İlyada Destanı Hakkında Bilinmeyenler-İlyada Destanı Edebi Anlatım Edebiyat Dersi

İLYADA

Eski Yunan�da, şair Homeros�un yazdığı varsayılan büyük bir destandır Bir başka Homeros destanı olan Odeysseia ile birlikte, batı edebiyatının en eski örneği ve tüm zamanların en güzel şiirlerinden sayılır

Hem İlyada hem de Oysseisa, Truva Savaşı ve bu savaşta yer alan insanlarla ilgili söylenceleri dile getiren, koşukla yazılmış destanlardır Tarihçiler Yunanistan�tandaki Akhalar ile Batı Anadolu�da yaşamış olan Truvalılar arasındaki bu savaşın yaklaşık İÖ 1199�da geçtiği görüşündedir Akhalar�ın Truva�yı kuşatmalarının ise10 yıl sürdüğü sanılmaktadır Bu konuda o kadar çok öykü ve söylence vardır ki, hangisinin gerçek hangisinin uydurma olduğunu bilme olanağı yoktur

Yunanca�da Truva�nın bir adının da İlios olmasından dolayı Homeros�un destanı İlyada adını aldı Homeros, yaşadığı dönemde herkesin bu öyküyü bildiğini düşünerek, Truva kuşatmasını baştan sona anlatmaz ;savaşın 10yılında sadece dört gün içinde geçen olayları anlatır Savaş neredeyse bitmek üzeredir Truva efsanesinin bu bölümü � Aşil�in Öfkesi " olarak bilinir

İlyada�nın Öyküsü

Kral Agamemnon, Truva Savaşı sırasında Akhalar�ın başkomutanıydı Kralın en yiğit ve başına buyruk savaşçısı olan Aşil, kimseye boyun eğmeden, kendi bildiğince hareket ediyordu Aşil�in savaşta kaçırdığı Briseis adında Truvalı bir kız yüzünden Aşil ile Agamemnon arasında anlaşmazlık çıktı Tutsağı olan bir kızı babasına geri vermeye razı olan Agamemnon, onun yerine Aşil�in sevdiği Briseis�i istiyordu Agamemnon�a boyun eğmek zorunda kalan Aşil, kızı ona verdi Ne var ki, hırsını alamayarak savaştan çekildi Agamemnon�u cezalandırması için, deniz tanrıçası olan annesi Thetis�i çağırdı Thetis, tanrıların kralı Zeus�tan yardım istedi Böylece çok geçmeden yalnızca Aşil ve Agamemnon değil, tanrı ve tanrıçalarda kavgaya karıştı

Tanrıların işe karışması Yunan askerlerini telaşlandırdı Agamemnon, gördüğü bir düşe aldanarak, ordusuna artık Yunanistan�a dönüleceğini bildirdi Askerlerin Truva�yı ele geçirmeden dönmek istemeyeceklerini sanarken, onların gitmeye can attıklarını görmek onu düş kırıklığına uğrattı Yunanlı komutanlar orduyu yeniden savaş düzenine sokmakta güçlük çektiler Bütün bu olaylar Yunan ordusunun savaş gücünü ve birliğini zayıflatmıştı

İki ordu arasında savaş yeniden başlarken, Paris�in kardeşi Hektor, savaşın nedeni Paris�in Sparta Kralı Menelaos�un karısı Helen �i kaçırması olduğuna göre, anlaşmazlığın Paris ile Menelaos arasında dövüşle çözümlenmesini önerdi Bu dövüşte tam Paris yenilecekken, annesi olan tanrıça Afrodit onu son anda kaçırarak kurtardı Böylece ordular arasında bir kez daha savaş başladı

Truva alanında her iki tarafın savaşçıları göğüs göğüse , yiğitçe çarpıştılar Ne var ki, asıl kahramanlar ortada yoktu Aşil savaşa katılmama kararında diretiyordu; Truvalı Paris ise yenilginin acısını dindirmeye çalışıyordu Truvalılar�ın en yiğit savaşçısı Hektor, kardeşi Paris�ten hesap sormak ve karısını görmek için geri çekilmişti Hektor ve Paris sonunda savaş alanına döndükleri zaman, Truvalılar Akhalar�dan biraz daha güçlü durumdaydı Cesareti kırılan Agamemnon, Aşil�in savaşa dönmesini sağlamaya karar verdi Aralarındaki anlaşmazlığı gidermek amacıyla ona bir mektup gönderdiyse de Aşil onun isteğini reddetti

Aşil olmasa da Yunanlıların savaşı sürdürmek zorundaydı Durum iyice kötüye gidiyordu Agamemnon�la birlikte birçok savaşçı yaralanmıştı Truvalılar�ın kıyıdaki Yunan gemilerine ulaşması an meselesiydi Tam bu sırada Yunanlılar�ı koruyan tanrılar işe karışarak onları engelledi Bunlardan yılmayan Truvalılar sonunda bir Yunan gemisini ateşe vermeyi başardı Aşil�in çok sevdiği dostu Patroklos olağanüstü bir cesaretle Truvalılar�ın , gemilerini tümünü yakmasını engelledi Bunun üzerine Aşil kendi zırhını Potroklos�a vererek onun bu zırhla savaşa katılmasını önerdi Geri çekileceklerini düşündükleri Truvalılar�ı izlememesi için uyardı Ne var ki , Patroklos savaş heyecanıyla onların peşine düştü ve Hektor, insanların yazgısını belirleyen tanrıların yardımıyla, onu öldürdü Truvalılar zaferin coşkusuyla Patroklos�un zırhını kentte dolaştırdılar Yunanlılar,Patroklos�un ölüsünü onların elinden almaya başardı

Patroklos�un ölümünden çok acı duyan Aşil, bunun hesabını Truvalılar�a ödetmeye kararlıydı Onu avutmak için gelen annesi Thetis, Aşil�e yeni bir zırh armağan etti ve öcünü almasına yardım edeceğine söz verdi Aşil vakit geçirmeden savaşa katıldı Bu amansız savaşa bütün tanrılar karışmıştı Aşil çok sayıda düşmanını öldürdükten sonra sonunda, Truva surlarının dibinde Hektor�la karşı karşıya geldi Bu son vuruşmada Hektor yenilerek öldürüldü Aşil, Hektor�un ölüsünü arkasında sürükleyerek, arabasıyla Truva�nın çevresinde üç kez dolaştı

Homeros�un öyküsü, Yunan tarafında Patroklos�un cenaze töreniyle ve Truva�da yaşlı Kral Priamos�un, oğlu Hektor�un ölüsünü fidye karşılığı geri alışıyla son bulur İlyada böylece sona erse de Homeros�un okuyucuları, Paris�in sonradan Aşil�i öldüreceğini ve Truva�nın öyküsünün kentin yerle bir olmasıyla son bulacağını bildikleri için, yüreklerinde gelecekteki acıların ve sorunların ağırlığını duyarlar

Destanın Yazılışı

Günümüze ulaşan en eski yapıt olsa da, Homeros�un büyük Truva efsanesinin yalnızca bir bölümünü anlatmış olması ve sonrasını okuyucuların bildiğini varsayması, İlyada�nın Yunanca yazılmış ilk edebiyat ürünü olmadığını gösterir Homeros�un bu destanında yıllar önce, Truva savaşına ilişkin pek çok öykünün anlatıldığı sanılmaktadır Bu konuyla ilgilenen bazı uzmanlar İlyada�nın yetenekli bir yazarın derlediği bir balatlar ya da destanlar bütünü olduğunu ileri sürer Homeros diye birinin hiçbir zaman yaşamadığı, Homeros adının, destanda yer alan balatları söyleyen, adı belli olmayan kişiler için kullanıldığı kanısında olanlar da vardır Ne var ki, yapıtın tamamını okuyanlar bunu yazarın yalnızca bir kişi olabileceğini kavramakta güçlük çekmezler

Yaklaşık olarak İÖ 8 yüzyılda yazılan 24 bölümlük İlyada destanı altılı ölçüyle yazılmış toplam 15 bin dizeden oluşur