Erdişi (Hermaphrodite)

Terimin de açıkça tanımladığı gibi hem erkek, hem dişi olan canlılara erdişi denir Bu canlılarda, spermaları üreten erkek üreme organları ile yumurta hücrelerini oluş*turan dişi üreme organları aynı bireyde bir arada bulunur

Efsaneye göre, Eski Yunan mitolojisinde tanrıların habercisi olan Hermes ile aşk ve güzellik tanrıçası Afrodit'in oğlu Hermaphroditos, bugünkü Bodrum'un Bardakçı köyü yakınlarındaki küçük bir gölün duru sularında yaşayan Salmakis adlı bir su perisiyle karşılaş*mış Bu gence âşık olan Salmakis'in isteği üzerine tanrılar bu erkek ile dişiyi tek bir gövdede bütünleştirmişler Bu gövde artık bir anlamda hem erkek, hem dişi, bir anlamda da ne erkek, ne dişiymiş Biyologlar, erkek ve dişi cinsin bütünleşmiş ilk örneği olan bu efsane kahramanından esinlenerek çift eşeyli canlılara hermafrodit derler Dilimizde bir zamanlar Arapça'dan alınma "hünsa" teri*miyle karşılanan bu kavram için bugün erdişi terimi benimsenmiştir

Solucanların çoğu, örneğin yersolucanları ile sülükler, ayrıca salyangoz, sümüklüböcek gibi bazı yumuşakçalar erdişidir Bu hayvan*lar bazen kendi yumurta hücrelerini kendi sperma hücreleriyle dölleyerek başka bir bire*yin katkısı olmadan kendi kendilerine üreye*bilirler Ama "kendini dölleme" ya da "özdöllenme" denen bu olaya pek sık rastlanmaz Daha çok, bir birey kendi türünden başka bir bireyle çiftleşir; çiftleşme sırasında her biri öbürünün yumurtalarını döller ve böylece her ikisi de yavrulayabilir

Solucanlar ve salyangozlar gibi yavaş yavaş sürünerek ilerledikleri için birbirleriyle karşı*laşma şansı fazla olmayan hayvanlarda erdişiliğin üreme açısından bir üstünlük olduğu sanılıyor Karşı cinsten bir bireye rastlayıncaya kadar beklemektense, kendi türlerinden ilk karşılaştıkları herhangi bir bireyle çiftleş*meleri kuşkusuz daha kolaydır
Atlas Okyanusu'nda yaşayan bir tür deniz salyangozunda (Crepidula fornicata) da çok ilginç bir erdişilik süreci görülür Bu salyan*gozların bütün yavruları erkektir; büyüdükçe dişi üreme organları da gelişir ve böylece hepsi birer erdişi olur En sonunda erkeklik organları körelir ve bireylerin hepsi dişiye dönüşür Çoğu kez bu deniz salyangozları birbirinin üstüne çıkarak sekiz ya da 10 katlı birer "kule" oluşturur En iri ve yaşlı olan dişi bireyler en altta, erdişiler ortada, küçük ve genç erkek bireyler de en tepededir

Bitkiler arasında da yosunlar, iğneyapraklılar, akçaağaçlar, kiraz ağaçları gibi pek çok erdişi örneğe rastlanır Bunlarda da erkekorganlar ile dişiorganlar aynı bitkinin üzerinde*dir Eğer erkek ve dişiorganlar aynı çiçek üzerindeyse bu gerçek bir erdişiliktir ve böyle bir çiçek botanik açısından "kusursuz" olarak nitelenir Bazen de aynı bitki üzerinde ayrı ayrı erkek ve dişi çiçekler vardır; bu durumda bitkiye erdişi değil, genellikle birevcikli denir Yalnızca erkek ya da dişi çiçekleri barındıran bitkiler ise ikievcikli'dir

İnsanlarda erdişilik olayına çok seyrek rast*lanır ve nedeni henüz açıklanamamıştır Böy*le çift eşeyli olarak doğan çocuklar ameli*yatla, hormon hapları ya da iğneleriyle tedavi edilir ve erkeğe ya da kadına özgü yapısal özelliklere kavuşmaları sağlanır Ama tedavi*den sonra bile, erdişi olarak doğan kişilerin çocuğu olmaz