10.Sınıf Dil Anlatım Sayfa 76-144 Arası Cevaplar

*** 142:

19 Etkinlik
Durdu ^ geçişsiz
Durdurdu <=> geçişli
Okudu geçişli
Okuttu <=> geçişli
? Fiillerdeki "-dır" ve "-t" ekleri fiillerin çatısını geçişsizken geçişli hâle getirmiştir Anl** olarak da fiilin bildirdiği işi özne kendi yaparken (durdu, okudu) fiil "-dır ve -t" eklerini aldıktan sonra işi başkasına yaptırma (durdurdu, okuttu) anl**ını kazanmıştır

*** 143:

20 Etkinlik
Oldurgan yapan ekler -r , -t , -dır
Ettirgen yapan ekler -r , -t -dır

21 Etkinlik

yaz - Ettirgen Çocuklara yazı yazdırdım
bil - Ettirgen Bana haberi bildirdiler
çöz - Ettirgen Ayakkasının bağlarını çözdürdü
gör- Ettirgen Kuşu bana o gördürdü
PiŞ- pişir- Biraz yemek pişirdi
yürü - yürüt- Arabayı ben yürüttüm
gez- gezdir- Köpeği gezdiriyordum
gül - güldür- Bütün sınıfı fıkralarıyla güldürdü

*** 144
22 Etkinlik
Trafik işaretlerinin trafik kurallarını bildirmede kullanılan bir iletişim aracı olduğu ve bunun da emredici anlatım yoluyla yapıldığı konusunda bir sunum hazırlayınız

23 Etkinlik
* Virgül: Ben virgülüm Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konarım Beni görünce "durakla"
* Ünlem:Ben ünlem işaretiyim Sevinç, korku, acıma, şaşma gibi duygulan anlatan cümlelerin sonuna konarım Beni görünce "şaşır, heyecanlan, bağır"
* Soru işareti: Ben soru işaretiyim Soru bildiren cümle ve sözlerin sonuna konarım Beni görünce "cevapla"

24 Etkinlik
Sınıfınızda uyulması gereken kuralları belirleyiniz
Belirlediğiniz kuralları emredici anlatımın özelliklerine göre düzenleyiniz
Oluşturduğunuz metindeki fiillerin çatılarını bulunuz

25 Etkinlik
* * Oyala-:Akş** arkadaşta biraz oyalandım
* Sev-: Senden haber alınca çok sevindim
* Gör-: Yaşlı ad** hâlinden memnun görünüyordu
* Ara-: Odanın içinde aranıyordu
* Dola: Köpekler parkta dolanıyordu

26 Etkinlik
Süsle--? Sınıfımızı süsledik ■=> etken Bütün sokaklar süslenmiş => edilgen Oya, aynanın karşısında süsleniyor
* Bak■=> dönüşlü Akş** parkta sana baktım etken Bütün odalara bakıldı ■=> edilgen Onu görebilmek için sağa sola bakındı ■=> dönüşlü

27 Etkinlik
? "Yola çıktık, ulaştık, çıkmayacaktık, uzaklaştık" filleri beraber bir işin yapıldığı anl**ını verir ancak işteşlik ekleri olan "ış, -iş,-uş,-üş" eklerini almadıkları için işteş çatılı fiil olarak değerlendirilmezler

28 Etkinlik

Özne-Yüklem İlişkisine Göre Fiil Çatıları
Etken Bu kitabı okudum
Edilgen Bu kitap okundu
Dönüşlü Ali tarandı, süslendi
İşteş Çocuklar gülüşüyordu
Nesne-Yüklem ilişkisine Göre Fiil Çatıları
Geçişli Top oynarken c**ı kırdık
Geçişsiz **c** dün akş** geldi
Oldurgan Arkadaşım beni çok güldürdü
Ettirgen Bab** bakkaldan gazete aldırttı

**ÇME VE DEĞERLENDİRME
1 * Emredici anlatımda emir, telkin ve öneri ifade eden kelimeler çok kullanılır
* Emredici metinlerin eğitici ve öğretici yönleri de vardır
2 * Edilgen ve dönüşlü çatılı fiiller "-1" veya "-ın" ekini alır (D)
* "-1", "-n" veya "-ş" ekini alm**ış olan bütün fiiller etkendir
3 Doğru yanıt C seçeneğidir Kurallı birleşik fiiller her z**an bitişik yazılır
4 Doğru yanıt E seçeneğidir Emredici metinlerin okuyucuyu duygulandırmak gibi bir **acı yoktur
5 A ve D seçeneklerindeki "-ma,-me" ekleri fiilden fiil yapma eki olarak, B, C ve E seçeneklerinde de isim-fiil olarak kullanılmıştır Soru hatalıdır
6 Doğru yanıt B seçeneğidir Diğer seçeneklerde sıfat-fiil özne görevinde kullanılmış ancak B seçeneğinde ise nesne görevinde kullanılmıştır
7 Doğru yanıt B seçeneğidir Diğer seçeneklerde zarf-fiiller vardır ancak B seçeneğinde sıfat-fiil vardır
8 Doğru yanıt D seçeneğidir Diğer seçeneklerde olduğu gibi D seçeneğindeki sıfat-fiil, sıfat görevinde kullanılm**ıştır
9 Doğru yanıt D seçeneğidir "Anlatılanları" sözcüğü adlaşmış bir sıfat-fiil görevinde kullanılmıştır
10 Emredici anlatımda bir iş yapmaya, bir eylemde bulunmaya zorl**a anl**ı vardır Emredici anlatımın telkin, öneri ve emir anl**ları olduğu için sosyal hayatın düzenlenmesinde emredici anlatım kullanılır