Anlatım Türü - Makale

Anlatım Türü - Makale

makale nedir - makalenin özellikleri - makalenin amacı - makale yazıları - bilimsel makaleler

Bilim, sanat, kültür ve başka konularda bilgi vermek, bir düşünceyi ortaya koymak ya da savunmak amacıyla hazırlanan, yazarın kişisel görüşlerini de yansıttığı, gazete ve dergilerde yayımlanan yazılara makale adı verilir Gazetelerde yayımlanan makaleler daha çok günün konularıyla ilgilidir Dergilerde yayımlanan makaleler değişik konularda olabilir Bilim dergilerinde yayımlananlar başta olmak üzere, hangi uzmanlık alanında olursa olsun, makaleler inceleme ve araştırmaya dayanan yazılardır

Makalenin halkı aydınlatmak, belli konularda yönlendirmek, kamuoyu oluşturmakta büyük rolü vardır Bu nedenle makale yazarları, seçtikleri konularda bir düşünceyi, görüşü ya da gerçeği savunarak okuyucuya benimsetmek amacını güderler Bu amaçla da makaleleri yazarken belgelerden, konularıyla ilgili verilerden, inceleme ve araştırmalardan yararlanırlar Düşünce ve sanat olaylarına değin değişik konuların, bu konularla ilgili sorunların ele alındığı makalelerin gazetelerde ve dergilerde yer alması, geniş bir okuyucu kitlesini aydınlatmak bakımından önem taşır

Makale yazımında göz önünde tutulması gereken bir nokta, etkilenmek istenen okuyucu kitlesinin eğitim düzeyine dikkat etmektir Değişik kültür düzeyinde geniş bir okuyucu kitlesince okunan gazetelerde yayımlanan makalelerde; yazarın yalın bir dil kullanması, açık ve anlaşılır bir ifadeyle gerçekçi, inandırıcı çözüm yolları göstermesi birinci koşuldur Bilimsel dergilerde, belli bir bilim dalında yazılan makalelerde doğal olarak ilgili bilim dalının terimlerine yer veren bir anlatım yeğlenir

Makale gazete ve dergilerin yayımlanmaya başlamasıyla ortaya çıkmış, bu yayın organlarının yaygınlaşmasıyla önem kazanmış ve giderek bir yazın türü olmuştur İnsanların birbirleriyle haberleşmek ve iletişim kurmak için yazı araçları kullanma gereksinimi duymaları milattan önce, oldukça gerilere doğru gider İlk gazetenin MÖ 1750 yılında, Mısır?da çıkarıldığı bilinmektedir Milattan sonra XIII ve XIV yüzyıllarda daha çok ticaret ve din konularında haberleşmenin yaygınlaştığı görülüyor XIV yüzyıldan başlayarak XV, XVI ve XVII yüzyıllarda İtalya, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerde el yazısıyla gazete çıkarmanın yaygın olduğu dikkati çekiyor

Bugünkü anlamda ilk gazetenin 1609?da Stutgart?ta Johannes Carolus?un çıkardığı, Aviso-relatione den Zeitung adlı haftalık bir yayın organı olduğu biliniyor Onu izleyerek, Fransa ve Hollanda?da çıkarılan değişik konulardaki makale ve haberlerle, toplumların kültürel ve siyasal yaşayışlarını etkileyen gazetelerin sayısı çoğalmıştır Haber gazeteciliğinin yanı sıra yazın, bilim, sanat yazılarına geniş ölçüde yer veren gazetelerin, dergilerin sayılarının çoğalması makale türünün gelişiminde önemli rol oynamıştır

XVIII yüzyılda gazetecilik alanındaki gelişmeler, özellikle İtalya, Fransa, İngiltere ve Almanya?da yazarların tarih, yazın, felsefe, ekonomi gibi konulara eğilmelerine yol açmıştır

Yazınımızda makale, öteki türlerde olduğu gibi, Tanzimat döneminde gazete ve dergilerin yayımlanmaya başlamasıyla ortaya çıkmıştır Bizde gazete, önce devletin resmi organı olarak yayımlanmaya başlamıştır İlk resmi gazete 1831?de yayımlanan Takvim-i Vakayi, ikincisi de 1840?ta yayımlanmaya başlayan Ceride-i Hevadis?tir Ülkemizdeki ilk özel gazeteyse, Şinasi?yle Agâh Efendi?nin birlikte 1860 yılında çıkardıkları Tercüman-ı Ahval olmuştur Haberler yanında güncel konulu sorun ve konularla ilgili makalelerin yer aldığı bu gazete, gazeteciliğimizin gelişmesinde önemli rol oynamıştır Gazeteye ilk makaleyi de Şinasi yazmıştır

Şinasi daha sonra Agâh Efendi?den ayrılarak, 1862?de siyasal, toplumsal makalelerle birlikte, yazınla ilgili makalelerin de yer aldığı Tasvir-i Efkar?ı çıkartmaya başlamıştır Şinasi, makalelerinde düşüncelerini okuyuculara kolayca aktarabilmek için döneminin diline göre, oldukça yalın bir dil kullanarak, dilde yalınlaşmaya da öncülük etmiştir

Makale yazarlığımız, gazeteciliğimizin 1908?de ve ilerleyen yıllarda gelişmesine bağlı olarak yaygınlaşmıştır 1908?i hemen izleyen yıllarda, Hüseyin Cahit Yalçın, Tanin?de; Ahmet Emin Yalman ve Asım Us da Vakit?te yazdıkları başmakaleleriyle ün yapmışlardır Kurtuluş Savaşı başlarken yayına giren Akşam ve Vakit gazetelerinde çoğu savaşı destekleyen, aynı zamanda yazınsal değer taşıyan makaleler yayımlanmıştır

Cumhuriyet döneminin ilk yıllarından günümüze, çeşitli gazetelerde yayımlanan başmakaleleriyle dikkat çeken yazarlar olarak Falih Rıfkı Atay, Hüseyin Cahit Yalçın, Ali Naci Karacan, Abdi İpekçi, Ahmet Emin Yalman adlarını sayabiliriz Daha yakın zamanlar da ise Nadir Nadi, Oktay Ekşi, Güneri Civaoğlu adları başmakaleleriyle ilgi çeken yazarlar arasındadır

Gazete makalelerinin yanı sıra sanat ve yazın dergileriyle, değişik bilim dallarının yayın organı olan dergilerde yayımlanan bilimsel makaleler, bu alanlardaki gelişme ve yenilikleri geniş bir kitleye yansıtması bakımından ayrı bir önem taşımaktadır