Saç Nedir?

Saç , insanda, baş üzerinde bulunan kıl kümesine verilen genel ad
Saç diğer kıl kümelerine göre daha hızlı uzar Saçın, büyüme hızı ortalama günde 0,3 mm ile 0,4 mm'dir Her saç kılının büyüme ve duraklama devreleri birbirinden bağımsız olduğu için bir kıl büyürken diğer kıl dökülebilir ortalama bir erkek saç teli kalınlığı 0,03-0,04 mm dir Yeni doğan bebeklerde bütün kıllar aynı devrede bulunur Bu sebeple 2-3 haftalık bebeklerde aniden saç dökülmesi görülür 6 aydan sonra saçlar yetişkinlerin saç düzenine uyar
Yaş, ırk, cinsiyet ve hormonların durumuna göre değişik saç şekilleri meydana gelir Örneğin Afrika'lı birinin saçları yaklaşık 3 kat dokudan meydana gelirken ve kıvrılmaya meyilliyken bu oran uzakdoğulularda 11 kata kadar çıkar ve saçlar düz olma eğilimi gösterirler



"Saçını ören genç kız", Sophie Gengembre Anderson'ın tablosu

Saç folikülü





Saç folikülü:
1Saç
2Cilt
3Kas
4Kök kılıfı
5Sebaköz bez

Folikül, saçın içinde büyüdüğü yapıdır Saçın içinde bulunduğu gözenekli yapı yağ üreterek deriyi ve saçı yağlandırır Gözenekli yapının dışında görülen kısımlarda özel kaslar yer alır

Saç renkleri
Saça rengini veren pigmentler sarı, kırmızı ve mavi renklidir Sarı pigmentler en küçük, maviler en büyük hacme sahiptirler Mavi pigmentler en dışta, kırmızı ortada ve sarı en içte yer alır Bu nedenle kimyasal yollarla saç rengi açılırken saç önce mavi rengini yitirerek kızıllaşır, son olarak da sarı hale gelir İşleme devam edilirse beyaz veya beyaza çok yakın bir ton elde edilebilir
Vücutta pigmentlerin yokluğu, albino denilen durumun ortaya çıkmasına neden olur Albino canlılarda, genellikle tüm kıllar renksizdir
Saç ağarması, saça renk veren pigment boya maddesinin zamanla azalmasından ileri gelir Saçların birden beyazlaşması renk değişiminden olmayıp, siyah kılların dökülmesi ve daha dayanıklı beyaz saçların kalmasından ileri gelir
Saç renkleri tanımlanırken, mavi ağırlıklı renkler "kül veya soğuk tonlar", kızıl ağırlıklı renkler "altın veya sıcak tonlar" olarak adlandırılır Saç rengi tanımlanırken harf ve rakamlardan oluşmuş kodlar kullanılır Numara küçüldükçe renk koyulaşır Genellikle 1 numara "siyah", 10 numara "açık sarı" saçları tanımlamak için kullanılır Harfler ise genellikle rengin türünü (sıcak, soğuk, leylak vs) belirtmek için kullanılır

Saç hastalıkları
Saçların dökülmesine, doğrudan saçlarla ilgili mikrobik hastalıklar sebep olabildiği gibi vitaminsizlik, açlık, şeker hastalığı, akut, hormon bozukluğu gibi, bünyedeki herhangi bir rahatsızlık da sebep olabilir Kellik, saçkıran, kepek, dazlaklık belli başlı saç hastalıklarıdır
Vücutta doğuştan pigment bulunmayan (akşın) kişilerin saçları ve vücutlarındaki bütün kıllar beyaz renktedir

Saç dökülmesi
Saç bir çok neden bağlı olarak dökülür Dökülmenin nedeni tespit edilmeden doğru bir tedavi yaklaşımı sağlanamaz Bu nedenle dökülmenin hangi nedenle olduğununu bilmek önemlidir
Saç dökülmesi hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir Erkeklerde daha sık olarak görülen saç dökülmesi, 25 yaşına kadar erkeklerin %25'ini, 40 yaşına kadar %40'ını, 50 yaşına kadar %50'sini etkiler
Erkek tipi saç dökülmesi, alnın iki yanında ve tepede olabileceği gibi tamamen bütün başı da kapsayabilir Kadınlarda ise dökülme daha çok, saçların seyrekleşmesi şeklinde kendini gösterir
Bir tedaviye geçilmeden önce, saç dökülmesinin tipinin bir uzman hekim tarafından incelenmesi gerekmektedir Birçok hastalık, hormonal ve metobolik düzensizlikler ve besinsel etkiler saç dökülmesini tetikleyebilir Bu gibi sebepler ortadan kaldırılmadan tedavi hiçbir zaman tam olarak gerçekleşmezSaç dökülmelerini önlemek için kulandığımız kozmetiklere dikkat etmeliyizSaç temizliği için dogal zeytinyağlı,badem yaglı, defne yaglı, şampuan ve sabunları kullanmak saç hastalıkları,kepek,saç dökülmelerinin önlenmesini yardımcı olurKimyasal şampuanlar yerine eczanelerde bulunan saglık ürünleri tercih edilmelidir
Erkek tipi kellik ve ya kadın tipi kellik olarak belli bir kalıpta dökülen saçlar kalıtımsal özellik gösterir ve kişi saç kaybını ortaya çıkaran genlere sahiptir Erkekte, saç kaybı geni anne ve ya baba tarafından tek kişiden geçebileceği gibi, her iki ebeveynin tarafında da saç kaybı varsa, erkeğin saç kaybı yaşama riski çok yüksektir Kadınlarda ise ebeveynlerden sadece birinde saç kaybı olması, kadında yüksek seviyede buluna östrojen hormonu sebebiyle, saç kaybı yaratmakta etkisiz olmaktadır Saç kaybına sebep olan diğer pek çok neden vardır, bunlar genetik ile karıştırılmamalıdır
Saç ve şampuanların içinde bulunan proteinler, ancak saçın üzerinde bulunan, hasar görmüş ve yıpranmış alanları zamanla doldurarak geçici bir dolgunluk ve yumuşaklık verebilirler Şampuanın içeriğinde bulunan etken maddeler moleküler büyüklükleri sebebiyle saçın içine giremedikleri için saçı besleyemezler ve ya daha çabuk uzamasını sağlayamazlar

Olağan saç dökülmesi
Ömrünü tamamlamış saç kendiliğinden veya dış etkilerle (tarama, şampuanla yıkama, fırçalama, saça şekil verme çalışmaları) dökülür Bunun yerine yeni saç çıkar Günde ortalama 100 veya bazen 200 adet saç dökülür Yeni doğan bebekte ve hamilelikte görülen saç dökülmeleri kısmen olağan saç dökülmesi sayılabilir

Stres nedenli saç dökülmesi
Deri hastalıkları ile stres ve ruhsal olaylar arasındaki ilişki öteden beri bilinir Kişi psikolojik sıkıntılarını kişisel ya da ailsel sorunlarını bir dermatolojik problem halinde yansıtabilmektedir Ayrıca kendiliğinden oluşmuş bir deri problemi (saç dökülmesi) kişide vücut imajını zedeleyecek bireysel, psikolojik bozukluklara ve hatta psikososyal olumsuzluklara yol açabilmektedir Kısaca, saç dökülmesi ve stres arasında iki çeşit ilişki söz konusudur:

• Birinci ilişki nörotik bir ruhsal yapının desteklediği görünürde organik bir neden olmaksızın, stresin körüklediği saç dökülmeleri oluşabilir

• İkinci ilişki ise saç dökülmesi sonucu oluşan görünüme karşı kişinin geliştirdiği psikolojik reaksiyonlardır

Kellik
Kellik ırsi bir neden olup, yeniden çıkmayacak şekilde saçları döker Kemoterapi görmek veya diğer bazı kanser ilaçlarını kullanmak da yeniden çıkmak üzere saçların dökülmesine sebep olabilir
Androgenetik alopesinin ilk tıbbi tanımlamasını MÖ 4yy'da Aristo'nun yaptığı söylenir Filozof kellik ile cinsellik arasındaki ilişkiyi tarif etmiştir Kellik konusundaki araştırmalar Osmanlılar zamanında da ve Mısır'da da görülmüştür Yıllar sonra bazı araştırmalar yine bu yönde çalışmışlar, kısırlaştırılan erkeklerin kelleşmediklerini tespit etmişler ve Abdülhamit'in döneminde araştırmalar yapmışlardır
Kelleşme ile erkeklik hormonu androgen arasında ilişki söz konusudur Bir androgen hormonu olan testosteron, Alfa-5 redüktaz isimli enzim tarafından dihidrotestosterona (DHT) dönüştürülür DHT de saç kökleri üzerindeki reseptörlere baglanarak etkisini gösterir
Son yıllarda halk arasında saç ekimi olarak bilinen saç nakli tekniğinde yaşanan gelişmeler kelliği gidermede en önemli metod olarak ortaya çıkmıştır