Roman Nedir

Roman Nedir
Roman Nedir - Roman Hakkinda - Roman Kelimesinin Tarihcesi - Romandaki Önemli Ögeler - Roman

ROMAN
Olmuş ya da olabilir nitelikteki olayları ve konuları ele alan edebî türlere Roman denir Diğer türlerden ayrılan en önemli özelliği, uzunluğudur Romanlarda, toplumsal olaylar ve ilişkiler gerçeklere uygun bir tarzda ele alınır

"Roman" kelimesi, Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan halk kitlelerinin konuştuğu halk Lâtincesine verilen addır Sonraları herkesin anlayabilmesi için bu dille yazılan destan ve hikâyelere "roman" adı verilmiştir Kelimenin aslı buradan gelir (H F GÖZLER, Örnekleriyle Türkçe ve Edebiyat Bilgileri, s 303)

İyi bir roman ilgi çekici olmalı, herkesi ilgilendiren insancıl bir tema taşımalıdır Romandaki olaylar arasında dengeli bir sıralama ve bağ bulunmalıdır Olaylar akla yakın olmalı, romanın konusundan doğmalıdır Romandaki varlıkların kişilikleri baştan sona dek konuya uygun nitelikte olmalı, birbiriyle çelişmemelidir

Roman yazarı; romanda yarattığı kişilerini kendi kişiliği içinden görebilmelidir Romandaki davranışlar ve konuşmaların, kişilerin karakterlerinden çıkmasını sağlamalıdır

Okuyucu, romanı iş olsun diye okumaz Roman okurken avunmak, kendinden uzaklaşmak ister Romandaki kişilerle ilgilenmeye başlar Olaylar karşısındaki davranışlarının ne olacağını merak eder Onların başarılarından mutluluk duyar Onların sıkıntılarına üzülür Kendisini onların yerine koyar Onların davranışlarını eleştirir Bu davranışlar içinde yapılmaması gerekeni, yapılmamış olanları bulur Romanı okuyup bitirince genel bir yargıda bulunur

Türk edebiyatında önceki yüzyıllarda roman türüne benzer edebî eserler mevcuttur Bunlar:

1) Halk Hikâyeleri (Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin gibi)
2) Meddah Hikâyeleri
3) Dinî Hikâyeler (Hz Ali'nin Cenkleri gibi)
4) Destanî Hikâyeler (Dede Korkut Hikâyeleri, Battal Gazi Destanı gibi)

Avrupaî tarzda ilk roman, Tanzimat döneminde yazılmıştır Namık Kemal'in "İntibah", ilk Türk romanıdır Nabizâde Nazım'ın "Karabibik", ilk köy romanıdır Yusuf Kâmil Paşa'nın Fenelon'dan çevirdiği "Telemak", ilk çeviri romandır

Romanlarda, şu ögeler üzerinde önemle durulmalıdır: Konu, kişiler, çevre, zaman, ana düşünce ve anlatım tarzı (üslûp)

Romanlardaki olaylar, bir plâna uygun olarak anlatılır Bu plân şöyledir:

Giriş (Serim): Roman olayının başı, burada verilir

Gelişme (Düğüm): Roman olayının gelişip, açıldığı bölümdür

Sonuç (Çözüm): Romandaki olayın açıklığa kavuştuğu, düğümün çözüldüğü bölümdür

Romanlar, işlenilen konularına göre şu çeşitlere ayrılır:
1) Tarihî romanlar
2) Macera romanları
a) Polis romanları (Macera ve heyecan duygularını artıran romanlar)
b) Egzotik romanlar (Yabancı ülkelerin toplumsal özelliklerini, geleneklerini anlatan romanlar)
3) Köy romanları
4) Sosyal içerikli romanlar
5) Psikolojik tahlil romanları

Türk edebiyatında roman
Türk edebiyatına roman Fransızca'dan yapılan çevrilerle girdi Bu çevirilerden ilki Yusuf Kamil Paşa'nın Fenelon'dan yaptığı Terceme-i Telemak'tır Daha sonra adı bilinmeyen bir çevirici Victor Hugo'nun ünlü romanı Sefiler'i (Les Miserables) çevirdi 1860-1880 yıları arasında başta Fransız yazarlar olmak üzere bir çok Batılı yazarın eseri Türkçe'ye çevrildi İlk Türk romanı Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eseridir Sami'den sonra Ahmed Mithat romanlarıyla Türk romanının gelişmesine katkıda bulundu Türk romanı asıl Tanzimat döneminde gelişti Recaizade Mahmut Ekrem'in Araba Sevdası yeni teknikler kullanılan Batılı anlamda türüne en yakın ilk Türk romanıdır Servet-i Fünun edebiyatı döneminde ilk usta romanlar ve usta yazarlar kendilerini gösterdi "Sanat sanat içindir" tezini savunan bu yazarlar aşk ve acıma gibi konuları işledi Halit Ziya Uşaklıgil bu dönemin en önemli romancısı sayılır Aşk-ı Memnu (1925) adlı romanı günümüzde de en başarılı Türk romanlarından biridir

1910'dan sonra milli duyguların ağır basmasıyla birlikte "Genç Kalemler" dergisi çevresinde Türkçülük akımı gelişti Milli romanların yazılması bu dönemde başladı Halide Edip Adıvar'ın Vurun *****ye, Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu romanları bu dönemin örneklerindendir Cumhuriyet döneminde çağdaş Türk romanı ortaya çıktı Toplumsal ve sosyal gelişmeleri konu alan romanlar yazıldı Köy ve kent romanları ayrımı da bu dönemle ilgilidir