Gılgamış Destanı Kimler Yazmıştır - Gılgamış Destanı Nedir

Gılgamış Destanı, tarihin en eski yazılı destanının adı olup, 12 kil tablete Akad çivi yazısı ile kaydedilmiştir Uruk kralı Gılgamış’ın ölümsüzlüğü arayışının öyküsünün anlatıldığı destan aynı zamanda Nuh Tufanı’nın daha eski versiyonunu da barındırmaktadır Gılgamış, en yakın dostu Enkidu’nun ölümünün ardından giriştiği ölümsüzlüğe ulaşma çabasının nafile olduğunu ve Tanrı Enlil’in öğütleriyle, insanın ancak büyük bir ad bırakmakla ölümsüzlüğe erişebileceğini kabul etmiştirÖzellikle 11 Tbalet Nuh Tufanı’Nın çok daha eski bir versiyonu olduğu için kil tabletlerin bulunması insanlık tarihinin en önemli gelişmelerinden birisi olmuştur

ON BİRİNCİ TABLET

Gılgamış ona, uzaktaki (102) Utnapiştim’e dedi:
“Utnapiştim, sana bakıyorum, biçimin başka değil; benim gibisin Evet, benden ayrı değilsin, benim gibisin!
Senin yüreğin savaş için yaratılmıştır! Nasıl oluyor da böyle sırt
üstü yatıyorsun? Anlat! Tanrıların toplantısında yaşamı aramaya nasıl karar verdin?” Utnapiştim ona, Gılgamış’a dedi:
“Gılgamış, sana gizli bir şey açayım Tanrıların gizini söyleyeyim:
Şurippak (103), senin bildiğin bir kent, Fırat’ın kıyısındadır Bu
kent çok eskiden varken, tanrılar bu kentin yanındaydılar Tanrıların aklına bir tufan yapmak geldi Bunların babaları soylu Anu,
hükümdarları yiğit Enlil, büyük vezirleri Ninurta, su yolcuları Ennagi ve Bilge Ea da onların toplantısında yer aldı Ea, tanrıların
verdikleri kararı, kamıştan bir çite anlattı: “Kamış çit, kamış çit!
Duvar, duvar! Kamış çit dinle, duvar anımsa (104)! Şurippaklı
Ubar-Tutu’nun (105) oğlu (106), evi sök Bir gemi yap Serveti bırak Yaşamı ara! Mülkten nefret et! Canını kurtar! Canlı yaratıkların her
türünden geminin içine yükle Yapacağın geminin her yanı uyumlu bir
ölçüde olsun Onun eni ve boyu bir ölçüde olsun Yağmura karşı onun
her yanına bir çatı kur” Ben, bunu anlar anlamaz Ea’ya, efendime
dedim:
“İyi, anlaşıldı efendim Şimdi bana ne dedinse iyi dikkat ettim Ben
yapacağım Fakat, kent halkı ve yaşlılar sorarsa ne diyeyim?” Ea,
konuşmak için ağzını açıp bana, kölesine dedi:

“Be adam, insanlara şöyle dersin: Sanırım Enlil benden nefret etmeye
başladı Bunun için sizin kentinizde artık kalmayacağım Enlil’in
toprağına artık ayak basmayacağım Apsu’ya (107) inmek istiyorum
Orada beyim, Ea’nın yanında kalacağım Ea, üzerinize bir bereket
yağmuru yağdıracaktır Bundan sonra, tufan, kuşların saklı yuvalarını ve balıkların sığınaklarını size getirecek ve bol ürün alacaksınız
Bulutları güden bey, üstünüze gerçek bir buğday yağmuru
yağdıracaktır” Halk çevresine toplandı
(Bundan sonraki 4 satırda yaşlıların ve gençlerin gemiye gerekli
gereçleri taşıdıkları anlatılmaktadır)
Küçük yavrular bile gemi için zift taşıyorlardı Güçlü erkekler gemiye yedek kereste getiriyorlardı Beşinci günde geminin kaburgasını
oluşturdum Geminin temeli (omurgası) bir iku (108) genişliğindeydi
Kenarları (küpeştesi) iki kez on kamış (109) yüksekliğindeydi Üst
güvertesi de alt güverteye tümüyle eşitti Bunun da her yanı, iki kez on kamış uzunluğundaydı Bundan sonra geminin dış yüzünü (bordasını)
hazırladım ve onları boyadım Gemiyi altı katlı yaptım Geminin alt ve üst güvertelerini yedi bölüme ayırdım, ambarını da dokuza böldüm
Ortasına da su kazıkları çaktım (110) Güzel kürek seçtim Ve geminin yedeklerini ambara koydum Eritmek için kazana 21600 …… zift
döktüm (111) Bunun yarısını saf zift olarak gemiye sakladım
Tekneciler, gemiye 10800 şırlık (112) getirdiler Bunun üçte biri
peksimet kızartmak için harcandı; üçte ikisini de gemici sakladı
İşçilere çok sığır kestim Ve her gün koyun boğazladım Ustalara,
ırmak suyu gibi bira, rakı, şırlık ve şarap akıtıldı Bunlar, Nevruz
bayramına benzer bir bayram kutladılar Ustayı yağlamak için kendi
elimi de bulaştırdım Gemi yedinci günde tamam oldu Gemiyi kızaktan
indirmek güç oldu Çünkü, geminin üçte ikisi suya girinceye dek, onu, kızak üzerinde aşağıdan ve yukarıdan itmek zorunluğu vardı Elime
geçen her şeyi içine yükledim Elime geçen her gümüşü içine yükledim Elime geçen her altını içine yükledim
Bütün soyumu, sopumu ve kavmimi gemiye bindirdim Yazının yabanıl,
yazının evcil hayvanlarını ve bütün ustaları gemiye aldım
Şamaş, bana bir süre verdi: bulutları güden, akşamleyin bir buğday
yağmuru yağdıracak diye O zaman gemiye bin ve kapını (lumbar ağzı)
kapa diye Bu süre yaklaştı: bulutları güden, akşamleyin buğday
yağmurunu yağdırıyordu Ben havanın yüzüne baktım Hava, bakılmayacak kadar korkunçtu Ben geminin içine bindim ve kapımı kapadım Gemici
Pusur-Amurri’ye, gemiyi yaptığından dolayı, sarayı her şeyiyle teslim ettim Artık gökten kara bulutlar yükseldi Bulutların içinde Adad
(113) gürledi Şullat ve Haniş (114), tanrıların kafilesini
çekiyorlardı Saray uluları, bunların peşi sıra dağları ve ovaları
aşıyorlardı Büyük İra (115), bütün bentlerin kazıklarını çekti
Ninurta da ilerleyip büyük havuzun sularını boşandırdı Anunnaki
tanrıları, meşaleleri yukarı kaldırıyorlardı Tanrıların saçtıkları
ışın, ülkeyi kızıla boğuyordu Fırtına tanrısının saçtığı yalım,
gökyüzünü yalıyordu Bütün güneşin ışıklarını kararttılar Büyük
fırtına, ülkeyi bir çanak gibi parçaladı Bir gün karayel esip hepsini sildi süpürdü Sonra birdenbire poyraz esip ülkenin altını üstüne
getirdi Rüzgârlar insanların tepesinde savaş edercesine çarpıştılar Kimse kimseyi göremiyordu Ve gökten bakılınca insanlar tanınmıyordu Tanrılar bile tufandan korkarak geri çekildiler Ve göğün en yüksek
katına kadar çıktılar Tanrılar, orada bir köpek gibi kıvrılmışlardı Göğün en son eteklerinde büzülüp yatıyorlardı İştar çocuğuna ağlayan bir ana gibi bağırıyordu Tanrıların ecesi, güzel sesiyle âh ediyordu: Yazık o güne O gün çirkef olsun Benim, tanrılar meclisinde kötülük
buyurduğum o gün Ben nasıl oldu da tanrılar toplantısında kötülük
buyurdum? Nasıl oldu da insanları yok etmek için bu savaşımı buyurdum? Benim sevgili insanlarım, denizi balıklar gibi doldursunlar diye mi
doğuyordu? Anunnaki tanrıları onunla birlikte âh ediyorlardı Onlar,
yerlerinde ağlayarak oturuyorlardı Dudakları çatlamıştı (116) Ve
ağızlarından buhar çıkıyordu Fırtına ve tufan, altı gün, yedi geceyi geçti Fırtına yurdu silip süpürüyordu Artık yedinci gün gelince
tufan fırtınası savaşımı durdurdu Önceden dalgaları bir ordu gibi
birbiriyle savaşan deniz, şimdi dinginleşti Kötü rüzgâr dindi ve
tufan sona erdi Havaya baktığım zaman ortalıkta sessizlik vardı Ve
bütün insanlık çamur olmuştu Suyun bastığı yüzey, dümdüzdü Bunun
üzerine hava deliğini açtığım zaman, güneşin sıcağı burnumun
kanatlarına vurdu Diz çöküp oturdum ve ağladım Gözyaşlarım burnumun kanatlarından akıyordu Sonra ufuklara bakarak denizin kıyısını
aradım Her yana on iki kez on iki defa bakınca denizden bir ada
yükseldi Sonunda gemi Nissir (117) dağına oturdu Nissir dağı gemiyi tutup onu sallanmaya bırakmadı Birinci gün, ikinci gün Nissir dağı
gemiyi tuttu ve onu sallanmaya bırakmadı Üçüncü gün, dördüncü gün,
Nissir dağı gemiyi tuttu ve onu sallanmaya bırakmadı Beşinci ve
altıncı gün Nissir Dağı gemiyi tuttu ve onu sallanmaya bırakmadı
Yedinci gün gelince, dışarı bir güvercin çıkarıp uçurdum Güvercin
gitti, geldi Onca konacak bir yer belli olmayınca geri döndü Dışarı bir kırlangıç çıkarıp uçurdum Kırlangıç gitti, geldi Onca konacak
bir yer belli olmayınca geri döndü Dışarı bir karga çıkarıp uçurdum Karga gidip bir keliyi (118) gagaladı Bundan sonra dört rüzgâr yönüne her şeyi dışarı salıverip bir kurban kestim Dağın tepesinde bir tütsü sungu hazırladım Artık yedi ve nice yedi sungu küpleri yerleştirdim Bu küplerin taslarına güzel kokulu kamış, katran sakızı, ve mersin
kokusu (myrte) döktüm Tanrılar bu güzel kokuyu aldılar Tanrılar,
kurban verenin tepesinin üstünde sinekler gibi toplandılar Büyük
tanrıça oraya gelir gelmez kendi zevki için yaptığı büyük gerdanlığı
yukarı kaldırdı: “Siz oradaki tanrılar! Ben boynumda taşıdığım bu
gerdanlığın taşlarını nasıl unutmuyorsam, bu günleri de sonsuza dek
anımsayacağıma ve asla unutmayacağıma ant içerim Bütün tanrılar bu
güzel koku sungusuna gelsinler Ama, Enlil bu sunguya gelmesin! Çünkü körü körüne tufan yaptı ve insanlarımı yıkıma uğrattı!” Enlil oraya
gelir gelmez, gemiyi görünce öfkelendi İgigi tanrılarına son derecede kızdı: “Buradan bir can kurtulmuştur Bu yıkımdan kimse
kurtulmamalıydı!” Ninurta, konuşmak için ağzını açtı ve Enlil’e,
yiğite dedi:
“Böyle bir şeyi Ea’dan başka kim bulup düşünebilirdi? Her beceriyi,
her hileyi yalnızca Ea bilir”
Ea, konuşmak için ağzını açtı ve Enlil’e, yiğite dedi:
“Ey tanrıların büyük üstadı, ey yiğit Enlil! Ah, nasıl olur da sen
körükörüne tufan yaptın? Onun suçunu suçluya yüklet! Kelepçesini
gevşet ki etini kesmesin Yine kelepçesini çek ki daha gevşek olmasın (119) Senin yaptığın bu tufan yerine, bir aslan kalkıp insanları
azaltsa daha iyiydi! Senin yaptığın bu tufan yerine, bir kurt kalkıp
insanları azaltsaydı daha iyiydi! Senin yaptığın bu tufan yerine, veba tanrısı kalkıp insanlara bulaşsaydı daha iyiydi! Ben, büyük
tanrıların gizini açığa vurmadım! Aklı pek çok olan (120) bir düş
gösterdim O, böylece tanrıların gizini öğrendi Şimdi onun için bir
karar vermek sana düşer!” Enlil, geminin içine binip elimden tuttu ve beni karaya çıkardı Kadınımı da çıkarıp yanında diz çöktürdü
Alınlarımızı elledi ve aramızda durarak bizi kutladı “Utnapiştim,
bundan önce bir insandı Fakat şimdi, Utnapiştim ve kadını bizim gibi tanrılar olsunlar! Utnapiştim otursun! Uzakta Irmakların denize
döküldüğü yerde!”
Enlil’in bu sözlerinden sonra, beni aldılar ve uzakta, ırmakların
ağzına oturttular Şimdi sana tanrıları kim toplayacak? Aradığın
yaşamı nasıl bulacaksın? Haydi altı gün ve yedi gece uykusuz kal!” O, dizlerinin üstüne çömeldiği yerde, uyku ona, sis gibi yavaş yavaş
soluğunu verdi (121)
Utnapiştim ona, karısına dedi:
“Adama bak! Yaşamı istiyordu Uyku ona sis gibi, yavaş yavaş soluk
verdi!”
Karısı ona, Utnapiştim’e dedi:
“Sen onu elle de, adam uyansın! O, geldiği yoldan esenliğe geri
dönsün O, çıktığı kent kapısından ülkesine varsın!”
Utnapiştim ona, karısına dedi:
“İnsanoğlu kötüdür Ve o, sana kötülük eder Haydi onun günlük
ekmeklerini pişir ve her gün başucuna koy! Uyuduğu günleri de duvara
çiz!” O, onun günlük ekmeklerini pişirdi ve her gün onun başı ucuna
koydu
Uyuduğu günleri de ona imledi
Birinci ekmeği kupkuruydu İkincisi büzülmüştü Üçüncüsü yaştı
Dördüncü ekmeğin kabuğu ağarmıştı Beşinci ekmek küflenmişti Altıncı ekmek pişmişti Yedinci ¯ bu anda adamı elledi ve o, uykusundan
irkilip uyandı Gılgamış ona, uzaktaki Utnapiştim’e dedi:
“Beni uyku basar basmaz, sen durmadan beni elledin ve sen beni
uyandırdın”
Utnapiştim ona, Gılgamış’a dedi:
“Haydi Gılgamış, günlük ekmeklerini say! Ve işte şu duvar, sana
uyuduğun günlerin sayısını göstersin! Birinci ekmeğin kupkurudur
İkincisi büzülmüştür Üçüncüsü yaştır Dördüncü ekmeğin kabuğu
ağarmıştır Beşinci ekmek küflenmiştir Altıncısı pişmiştir Yedinci ¯ bu anda sen uykudan irkilip uyandın!” Gılgamış ona, Utnapiştim’e dedi: “Bana yardımcı kal! Nereye gideyim? Bütün organlarımı kötü ruhlar
kapladı! Yatak odasında ölüm bekliyor; neye baksam, o, ölümdür (122)” Utnapiştim ona, gemici Urşanabi’ye dedi:
“Urşanabi, denizin rıhtımı seni aldatsın İki kıyı arasında gidip
gelen gemi senden nefret etsin! Her zaman, erişmek istediğin denizin
kıyısından her seferinde yoksun kal (123)! Buraya getirdiğin adamın
gövdesi kirden kabuk bağlamıştır Giydiği post, bedeninin güzelliğini bitirmiştir Urşanabi, onu alıp yıkanacak yere götür Kutsal bir
rahibin yıkanması gibi, onun kabuk bağlayan kirini suyla yıka! O,
sırtındaki postu atsın ve deniz onu götürsün Onun güzel bedeni
parlasın! Yepyeni olsun başındaki külâh Bir kaftan giymiş olsun
Görkemli bir giysi! O, ülkesine giderken, yürüdüğü yol boyunca,
yurduna varıncaya dek, kaftanı tiftiklenmeyip yepyeni kalsın (124)”
Urşanabi onu alıp yıkanma yerine götürdü Kutsal bir rahibin yıkanması gibi, onun kabuk bağlayan kirini suyla yıkadı O, sırtındaki postu
attı ve deniz onu götürdü Onun güzel bedeni parladı Yepyeni oldu
başındaki külâh, bir kaftan giymiş oldu Görkemli bir giysi O,
ülkesine giderken, yürüdüğü yol boyunca, yurduna varıncaya dek kaftanı tiftiklenmeyip yepyeni kaldı Gılgamış ve Urşanabi gemiye bindiler
Gemiyi dalgaya kaptırarak sürüp gittiler
Karısı ona, uzaktaki Utnapiştim’e dedi:
“Gılgamış geldi, yoruldu, güçlük çekti Ona ne verdin ki o yurda
dönüyor?”
Fakat o, Gılgamış, geminin küreğini kaldırdı ve gemiyi kıyıya
yanaştırdı (125)
Utnapiştim ona, Gılgamış’a dedi:
“Ey Gılgamış, geldin, yoruldun, güçlük çektin Sana ne verdim ki
yurduna dönüyorsun?
Gılgamış, sana gizli bir şey açayım Ve hiç kimsenin bilmediği biricik otun yerini sana söyleyeyim: Bu ot, tıpkı deve dikenine benzer, ama
dikenleri gül dikeni gibi keskindir; yaklaşana batar Sen bu otu eline geçirmek istersen, eline batacağından korkma!” Gılgamış bunu duyar
duymaz derin bir kuyu kazdı Ve ayaklarına ağır taşlar bağlayıp kuyuya indi Ayağına bağladığı taşlar onu yerin altındaki tatlı su denizinin dibine kadar batırdı Ama o, otu aldı ve dikenleri ellerine battı
Bundan sonra Gılgamış, ağır taşları kesip yukarı fırladı Kuyunun suyu onu fırlatıp denizin kıyısına attı Gılgamış ona, gemici Urşanabi’ye
dedi:
“Urşanabi, bu ot büyülü bir ottur; insan bununla gençliği kazanır Bu ota, “yaşlı genç olur” denir Bunu Uruk’a yanımda götürmek istiyorum Onu sevdiklerime yediririm Ve onu parça parça doğrayayım Sonra da
kendim yiyip tam çocukluğuma döneyim” İki kez yirmi saatten sonra
biraz yemek yediler İki kez otuz saatten sonra kendilerini akşam
dinlenmesine bıraktılar Gılgamış burada suyu soğuk bir kuyu gördü
Suda yıkanmak için aşağı indi Bir yılan otun kokusunu aldı Ve
taşların yarığından yukarı çıkıp otu götürdü (126) Gılgamış geri
döndüğü sırada yılan gömleğini atmıştı! Bu anda Gılgamış yere oturmuş ağlıyordu O, gemici Urşanabi’ye dedi:
“Urşanabi kollarım kimin için yoruldu? Kimin için yüreğimden kanlar
boşandı? Kendime iyi bir şey kazandım Yer aslanı (127) için iyilik
yapmış oldum Şimdi denizin kabarması, beni iki kez yirmi saat, o yere geri götürse bile, gereçler kuyuyu kazdığım zaman içine düşmüştü
Burada işime yarayacak olan gereçleri nasıl bulabilirim? Olmaz!
Yurduma geri dönmeliyim” Gerçekten Gılgamış gemiyi kıyıda bıraktı
İki kez yirmi saatten sonra biraz yemek yediler İki kez otuz saatten sonra kendilerini akşam dinlenmesine bıraktılar Onlar Uruk pazarına
geldiklerinde, Gılgamış ona, gemici Urşanabi’ye dedi:
“Urşanabi, Uruk duvarının üstüne çık! İleri yürü! Temeli gözden geçir! Tuğla duvarı gözden geçir! Acaba bunun tuğlaları pişmiş değil midir

Temeli yedi bilge kurmamış mıdır? 3600 dönüm kent 3600 dönüm hurma
bahçesi, 3600 dönüm kuyu Üstelik İştar tapınağının çukuru
Bunların topu üç kez 3600 dönüm Ve işte bunların hepsi Uruk’tur”

Alıntıdır