Teşbih - Benzetme

Teşbih - Benzetme

Teşbih - Benzetme - Edebiyat - Edebiyatta Benzetme

Aralarında ilgi kurulabilen iki kavramdan, ilgili oldukları konuda zayıf olanı
güçlü olana benzetmeye teşbih denir

Teşbih, bir karşılaştırmadır Teşbihin, teşbih olabilmesi için karşılaştırılan iki şeyin bir benzetme yönünde birleşmesi şarttır Aralarında ortak nitelik bulunmayan şeyler karşılaştırılsa bile teşbih (benzetme) oluşmaz

Benzetmenin dört öğesi vardır:

Temel Öğeler:

Benzeyen (zayıf unsur)
Kendisine benzetilen (kuvvetli unsur)

Yardımcı Öğeler:

Benzetme yönü (iki varlık arasındaki ortak yön)
Benzetme edatı (gibi, kadar, sanki misal, tıpkı, benzer, andırır, adeta )
Örnek:

Ah bu türküler, köy türküleri
Ana sütü gibi candan
Ana sütü gibi temiz

Benzeyen: Köy türküleri

Kendisine Benzetilen: Ana sütü

Benzetme Yönü: Candan, temiz

Benzetme Edatı: Gibi

Benzetme dört türlüdür:

a) Ayrıntılı Benzetme (Teşbih-i mufassal): Dört öğesi de bulunan benzetmedir

Örnek:

Sular öyle temiz ki, annemin yüzü gibi

Benzeyen: Sular

Kendisine Benzetilen: Annemin yüzü

Benzetme Yönü: Temiz

Benzetme Edatı: Gibi

b) Kısaltılmış Benzetme ( Teşbih-i mücmel): Benzetme yönü olmayan, diğer öğeleri olan benzetmedir

Örnek:

Şenyuva Apartmanı bodrum katı
Kutu gibi bir dairede otururlar

Benzeyen: Daire

Kendisine Benzetilen: Kutu

Benzetme Edatı: Gibi

c) Pekiştirilmiş Benzetme (Teşbih-i müekked): Benzetme edatı olmayan, diğer öğeleri olan benzetmedir

Örnek:

Yollar köyleri saran eskimiş çerçeveler

Benzeyen: Yollar

Kendisine Benzetilen: Eskimiş çerçeveler

Benzetme Yönü: Saran

d) Yalın Benzetme (Teşbih-i Beliğ):Sadece temel öğelerle (benzeyen, kendisine benzetilen) yapılan benzetmelere denir

Örnek:

Serviler içinde bir alev Emirsultan

Benzeyen: Emirsultan

Kendisine Benzetilen: Bir alev

UYGULAMA

Örnek - 1:

Dalgalarda gemimiz martı gibi oynaktır şimdi

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 2:

Yolcuyum bir kuru yaprak misali
Rüzgârın önüne atılmışım ben

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 3:

Bir güzel yırtıcı kuş gördüm, baktım
Som mücevher gibi kan kırmızı tırnakları

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 4:

Kardeşi tıpkı tilkidir, ondan kendini sakın

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 5:

Nedendir de kömür gözlüm nedendir
Şu geceki benim uyumadığım
Çetin derler ayrılığın derdini
Ayrılık derdine doyamadığım

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 6:

Yüce dağ başında olur sayrılık
Sen düşürdün gül benzime sarılık

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 7:

Yel çıkar, içinde inilti saklı
Türküler ağıttır, ses dokunaklı
Aşlar yağsız tuzsuz, sular çoraklı
Hayat ödenmesi gereken senettir

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 8:

Karanfil oylum oylum
Geliyor selvi boylum
Selvi boylum gelince
Şen olur deli gönlüm

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 9:

Mehtap kemer taze belinde
Üstünde sema gizli bir örtü
Yıldızlar güldür onun elinde

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 10:

Böyle yalçın dağlarda sessiz dolaşan kim
Köyler ufka dizilen tozlanmış bir resim

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek -11:

Geçen her saat, her geçen saniye
Göl altın güğümdür coşan maviye

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek - 12:

Hızırım olursun elimden tutan
Mutluluk çevremde bir renkli çeyiz

Benzeyen:
Benzetilen:
Benzetme Yönü:
Benzetme Edatı:
Benzetme Türü:

Örnek -13:

Unutmakta haklısın kömür gözlüm
Haklısın? Bu sözüm sanma sitemdir

Örnek - 14:

Bir bakışı vardı Esma?nın
Kavak yaprakları gibi pırıl pırıl

Örnek - 15:

Dar kapısından başka aydınlık girecek hiçbir yeri ol-mayan dükkânda, tek başına gece gündüz, kıvılcımlar saçarak çalışan Koca Ali, tıpkı kafese konmuş terbiyeli bir aslanı andırıyordu

Örnek - 16:

Güler yüzün çözümleyemeyeceği hiçbir sorun yoktur Buzlar güneş karşısında nasıl erirse, en çetin sorunlar da işe güler yüzle başlayan, öylece sürdüren insanlar elinde çözülür