Tanzimattan Sonra &Quot; Edebiyatımızda İlkler

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

İlk resmi gazete "Takvîm-i Vakaayi"dir ( 1831 )

İlk yarı resmi gazete "Ceride-i Havâdis"tir ( 1840 )

İlk özel gazete Şinasi'nin Âgâh Efendi ile çıkardığı "Tercümân-ı Ahvâl"dir ( 1860 )
İlk tiyatro denemesi Hayrullah Efendi'nin "Hikâye-i İbrâhim Paşa ve İbrâhim-i Gülşeni adlı eseridir ( 1844 )
İlk yerli tiyatro binası "Naum Tiyatrosu"dur ( 1844 )
İlk anı kitabı Âkif Paşa'nın "Tabsıra"sı
İlk atasözleri derlemesi eser Ahmet Vefik Paşa'nın "Müntehabât-ı Durûb-ı Emsal"idir ( 1852 )
İlk roman çevirisi Yusuf Kâmil Paşa'nın Fransız yazar Fenelon'dan çevirdiği "Telamak" romanıdır ( 1859 )
Batılı anlamda ilk tiyatro Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"dir ( 1859 )
İlk şiir ( manzum )çevirileri Şinasi tarafından Racine, Lamartine, Fenelon'dan yapılmıştır Bu manzumeler,
Tercüme-i Manzûme" adlı eserde yer almaktadır ( 1859 )
İlk fabl çevirileri Şinasi tarafından Fransız şair La Fontaine'den yapılmıştır ( 1859 )
[size="3">İlk düzyazı çevirileri Münif Paşa'nın ( FENELON, VOLTAIRE ) "]İlk noktalama işaretlerini Şinâsi "Mukaddeme" adlı makalesinde [/size]kullanmıştır ( 1860 )
İlk makale örneğini Şinasi vermiştir Tercüman-ı Ahval'in ilk satısındaki "Mukaddime" yazısı bu türün ilk örneğidir ( 1860 )
İlk dergi örneği Münif Paşa'nın çıkardığı "Mecmua-yı Fünûn" dur ( 1861 )
İlk eleştiri yazısı Nâmık Kemâl'in "Edebiyatımız Hakkında Bazı Mülâhazatı Şâmildir" dir ( 1866 )
İlk tiyatro çevirileri ve uyarlamaları "Ahmed Vefik Paşa" tarafından Fransız Moliere'den yapılmıştır ( 1869 )
İlk mizah dergisi "Diyojen" i Teodor Kasap çıkarmıştır ( 1869 )
[size="3">İlk Öykü örnekleri Ahmed Mithat Efendi'nin "]Sahneye[/size] konulan ilk tiyatro Nâmık Kemâl'in "Vatan yahut Silistre" sidir ( 1873 )
İlk yayınlanan roman Şemseddin Sâmi'nin "Taaşşuk-ı Tal'at ve Fıtnat" romanıdır ( 1872 ) Bunu Ahmed Mithat Efendi'nin "Hasan Mellâh" romanı izler ( 1874 )
İlk antoloji Ziyâ Paşa'nın "Harâbât"ıdır ( 1874 )
İlk edebî roman Namık Kemâl'in "İntibâh / Sergüzeşt-i Âli bey / Son Pişmanlık" romanıdır ( 1876 )
Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro Abdülhak Hâmid Tarhan'ın "Nesteren"idir ( 1876 )
İlk pastoral şiir örneklerini Abdülhak Hâmid Tarhan "Sahra" adlı eserinde vermiştir ( 1878 )
İlk Tarihî roman Namık Kemâl'in "Cezmi" adlı romanıdır ( 1880 )
Aruzla yazılan ilk manzum tiyatro Abdülhak Hâmid Tarhan'ın "Eşber"idir ( 1880 )
İlk eleştiri eseri Nâmık Kemâl'in "Tahrîb-i Harâbât"adlı eseridir ( 1885 ) Nâmık Kemâl bu eserinde Ziyâ Paşa'nın Harâbât adlı Divan şiiri antolojisinde savunduğu fikirleri eleştirir
İlk mensur şiir örneklerini Halit Ziya Uşaklıgil "Mensur Şiirler" adlı eserinde vermiştir ( 1889 )
İlk köy konulu roman Nâbizâde Nâzım'ın "Karabibik" adlı eseridir ( 1890 )
[size="3">İlk öykü ( Batılı anlamda ) Samipaşazâde Sezâî'nın "]İlk [/size]kadın romancımız "Fatma Aliye Hanım"dır Bu yazarımızın "Muhaderat"adlı romanı vardır ( 1892 )
[size="3">İlk gerçek ansiklopedisi Şemseddin Sâmi'nin "]İlk realist roman ( Batılı anlamda ) Recâîzâde Mahmud Ekrem'in "[/size]Araba Sevdası" adlı eseridir ( 1896 )
[size="3">İlk tezli ( Bir görüşü savunan ) roman Nâbizâde Nâzım'ım "]İlk özdeyişleri veren [/size]sanatçı[size="3"> Direktör Âli Bey "]Batılı anlamda ilk günlük Direktör Âli Bey'in "[/size]Seyahat[size="3"> Jurnali"]İlk modern roman Servet-i Fünûn [/size]sanatçısı Halit Ziyâ Uşaklıgil'in "Mâi ve Siyah[size="3">"]İlk psikolojik roman Servet- i Fünûn [/size]sanatçısı Mehmet Rauf'un "Eylül" adlı eseridir ( 1901 )
[size="3">İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk "]Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı "[/size]Genç Kalamler"dir ( 1911 )
İlk uyaksız şiir örneklerini Abdülhak Hâmid Tarhan "Validem" şiiriyle vermiştir ( 1913 )
[size="3">İlk çocuk şiirlerini Tevfik Fikret "]
İlk epik tiyatro Haldun Taner'in "Keşanlı Ali Destanı"dır ( 1964 )[/size]

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tanzimattan Sonra &Quot; Edebiyatımızda İlkler İlk resmi gazete "Takvîm-i Vakaayi"dir ( 1831 ) İlk yarı resmi gazete "Ceride-i Havâdis"tir ( 1840 ) İlk özel gazete Şinasi'nin Âgâh Efendi ile çıkardığı "Tercümân-ı Ahvâl"dir ( 1860 ) İlk tiyatro denemesi Hayrullah Efendi'nin "Hikâye-i İbrâhim Paşa ve İbrâhim-i Gülşeni adlı eseridir ( 1844 ) İlk yerli tiyatro binası "Naum Tiyatrosu"dur ( 1844 ) İlk anı kitabı Âkif Paşa'nın "Tabsıra"sı İlk atasözleri derlemesi eser Ahmet Vefik Paşa'nın "Müntehabât-ı Durûb-ı Emsal"idir ( 1852 ) İlk roman çevirisi Yusuf Kâmil Paşa'nın Fransız yazar Fenelon'dan çevirdiği "Telamak" romanıdır ( 1859 ) Batılı anlamda ilk tiyatro Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"dir ( 1859 ) İlk şiir ( manzum )çevirileri Şinasi tarafından Racine, Lamartine, Fenelon'dan yapılmıştır Bu manzumeler, Tercüme-i Manzûme" adlı eserde yer almaktadır ( 1859 ) İlk fabl çevirileri Şinasi tarafından Fransız şair La Fontaine'den yapılmıştır ( 1859 ) [size="3">İlk düzyazı çevirileri Münif Paşa'nın ( FENELON, VOLTAIRE ) "]İlk noktalama işaretlerini Şinâsi "Mukaddeme" adlı makalesinde [/size]kullanmıştır ( 1860 ) İlk makale örneğini Şinasi vermiştir Tercüman-ı Ahval'in ilk satısındaki "Mukaddime" yazısı bu türün ilk örneğidir ( 1860 ) İlk dergi örneği Münif Paşa'nın çıkardığı "Mecmua-yı Fünûn" dur ( 1861 ) İlk eleştiri yazısı Nâmık Kemâl'in "Edebiyatımız Hakkında Bazı Mülâhazatı Şâmildir" dir ( 1866 ) İlk tiyatro çevirileri ve uyarlamaları "Ahmed Vefik Paşa" tarafından Fransız Moliere'den yapılmıştır ( 1869 ) İlk mizah dergisi "Diyojen" i Teodor Kasap çıkarmıştır ( 1869 ) [size="3">İlk Öykü örnekleri Ahmed Mithat Efendi'nin "]Sahneye[/size] konulan ilk tiyatro Nâmık Kemâl'in "Vatan yahut Silistre" sidir ( 1873 ) İlk yayınlanan roman Şemseddin Sâmi'nin "Taaşşuk-ı Tal'at ve Fıtnat" romanıdır ( 1872 ) Bunu Ahmed Mithat Efendi'nin "Hasan Mellâh" romanı izler ( 1874 ) İlk antoloji Ziyâ Paşa'nın "Harâbât"ıdır ( 1874 ) İlk edebî roman Namık Kemâl'in "İntibâh / Sergüzeşt-i Âli bey / Son Pişmanlık" romanıdır ( 1876 ) Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro Abdülhak Hâmid Tarhan'ın "Nesteren"idir ( 1876 ) İlk pastoral şiir örneklerini Abdülhak Hâmid Tarhan "Sahra" adlı eserinde vermiştir ( 1878 ) İlk Tarihî roman Namık Kemâl'in "Cezmi" adlı romanıdır ( 1880 ) Aruzla yazılan ilk manzum tiyatro Abdülhak Hâmid Tarhan'ın "Eşber"idir ( 1880 ) İlk eleştiri eseri Nâmık Kemâl'in "Tahrîb-i Harâbât"adlı eseridir ( 1885 ) Nâmık Kemâl bu eserinde Ziyâ Paşa'nın Harâbât adlı Divan şiiri antolojisinde savunduğu fikirleri eleştirir İlk mensur şiir örneklerini Halit Ziya Uşaklıgil "Mensur Şiirler" adlı eserinde vermiştir ( 1889 ) İlk köy konulu roman Nâbizâde Nâzım'ın "Karabibik" adlı eseridir ( 1890 ) [size="3">İlk öykü ( Batılı anlamda ) Samipaşazâde Sezâî'nın "]İlk [/size]kadın romancımız "Fatma Aliye Hanım"dır Bu yazarımızın "Muhaderat"adlı romanı vardır ( 1892 ) [size="3">İlk gerçek ansiklopedisi Şemseddin Sâmi'nin "]İlk realist roman ( Batılı anlamda ) Recâîzâde Mahmud Ekrem'in "[/size]Araba Sevdası" adlı eseridir ( 1896 ) [size="3">İlk tezli ( Bir görüşü savunan ) roman Nâbizâde Nâzım'ım "]İlk özdeyişleri veren [/size]sanatçı[size="3"> Direktör Âli Bey "]Batılı anlamda ilk günlük Direktör Âli Bey'in "[/size]Seyahat[size="3"> Jurnali"]İlk modern roman Servet-i Fünûn [/size]sanatçısı Halit Ziyâ Uşaklıgil'in "Mâi ve Siyah[size="3">"]İlk psikolojik roman Servet- i Fünûn [/size]sanatçısı Mehmet Rauf'un "Eylül" adlı eseridir ( 1901 ) [size="3">İlk edebi bildiriyi yayımlayan topluluk "]Dilde sadeleşmeyi savunan ilk yayın organı "[/size]Genç Kalamler"dir ( 1911 ) İlk uyaksız şiir örneklerini Abdülhak Hâmid Tarhan "Validem" şiiriyle vermiştir ( 1913 ) [size="3">İlk çocuk şiirlerini Tevfik Fikret "] İlk epik tiyatro Haldun Taner'in "Keşanlı Ali Destanı"dır ( 1964 )[/size]