin ikinci önemli evresi XVII ve XVIII yy'lara rastlar, ilk Stuart'ların güçsüzlükleri ve ülkede yaşanan yoğun dinsel kaynaşma, Avam kamarası'nın yeni bir atılıma girişmesini sağladı; Avam kamarası artık Par-lamento'da ilk sıraya göz dikiyor ve iki meclis için de geniş siyasal haklar istiyordu 1642-1648 iç savaşı bu isteklerin gerçekleşmesini sağladı; bu başarılar, çok geçmeden, ordu tarafından yok edildi; ama, 1660 Restorasyonu ile yeniden kurulan Parlamento'da Avam kamarası, üstünlüğünü, kralın ve bakanların engellemelerine karşın, örtülü biçimde kabul ettirdi Aynı dönemde doğan siyasal partiler, Avam kamarası 'na yeni bir canlılık getirdi; 1688 devrimi bu canlılığı daha da artırdı

Siyasal mücadelelerin Avam kama-rası'nda yoğunlaştığı sırada Walpole, bu meclisle açık bir işbirliği kurdu Böylece, influence olayı, yani çeşitli yollardan çoğunluk sağlama zorunluğu doğdu Meclisin, aristokrat ailelerden ve onların çevrelerinden gelen kişilerden oluşması bunu kolaylaştırıyordu Milletvekili çoğunluğunu elde etme hırsı, hükümet için, böyle bir desteği sağlama zorunluğunu gerekli kıldı Böylece, parlamenter sorumluluk kavramı ortaya çıktı George lll'ün hükümdarlığı dönemindeki karışıklıklar, Amerika'da yaşanan bunalım, daha sonra 1793'ten 1815'e kadar süren uzun savaş dönemi, eski partilerin parçalanarak yeni temeller üzerinde yeniden örgütlenmelerine, özellikle 1815'ten sonra da, halk tabakalarında ve orta sınıflarda şiddetli hoşnutsuzluk uyandıran "gerici" bir eğilimin belirmesine neden oldu

Bu tarihte, parlamento kuralları, Avam kamarası'nın önceliği ve yasama yetkisi iyice belirlendi Ama, Birleşik Krallık'ta ortaya çıkan coğrafi, toplumsal ve ekonomik değişikliklerden hiçbiri sandalye bölüşümü-ne yansımadığı için, bu meclis en sonunda, temsil gücünü yitirdi Orta sınıfların ve halk kesiminin zorlamasıyla bir dizi reform yapılarak Parlamento'nun tabanı yavaş yavaş genişletildi ve ülkedeki hızlı değişimlere uygun duruma getirildi Haziran 1832 reformu, ayrıcalıkları ve bağışıklıkları genişlettiği ve eşitleştirdiğı gibi, seçim bölgelerinde de değişiklikler yaptı: 143 sandalye, nüfusu azalan "kasabalardan alınıp yeni kentler ve kimi kontluklar arasında paylaştırıldı; seçmen sayısı 516 000'den 809 000'e çıkarıldı 1867 yasası, seçmen sayısın: 2 446 000'e yükseltti; 1884'te Reform Act ve 1885'te Redistribution of Seats Act ile belli bir idari birime dayanan seçim bölgesi (eski kasaba -kontluk ayrımının kaldırılması) ve sandalyelerin nüfusa orantılı olarak bölüştürülmesi ilkeleri getirildi

Bu arada, 1872 yasasıyla (Ballot Act) gizli oy sistemi benimsendi Son olarak 1918 yasasıyla tüm yurttaşlara oy hakkı tanındı; 1928'de, kadınlar da bu alanda aynı hakları elde ettiler Böylece, toplulukların temsili kavramının yerini, bireylerin temsili aldı Bu anlayış, Lordlar kamarası'nın etkisini yitirmesinden (1911 ve 1949 reformları) sonra, egemenliği fiilen tek başına elinde tutan Avam kamarası'nı daha da güçlendirdi

bugünkü işleyiş
İrlanda'nın temsil edilmekte olduğu 1918 yılında 707 olan Avam kamarası milletvekili sayısı, 626'ya düştü; 1948'de 12 üniversite temsilciliğinin kaldırılması ve çeşitli değişiklikler sonunda bu sayı 635'e çıktı: bu milletvekillerinin 516'sı ingiltere'yi, 36'sı Galler ülkesi'ni, 71'i iskoçya'yı ve 12'si Kuzey irlanda'yı temsil eder

• Seçimler Bir turda ve genel oyla yapılan seçimlerde, 18 yaşından küçük olanların, kraliyet ailesinin, Lordlar kamarası'n-daki kraliyet üyelerinin, kimi hükümlülerin ve akıl hastalarının oy hakkı yoktur Seçimden (polling day) on beş gün önce, 21 yaşını doldurmuş her aday, on seçmenin imzasını taşıyan adaylık belgesini ve teminatını, seçim çevresine göre kontluğun şerifine ya da kasaba belediye başkanına verir Başka aday yoksa, bu adayın seçildiği resmen ilan edilir Seçim yapılması durumunda, geçerli oyların °/o 12,5'u-nu alamayan aday teminat parasını kaybeder Seçimden sonra aday, yaptığı harcamaları belgelendirmek zorundadır Harcamalar, yasanın belirlediği tutarı aşamaz Seçilen aday, görev süresi dolmadan, meclis, hükümet tarafından feshedilmezse, beş yıl süreyle MP (Member of Parliament [parlamento üyesi]) olur

• Örgütlenme Meclisin, speaker adı verilen ve seçimle belirlenen bir başkanı var-dırHer partinin de bir başkanı ya da lea-der'i bulunur: Majestelerinin muhalefet liderine aylık bağlanır Partilerin aynı mecliste grup başkanları (whips) vardır ve görevleri, gündemi (whip) dağıtmak, milletvekillerinin parti yönergelerine uymalarını sağlamak ve oylama sırasında onları toplantıya çağırmaktır

• Görev Avam kamarası, çalışmalarını günlük sorularla ve anlaşmazlık durumunda, gensoru önergesi vererek denetler Aynı zamanda maliye yönetimini de denetler ve her yıl nisan ayında bütçeyi tartışır Milletvekilleri ancak, yürürlükteki bir yasada yapılacak basit bir ayrıntı değişikliği gibi ikinci derecede konularda, cuma günü oturumlarında (private members bills) öneride bulunabilirler; yasa tasarısı sunma yetkisi yalnız hükümete verilmiştir; Parlamento bir tasarıyı kabul eder, reddeder ya da değiştirir Mali yasalar ve tüm önemli yasa tasarıları önce Avam ka-marası'na sunulur

• Parlamentonun çalışma yöntemi, iki kamarada da aynıdır ve yasa tasarılarının üç kez okunmasından (reading) oluşur Birinci okuma bir formalitedir; böylece milletvekilleri tasarı hakkında bilgi edinirler ikinci okumadan sonra tasarının içeriği üzerinde görüşme açılır; bunu oylama izler Milletvekilleri tasarıyı kabul ya da reddederler Kabul edilmesi durumunda tasarı, komisyona gönderilir ve orada değişikliğe uğrayabilir Daha sonra tasarı üçüncü kez okunur

Bu aşamada, yalnız birkaç biçimsel değişiklik yapılabilir Oylanıp kabul edilen bili, Lordlar kamarası na gönderilir Böylece karşılıklı göndermeler başlar Lordlar kamarası'nda da üç okuma yapıldıktan sonra tasarı yeniden Avam kamarası'na gönderilir Avam kamarası, yapılan değişiklikleri çoğu zaman kabul eder Uyuşmazlık durumunda, yarı resmi bir toplantı düzenlenir; bunda uzlaşmaya varılamazsa, Lordlar kamarası veto hakkını kullanır; bu veto ancak bir yıl için geçerlidir ve mali konulara uygulanmaz Kesin olarak kabul edilen bili kralın onayından (Royal Assent) geçer ve yasa (Act of Parliament) niteliği kazanır Böylece sözkonusu yasa, hükümdarın adı ve saltanat yılı belirtilerek yasalar dergisinde (Statute Book) yer alır