İşığın Gelişimi 4. Bölüm

Işığın gerçek kimliğini açıklıyoruz

Işık dalgadır dedik, sonra taneciktir En son dalga ?tanecik dualitesini kabul etmek zorunda kaldık Bilim o kadar geniş bir yelpaze ki bilim adamları her konuda araştırma yapmaya devam ediyorlardı Bulunan bilgiler paylaşılıyordu Önemli olan bilginin bulunması değil yorumlanmasıydı Bu konuda Einstein?in başarısı su götürmez bir gerçektir Dönemin genç bilim adamlarının tüm deney sonuçlarını başarılı bir şekilde yorumlamıştır Çağımızda bu görev Stephen Hawking tarafından yürütülmektedir Her dönemde böyle bir insana ihtiyaç var Amper elektrikle uğraşıyordu Bir telden elektrik akımı geçirildiğinde yanındaki pusulada sapma gözlemledi ve telin etrafında manyetik alan oluştuğunu keşfetti

Amper bu manyetik alanın durgun yük etrafında değil akan yük yani ivmeli hareket eden yük etrafında oluştuğunu bulmuştu Faraday ise magnetik alanla uğraşıyordu Düzgün bir manyetik alan içerisine tel bir halka konulduğunda üstelik halka hiçbir üretece bağlı değilken yalnızca manyetik alanın değiştirilmesiyle ampermetrede sapma gözlemlemişti Bu da değişen manyetik alanın elektrik akımı oluşturduğunu gösteriyordu Her yük etrafında elektrik alan var oğluna göre olayı şöyle de tanımlayabiliriz Değişen manyetik alanlar elektrik alanları doğurur Bilim adamları için elektrik, manyetizma ve optik birbirinden bağımsız bilim dalları iken bir sihirli dokunuşla bu üç alanı birbirbirine bağlayan ve böylece fizikteki en büyük birleştirmeyi gerçekleştiren James Clerk Maxwell sahneye çıktı Maxwell elektrik akımının hızını hesapladı ve ışık hızına eşit olduğunu gördü Üstelik ışığın dalga ve tanecik modelleriyle açıklanabilen her türlü davranışı ışığın elektromanyetik dalga oluşuyla da açıklanabiliyordu Aslında dalga-tanecik dualitesine göre çok daha doyurucu ve ikna edici bir şekilde açıklıyordu Maxwell ışığın elektromanyetik dalga olduğunu matematiksel olarak ispatladı Ona göre elektrik alan ile manyetik alan birbirlerine dik olacak şekilde V hızıyla hareket eden bir elektromanyetik dalgadır Bu sayede çok uzaklara rahatlıkla seyahat edebilir Üstelik emd ın yayılması için ortama ihtiyaç yoktur yani uzayı doldurduğu varsayılan esir maddesine de böylece ihtiyaç kalmamış olur Üstelik elektrik ve manyetik alanlar aynı fazlıdır Yük taşımazlar Birbirlerinden etkilenmezler Ama enerji taşırlar Yani sözün özü ışık için geçerli olan bütün optik olaylar, elektromanyetik dalgalar için de geçerlidir IŞIK ELEKTROMAGNETİK DALGADIR?

Işığın karakterini çözdük rahatladık ancak şimdi yeni sorular bizleri bekliyorBilimi seviyorum Boşuna mı demişler merak varsa bilim de var diyeNedir bu elektromanyetik dalga ?Daha önce gördük mü?Günlük hayatımızda var mı ? Bunlarla hiç karşılaştık mı ya da maruz kaldık mı? Şimdi bu sorulara cevap arayalım Aslında bunlar ışık nedir? Sorusu kadar zor ve karmaşık değilSadece elektromanyetik spektrumu görmek bile bunu anlamak için yeterli aslındaSpektrum Hertz in laboratuarda yaptığı deneyler sonucunda bulduğu ve bu yolla Maxwell in teorik çalışmalarını deneysel olarak ispat etmeyi başardığı Radyo dalgalarıyla başlıyorİşte herkes tarafından biline radyo dalgaları elektromanyetik dalga ailesinin bir üyesidir

Hertz bu dalgaların çok uzaklara gönderilebileceğini keşfetmiş hatta 1901 2 de Atlas okyanusunu aşan sinyallerle İngiltere?den New foundland? a Mors alfabesinin ?? s ?? harfini göndermeyi başarmıştırYani şimdilerde her saniye bir frekans değiştirip dinlediğimiz radyo istasyonlarının ortaya çıkışı Hertz sayesindedirRadyo dj?lerinin sesleri ve tabiî ki müzik yayınları Dj?in bulunduğu yerden yayınlana radyo dalgalarına yüklenerek bulunduğumuz yerde frekansını ayarladığımız radyo alıcısı tarafından yakalanarak kulağımıza ulaşıyorSonra mikro dalgalar geliyor Hani şu kısa sürede yemeği pişiren veya ısıtan fırınlarda kullanılan elektromanyetik dalgalarDaha birçok kullanım alanı var tabiî ki bunları da incelemeyi ileriki sayılara bırakacağızSonrasında Kızıl ötesi ışınlar ençok uzaktan kumandalar ve cep telefonlarından hatırlarızGörünüz bölge zaten adı üzerinde Bizim gözümüzdeki hücreler tarafından algılanabilen ve spektrumda çooook küçük bir yer kaplayan kırmızıdan mor renge kadar olan kısımMordan sonra ne geleceğini tahmin etmek zor değilMor ötesi ışını Aslında güneşten her saniye üzerimize yağan ozon tabakasının tuttuğunu bildiğimiz ultraviyole ışınlarıda diyebiliriz Kanser uyarılarını hatırlayalım tabi Hemen ardından X ışınları gelir ki diğer adı Keşfeden kişinin adıyla da anılan Röntgen ışınlarıRöntgeni hastaneye hayatından en az bir kez giden herkes bilir Yada çevresindeki bir kişinin röntgen filmini görmüştürSpektrumun son ışınımı gama ışınımıdır ki bu adı genellikle Atom bombasının geçtiği cümlelerde duyarızElektromanyetik dalgalar görüldüğü gibi hayatımızın her yerinde bizimle

Yüksek Fizik Öğretmeni Müberra Altın