Sarkaç

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

Sarkaç bir ipin bir ucuna rahatlikla sallanabilecek sekilde baglanilan bir kutle ile olusturulan duzenektir Duzenek yerçekim kuvveti yuzunden denge konumunu muhafaza etmeye meyillidir Kutle denge konumundan alindiginda yercekimi kuvveti tarafindan denge noktasina getirilmek uzere hizlandirilacaktir ve bu da denge noktasi etrafinda bir salınıma yol acar

Sarkacin bu duzgun salinim hareketi bunun zaman olcmek icin kullanilabilmesini saglar ve sarkaçlı saatler bu ilkeye gore calisir
Fransız fizikci Foucault, Foucault sarkacı adi ile anilan kurgusal bir sarkac yardimi ile dunyanin kendi ekseni etrafinda dondugunun kanitlanabilecegini ongormustur Daha sonra da oldukca buyuk bir sarkac yardimi ile ilk kez dunyanin kendi ekseni etrafinda dondugunu gozler onune sermistir
Basit bir yerçekimi sarkacı

Ölçmede kullanımı

En yaygın kullanım alanı sarkaçlı saattir 2 saniye periyodlu bir sarkaç, her bir salınım bir saniyeye karşılık geldiğinden, saniye sarkacı olarak adlandırılır Sarkaçlı saatler sürtünmeden dolayı hassas değildirler Sarkaçlar, müzik alanında metronom olarak kullanılır Sarkaç bir matematik aleti olarak ilk defa Isaac Newton tarafından kullanılmıştır
Periyod denklemindeki g'nin (yerçekimi ivmesi) var olması nedeniyle dünya üzerinde değişik noktalarda belirli bir sarkacın frekansı farklı olur Dünya üzerindeki değişik noktalarda yerçekimi ivmesi %0,5'lere kadar değişir Dolayısıyla, mesela Glasgow, İskoçya'da (g = 9815 63 m/s2) bulunan hassas bir sarkaçlı saatin, Kahire, Mısır'a (g = 9793 17 m/s2) getirildiğinde doğru ölçüm yapması için sarkaç boyunun %0,23 oranında kısaltılması gerekir
Sarkaç bu özelliği sayesinde Dünya yüzeyinde herhangi bir noktadaki yerçekimini ölçmede (gravimetri) kullanılabilir Unutulmamalıdır ki g = 98 m/s² değeri yerleşime göre değişen bir hassasiyet gerekmediği durumlarda sabit kabul edilebilir bir değerdir

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sarkaç Sarkaç bir ipin bir ucuna rahatlikla sallanabilecek sekilde baglanilan bir kutle ile olusturulan duzenektir Duzenek yerçekim kuvveti yuzunden denge konumunu muhafaza etmeye meyillidir Kutle denge konumundan alindiginda yercekimi kuvveti tarafindan denge noktasina getirilmek uzere hizlandirilacaktir ve bu da denge noktasi etrafinda bir salınıma yol acar Sarkacin bu duzgun salinim hareketi bunun zaman olcmek icin kullanilabilmesini saglar ve sarkaçlı saatler bu ilkeye gore calisir Fransız fizikci Foucault, Foucault sarkacı adi ile anilan kurgusal bir sarkac yardimi ile dunyanin kendi ekseni etrafinda dondugunun kanitlanabilecegini ongormustur Daha sonra da oldukca buyuk bir sarkac yardimi ile ilk kez dunyanin kendi ekseni etrafinda dondugunu gozler onune sermistir Basit bir yerçekimi sarkacı Ölçmede kullanımı En yaygın kullanım alanı sarkaçlı saattir 2 saniye periyodlu bir sarkaç, her bir salınım bir saniyeye karşılık geldiğinden, saniye sarkacı olarak adlandırılır Sarkaçlı saatler sürtünmeden dolayı hassas değildirler Sarkaçlar, müzik alanında metronom olarak kullanılır Sarkaç bir matematik aleti olarak ilk defa Isaac Newton tarafından kullanılmıştır Periyod denklemindeki g'nin (yerçekimi ivmesi) var olması nedeniyle dünya üzerinde değişik noktalarda belirli bir sarkacın frekansı farklı olur Dünya üzerindeki değişik noktalarda yerçekimi ivmesi %0,5'lere kadar değişir Dolayısıyla, mesela Glasgow, İskoçya'da (g = 9815 63 m/s2) bulunan hassas bir sarkaçlı saatin, Kahire, Mısır'a (g = 9793 17 m/s2) getirildiğinde doğru ölçüm yapması için sarkaç boyunun %0,23 oranında kısaltılması gerekir Sarkaç bu özelliği sayesinde Dünya yüzeyinde herhangi bir noktadaki yerçekimini ölçmede (gravimetri) kullanılabilir Unutulmamalıdır ki g = 98 m/s² değeri yerleşime göre değişen bir hassasiyet gerekmediği durumlarda sabit kabul edilebilir bir değerdir