Osmanlı Devlet Yönetiminde Gerek Duyulduğunda Divan Toplantılarına Çağrılan Üyeler Kimlerdir?

Osmanlı Devlet yönetiminde gerek duyulduğunda divan toplantılarına çağrılan üyeler kimlerdir?

osmanlı, devlet, toplantı
Osmanlı Devlet yönetiminde gerek duyulduğunda divan toplantılarına çağrılan üyeler kimlerdir? FrmSinsi Osmanlı Devlet yönetiminde gerek duyulduğunda divan toplantılarına çağrılan üyeler kimlerdir? Hakkında

Veziriazam [değiştir]Veziriâzam (Sadrâzam): Osmanlıların ilk devirlerinde , veziriâzamlar, ilmiye sınıfından gelmişlerdir Padişahın mutlak vekilidirler Kanunnâmelerde yazıldığına göre veziriâzamlar, imparatorluktaki ilmiye Osmanlı'da diğer Divan-ı Hümayün üyeleri Tevcihleri (görev, rütbe veya makam verme) de dahil olmak üzere, bütün tayin ve aziller, katiller, terfî ve ilerlemelerde, birinci derecede merci olup, her iş onun emir ve müsaadesiyle olurdu Sefer dışındaki zamanlarda vezir, kazasker ve şeyhülislâm gibiler hakkındaki muamelelerde, padişahın muvafakati alınırdı Sadrazamlar sefere gittikleri zaman, devlet merkezindeki işleri görmeleri için, vekil olarak bir veziri kaymakam bırakırlardı Sadaret kaymakamı da, gerek Dîvân-ı hümâyûnda, gerekse Paşa Kapısı'nda dîvân toplandığı zamanlarda görülen işleri, müstakil defterlere yazdırır, buna da Rikab Defteri ismi verilirdi Dîvân-ı hümâyûn üyelerinin seferde bulunması hâlinde, bu dîvânlara vekilleri gelirdi

Kubbe vezirleri [değiştir]Kubbe vezirleri: Veziriâzamdan sonra gelen diğer vezirler ikinci vezir, üçüncü vezir, dördüncü vezir vb şekilde adlandırılırdı ve sayıları yediye kadar çıkabilirdi Dîvân müzakerelerinde ve siyasî herhangi bir işin hallinde de tecrübeli devlet adamları olan bu kubbe vezirlerinin fikirlerinden istifade edilirdi

On yedinci yüzyılın başlarından itibaren defterdar, nişancı ve kaptan paşaların vezirlikleriyle beraber, vezirlerin adedi artmıştır Hattâ bazı beylerbeyliklere tayin edilen kişilere de vezirlik rütbesi verilmiştir

Baş Muhzir Sadaret Dairesi Muhafızı

Mekke Kadısı Mekke Baş Hakimi

Rumeli Kazaskeri Rumelideki Kadıların Amiri

Nakib-ül-eşraf ' Peygamber Soyundan Olanların Başı

İstanbul Kadısı İstanbul Baş Hakimi Nişancı [değiştir]Nişancı veya Tevkıî: Padişahın adına yazılacak fermanlara beratlara hükümdarların imzası olan turasını çekerdi ayrıca devlete ait toprakların kayıtlarını tutmak bu kayıtları içeren tahrir defterlerindeki düzenlemeleri yapmak nişancının göreviydiEmrindeki yüzlerce kâtiple bütün yazışmaları yürütürdüNişancının en önemli görevide tahrir defterlerindeki düzeltmeleri ve değiştirmelerin yapılmasıydıNişancıdan başka hiç kimse bu işe karışamazdı Fethedilen yerlerin kayıtlarını tutardıÖnceden reisülküttapla beraber çalışırlardıFakat dış ilişkilerimizin ilerlemesinden dolayı reisülküttap yanından ayrılınca yalnız çalışmak zorunda kaldıBu yüzdende işlerinden bir kısmı(örn:dış ilişkiler)reisül küttaba verildi

Defterdarlar [değiştir]Defterdarlar: Fatih Kanunnâmesi’ne göre defterdar, padişahın malının vekilidir Defterdarlık teşkilâtına “Bâb-ı Defterî” de denilir Başdefterdardan sonra Anadolu malî işlerini görmek için Anadolu Defterdarı geliyordu Yavuz Sultan Selim devrinde, buraların malî işlerini görmek üzere, Halep’te bir defterdarlık daha kuruldu Fakat bu, devlet merkezinde değildi On altıncı yüzyıl ortalarında, devlet merkezinde, Şıkk-ı Sânî adı ile bir defterdarlık daha kurulmuştur Bu şekilde Başdefterdar, Anadolu Defterdarı ve Şıkk-ı Sânî isimlerinde üç defterdarlık olmuştur

Başçuhadar Sadrazamın Giyeceklerini Muhafaza Edip Taşıyan

Defter Emini Devlet Arazi Kayıt Defterlerinin Muhafızı

Nişancı Devlet Bakanı

Darbhane Emini ' Darbhanenin Amiri

İç AğasıSadaret Dairesinin İç Hizmetlerine MemurDîvân-ı hümâyûn, sabah erkenden toplanır ve kuşluk zamanına ve bazen de öğleye kadar devam ederdi Dîvân-ı hümâyûna gelecek olan devlet adamları, sabah namazını çoğu zaman Ayasofya Camii'nde kılar, Yeniçeri ocağı ile süvari bölük ağaları ve bir miktar yeniçeri, sarayın Bâb-ı Hümâyûn denilen ve Ayasofya Camii'ne bakan kapısı önünde iki sıra üzerine dizilirler, dîvân erkânı, namazdan sonra buradaki yerlerini alırlardı Bu sırada duacı dua ettikten sonra Bâb-ı Hümâyûn kapıcıları, kapıları açarlardı Dîvân-ı hümâyûnda, dîvân üyelerinden başka reisülküttâb, çavuşbaşı, kapıcılar kethüdası, büyük ve küçük tezkireciler ve tercümanlar hizmet görürlerdi Dîvânda nişancı, tuğra çekilmesi lâzım gelen ferman, berat, menşur gibi evraka tuğra çekerdi Örfî işleri ise, veziriâzam kararlaştırırdı

On sekizinci yüzyılın son çeyreğinden itibaren, Osmanlı kabinesi şu şekilde teşekkül ettirilmiştir:

Baş Teşrifatçı Protokol Amiri

Devlet Kethüdası Başbakan Yardımcısı ve İç İşleri Bakanı

Teşrifatçı Protokol Amiri

Hil’at Giyen Memurlar ' Mükafaten Hususi Elbise Giydirilen Memurlar Sadaret Kethüdalığı [değiştir]-Sadaret Kethüdalığı:1835 yılında, Umûr-ı Mülkiye Nezareti ve 1837 yılında Dahiliye Nezareti olmuştur Şimdiki içişleri bakanlığıdır

Reisülküttaplık [değiştir]-Reisülküttaplık:1836 yılında, Umur-ı Hâriciye Nezareti olmuştur Reisülküttaplık daha önceden nişancıya bağlıydıFakat dış ilişkilerimizin gelişmesiyle 17 yüzyılda nişancıdan ayrıldıReisülküttap bugünkü dışişleri bakanı hükmündedir

Defterdarlık [değiştir]-Defterdarlık: 1838 yılında, Maliye Nezareti olmuştur Devletin her türlü maliye işleriyle ilgilenir ve bunları kaydederdiAyrıca yıllık gelir-gider durumunu hesaplardı Bugünün maliye işleri bakanıdır

Çavuşbaşılık [değiştir]-Çavuşbaşılık: 1836 yılında, Deâvî Nezareti ve 1870 yılında Adliye Nezareti olmuştur

Yeniçeri Ağalığı [değiştir]-Yeniçeri Ağalığı: 1826 yılında Seraskerlik, 1908 yılında Harbiye Nezareti olmuştur Osmanlı devletinin askeri işlerinden sorumludurBugünkü genel kurmay başkanı hükmündedir

Kaptan-ı Deryâlık [değiştir]-Kapdan-ı Deryâlık: 1878’den sonra, Bahriye Nezareti olmuştur

Kazasker Kadıların Amiri ve Hükümet Azası

Kaptan-ı Deryâ Deniz Kuvvetleri Başkumandanı

Çuhadar Vezir Saraylarında Dış Hizmet ErbabındanDaha sonraları kabineye, Şeyhülislâm da dâhil edilmiştir Osmanlı devletinin her türlü deniz işlerine bakardıDeniz yoluyla fethedilen yerlerin kayıtlarını tutardı

Dîvân-ı Hümâyûn Kalemleri [değiştir]Dîvân-ı hümâyûnda Reisülküttaplık ile onun maiyeti olan beylikçinin nezaretleri altında, Dîvân-ı hümâyûn kalemleri bulunmaktaydı

Amedî Kalemi [değiştir]Amedî Kalemi: Reisülküttabın hususî kalemi olup, aynı zamanda, bütün dış işleriyle meşgul olur ve sadrazamlıkla sarayın irtibatını sağlardı Padişahın kendisine sadrazam tarafından yazılacak tahrir, telhis ile yabancı devletlerle yapılacak antlaşmalara dair ahidnâme ve musâlahanâme (antlaşma, sözleşme, vb) suretleri, sadrazam tarafından yabancı devletlere gönderilen mektup müsveddeleri ve protokoller, elçi, konsolos, tercüman ve yabancı tüccarlara ait yazışmalar, burada yazılır ve bu kalemde saklanırdı

Beylikçi [değiştir]Beylikçi veya Dîvân Kalemi: Dîvânda müzakere olunup karara bağlanan işlerin, gereken yerlere havalesi ve dîvân sicillerinin tutulmasıyla vazifeliydi Ferman ve beratlar burada yazılırdı Beylikçi, yazı işlerinden dolayı Reisülküttâbın emri altında bulunurdu

Tahvil Kalemi [değiştir]Tahvil Kalemi: Bu kaleme, Nişan Kalemi veya Kese Kalemi de denilmektedir Vezir, beylerbeyi, sancakbeyi beratlarıyla, vilayet kadılarının beratları, zeamet ve timarların kayıtları hep burada tutulurdu

Rüûs Kalemi [değiştir]Rüûs Kalemi: Genellikle küçük berat olarak tarif edilir Vezir, beylerbeyi, sancakbeyi ve vilayet kadısı derecesine çıkmış, ilmiye sınıfı hariç olmak üzere, bütün devlet memuriyetlerine intisab edenlerin (girenlerin) veya kendilerine evkaftan vazife verilenlerin muameleleriyle meşgul olur ve kayıtlarını tutardı Tahvil ve Rüûs kalemleri, bugünkü özlük işlerinin görevini yaparlardı

Hademe Sadaret Dairesi Hizmetkarı

Rüûs Halifesi Zatişleri Kalemi Şefi

Kethüda Katibi İç İşleri Bakanı Özel Kalem Müdürü

Vezir Mektupçusu ' Sadaret Kalemleri Amiri

Reis Kesedarı Dış İşleri Evrak Müdürü

Çavuş KesedarıAdalet Bakanlığı Evrak Müdürü Teşrifâtçılık Kalemi [değiştir]Teşrifâtçılık Kalemi: Dîvân-ı hümâyûndaki mühim vazifelerden biri de teşrifatçılık idi Gerek sarayda ve Dîvân-ı hümâyûnda, gerekse sadrazam konağında yapılan merasimlerde, elindeki defter gereğince protokolü tatbik ederdiTeşrifât, resmî günlerde devlet rical ve memurlarının bulunacakları sıra ve sınıflar demektir Arapça teşrifin çoğuludur Günümüzde protokol olarak kullanılmaktadır Bu işi yapana, teşrifâtçı, teşrifâti veya teşrifâtî-i dîvân-ı hümâyûn denirdi

Vak'anüvislik Kalemi [değiştir]Vak'anüvislik Kalemi: Osmanlılarda vakanüvislik ismiyle resmî bir memuriyet ve kalemin kuruluşu, 18 yüzyıl başında ortaya çıkar Bu kalem, devlet işlerine ait, verilen vesikaları tetkik ve kaydederdi İlk meşhur vakanüvis tarihçi, Mustafa Nâimâ Efendidir

Mühimme Odası Kalemi [değiştir]Mühimme Odası Kalemi: 1797 tarihinde çıkan nizamnâmeyle, dîvân veya beylikçi kalemlerindeki Mühimme Nüvislerin (yazanların), bir yerde çalışmaları için Mühimme Odası veya Mühimme Kalemi kurulmuştur

Dîvân-ı hümâyûn kalemlerinin şeflerine Hâcegân ve bir kalemin en kıdemli memuruna Halîfe denirdi

Mühimme Defterleri [değiştir]Mühimme Defterleri: Dîvân-ı hümâyûnun muntazaman toplandığı zamanlarda her dîvân toplantısında görüşülen siyasî, içtimaî, malî, idarî ve örfî kararların kayıtlarını ihtiva eden defterlere “mühimme defterleri” denirdi Dîvân toplantılarında zabıt tutma usulü olmayıp, görüşülen işin neticesi, yani karar sureti, dîvân kâtipleri tarafından kaleme alınırdı Bu karar suretini daha sonra reisülküttâb gözden geçirip tashih eder ve daha sonra icab eden yere yazılır ve en son olarak nişancı tarafından, hüküm veya fermanın tuğrası çekilirdi Dîvân-ı hümâyûn işlerinin Bâbıâlî’ye nakli sırasında, mühimme defterleri de, oraya taşınmıştır Elde mevcut mühimme defterleri, 16 yüzyıl ortalarından başlamaktadır

Mühimme defterleri [değiştir]Mühimme defterleri de birkaç çeşittir Biri normal dîvân görüşmelerine ait olan defterlerdir Diğer bir mühimme defteri de “Mektûm Mühimme Defteri” olup, adından da anlaşılacağı üzere, gizli yazılan hüküm ve fermanları havidir (içerir) Bunlardan elde mevcut olanlar, 18 yüzyıldan başlamaktadır Savaş zamanlarında lâzım olan defterler, sadrazam ve serdâr-ı ekremle (başkomutan) beraber sefere gönderildiğinden, seferdeki görüşmelere ait tutulan mühimme defterlerine “Ordu Mühimmesi” denilmektedir Sadrazamın seferde bulunması dolayısıyla, devlet merkezinde Rikab-ı Hümâyûn (Sadaret) Kaymakamının başkanlığı altında toplanan dîvân veya meclisteki görüşmelere ait tutulan defterlere, “Rikab Mühimmesi” ismi verilmiştir

Ahkâm defterleri [değiştir]Ahkâm defterleri: Bazen bir eyalete ve bazen muhtelif eyaletlere ait olarak tutulmuşlardır Bu defterlerde valilere, kadılara ve saireye hitaben yazılan hükümler bulunmaktadır

Tahvil defterleri [değiştir]Tahvil defterleri: Bu defterlerin pek çok çeşitleri vardır Tahvil muameleleri, sadrazamın emrini müteakip en son olarak yapılırdı

Rüûs defterleri [değiştir]Rüûs defterleri: Rüûs, genellikle, küçük memuriyet, vazife veya mültezimlere o işin verildiğini gösteren tayin vesikası olarak, küçük berat şeklinde tarif edilmektedir On altıncı yüzyıl rüûs defterlerinde, büyük memuriyetlere ait beratlar da bulunmaktadır Rüûs defterlerinin kadı, mukâtaât, rikab, vakıf, müderrislik ve zeamet rüûsu gibi çeşitleri bulunmaktadır

Bu belli başlı defterlerin dışında, pek çok Dîvân-ı hümâyûn defteri de bulunmaktadır

ayrıca:divan-ı mezalim önemli ağır siyasi suçlara başkanlığını yaptığı bu mahkemeler yapmaktadırayrıca halktan gelen şikayetleri de bizzat hükündarların başkanlık mezalim divanı bakardıAslında devlet hazinesinin büyük yardımcısı denilebilir