Göçler Ve Nedenleri - Göçler Ve Nedenleri Konu Anlatımı - Göçler Ve Nedenleri Türkiye

Göç: İnsanların doğal, ekonomik, sosyal ve siyasal nedenlerden dolayı sürekli yaşadığı yerlerden başka yerlere tolu olarak veya bireysel olarak yerleşmeleri olayına Göç denir

Göç olayının temelindeki faktör insanların geçimlerini sağlamak için tarım, hayvancılık, açısından elverişli yerleri elde etme isteğidir İnsanların nüfusları artınca doğal kaynaklar artan nüfusu beslemekte yetersiz olduğu yerlerden, tarım hayvancılık potansiyeli fazla olan yerlere doğru gitmektedirler

Göçler bireysel veya toplu olabilir Bu olay sürekli veya geçici olabilir Göç olayları bazen gönüllü, bazen de zorunlu olabilir Göçler bazen kısa mesafeli olduğu gibi, bazen de uzun mesafelerde gerçekleşebilir

Göç İle ilgili kavramlar:

Net göç: Belirli bir alanın aldığı göçle verdiği göç arasındaki farktır Belirli bir alanın aldığı göç verdiğinden fazla ise net göç vardır

İç göç: Ülke sınırları içindeki belirli alanlar (il, bölge vb) arasındaki nüfus hareketliliği iç göç olarak tanımlanmaktadır

Mevsimlik Göç: Kırsal kesimdeki bazı ailelerin büyük şehirlere, tarımın yoğun olarak yapıldığı yerlere, yaz turizminin geliştiği yerlere bir müddet çalışmak üzere göç etmeleri ile gerçekleşir

Dış Göç: Bir ülkeden diğer bir ülkeye yapılan göçlere dış göç denir

Alınan göç: Ülke sınırları içindeki, belirli bir alana diğer alanlardan gelen göçtür

Verilen göç: Ülke sınırları içindeki belirli bir alandan, diğer alanlara giden göçtür

Yurt dışından gelen göç: Nüfus sayımında ülke sınırları içinde ikamet ettiği halde beş yıl önce yurt dışında ikamet eden nüfustur

Göçlerin coğrafya açısından önemi:

1- Nüfusu artırma ve azaltma etkisi vardır Bir bölgedeki nüfusun, artmasında veya azalmasında göçlerin büyük etkisi vardır

2- Nüfusun dağılışını etkileyerek coğrafyayı değiştirmektedir Bu yüzden de coğrafyanın konusunu oluşturur

Geçmişten günümüze göç hikâyeleri:

1-Türklerin Anayurdu Orta Asya’dan Göçü:

Türklerin ilk yurdu: Türklerin ilk ve anayurdu Orta Asya’dır Orta Asya’nın sınırları şöyledir: Doğuda Kingan ( Kadırgan ) Dağları, Güneyde Hindikuş, Karanlık dağları, Batıda Hazar Gölü, Kuzeyde Sibirya ovaları ile çevrili toprak parçasıdır

Türklerin burada yaşayışları

Türklerin Orta Asya‘da ki yaşayışlarının, bulundukları yerin iklimi, bitki örtüsü ve yeryüzü şekilleri belirlemişti Bu nedenle Türkler, ana yurtta, tarım ticaret ve daha çok hayvancılıkla geçinirlerdi

Türklerin Yerleştikleri Bölgeler

Orta Asya ‘da yaşayan Türkler çeşitli nedenlerle ana yurtlarından göç ettiler Tarihte buna Büyük Göçler diyoruz Göçlerin en büyük nedeni ekonomik nedenlerdir Dünyada iklim şarlarının değişmeye başlaması ile Buzulların kuzeye ekilmesi ile Orta Asya da sıcaklığın artması kuraklık ve çölleşmeye yol açmıştır Yurtlarında iklim değişikliği sonucu oluşan kuraklık, toprakları verimsizleştirdi Ortaya çıkan geçim sıkıntısı ve artan nüfusa toprakların yetmemesi göçe neden olmuştur Çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu insan grupları çeşitli yönlere doğru göç etmişlerdir

Türk Göçlerinin nedenlerini; 1-İklim koşulları ve ekonomik güçlükler,

2- Türk boyları arasındaki mücadeleler ve dış baskılar

3- Atın evcilleştirilmiş olması, araba ve tekerleğin bilinmesi göçleri kolaylaştırmıştır

Göç Yolları:

üGöç eden Türklerin bir kısmı Maveraünnehir'e ( Seyhun – Ceyhun arası ),

ü Bir kısmı Ural dağları ile Volga ( İtil ) ırmağı boylarına gittiler

ü Doğuya gidenler ise Altay dağları taraflarına, başkaları da Çin’de Kansu bölgesine ve Uzak doğu ülkelerine,

üGüneye gidenler ise Hindistan, Afganistan ve Çin’e yerleştiler

üKuzeye gidenler Sibirya’ya,

üBatıya gidenlerin bir kısmı Hazar denizi’nin kuzeyinden Karadeniz’in kuzeyi ve Avrupa’ya, Bir kısmı da Hazar Denizi’nin Güneyinden İran, Irak, Suriye, Mısır, Anadolu’ya doğru oldu

Göçler uygarlıkların yayılmasına yeni kültürlerin doğmasına neden oldu Göç etmeyen Türk boyları yurtta kaldılar, burada devletler kurdular

Göç eden kavimler ise gittikleri bölgelerdeki kavimleri sıkıştırarak onları da göçe zorladılar

Kavimler Göçü:

Asya Hun Devleti’nin yıkılmasından sonra Hunlar dağıldı Hunlar’ın bir bölümü Balkaş gölü ile Aral gölü arasındaki topraklarda yaşamaya devam etti Aral gölü civarında 200 sene kadar hayatlarını sürdüren Batı Hunlarının nüfusları arttı Toprakları yetersiz kalmaya başladı Başka Türk Boylarının katılmasıyla güçlendiler MS 374 yılında Volga (İtil) nehrini aşarak Batı'ya (Avrupa'ya) doğru ilerlemeye başladılar

Bu yıllarda, Karpat Dağlarının kuzeyinde Lombardlar, Güney Rusya`da Ostrogotlar ve Vizigotlar, Macaristan’da Vandallar Ren ve Elbe arasında Angıllar ve Saksonlar Yukarı Ren boylannda Franklar Tuna ve Ren nehrinin kesiştiği mıntıkada ise Almanlar yaşamakta idiler

Türklerin bu ilerlemeleri karşısında önlerinde bulunan Vizigot, Ostrogot, Vandal, Sakson, Frank, Germen gibi birçok kavim hareketlenerek Türklerden kaçmaya başladılar Hun baskısı karşısında bu saydığımız gruplar Roma topraklarına girdiler Romalılar kendilerinden olmayan bu insanlara barbar diyorlardı Barbar akınları Roma’da büyük bir yıkıma yol açtı

Böylece Batı Hun Türklerinin, sebep olduğu Avrupa’nın siyasi haritasının değişmesine neden olan ve toplumları etkileyen bu olaya tarihte Kavimler Göçü denir ( 375 )

Bu arada Angıllar ve Saksonlar Büyük Britanya adasına, Franklar Fransa`ya, Gotlar İspanya' ya, diğer kavimler de uygun yerlere giderek batının bugünkü etnik ve siyasal yapışını oluşturmaya başladılar Yurt bulmak isteyen büyük nüfus hareketlerinin yarattığı siyasal istikrarsızlık ve terör uzun yıllar etkinliğini sürdürdü İnsanlığın en uzun dönemi olan ilk çağ, bu karmaşa içinde sessizce kapanırken tüm Orta Çağ boyunca etkinliğini sürdürecek olan Feodalizm kökleşmeye başladı

Kavimler göçü sonunda:

1)- Roma İmparatorluğu; Doğu ve Batı Roma İmparatorluğu olmak üzere ikiye ayrıldı(395) Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında bu Germen kavimleri tarafından yıkıldı

2)- Avrupa'nın etnik yapısı değişti (Germen kavimlerinin Avrupa'daki yerli kavimlerle karışması sonucu yeni milletler ortaya çıktı)

3)- Bu göçlerin sonunda Tuna nehri boylarına kadar gelen Türkler Avrupa'da Batı Hun Devleti’ni (Avrupa Hun) kurdular

4)- İngiltere, Fransa gibi Avrupa devletlerinin temeli atıldı

5)- Avrupa'da Feodalite ( Derebeylik) rejimi ortaya çıktı

6)- İlk çağ kapandı, Ortaçağ başladı

YENİDÜNYAYA GÖÇLER:

Coğrafi Keşifler: Coğrafi Keşifler, 15yüzyıl ve 16 yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla başlattıkları ve yeni okyanusların ve kıtaların bulunmasıyla gerçekleşmiş olan keşifleri ifade eder Bu keşifler özellikle 15yüzyıldan itibaren açık bir şekilde ekonomik nedenlerden kaynaklanmıştır

Keşfedilen yerlere, özellikle Amerika'ya Avrupa'dan pek çok insan göç etti Avrupa kültür ve uygarlığı yeni yayılma alanları buldu

İşte bu keşifler sonunda bulunan yeni kıtalara veya kara parçalarına başta Amerika olmak üzere Avrupa’dan göçler başladı Yaklaşık 60 milyon insan bu nedenle yer değiştirdi

Avrupalılar keşifler sonucunda yeni kıtalara yayılma ve onların zenginlik kaynaklarını ele geçirme olanağı elde etmiştir Avrupa düşüncesi ve kültürü, evrensel bir değer olarak bu süreçten itibaren yayılmaya ve egemen kılınmaya başlanmıştır Bunu yaparken Avrupalılar, yerli halkları ve yerel yaşamı dağıtmış ve hatta yok etmiş, Avrupa kültürünü egemen kılma sürecini şekillendirmiştirKlasik Sömürgecilik olarak bilinen sömürgecilik süreci bu dönemle başlamıştır Avrupalılar keşfedilen kıtalarda koloniler kurmuşlardır Özellikle İngiliz ve Fransızlar kuzey Amerika’da, İspanyollar ise Güney Amerika’da koloniler kurdular

Bu göçlerle Amerika’da yeni devletlerin kurulması dünya tarihinde önemli değişmelere neden oldu Özellikle sanayi inkılâbı sonucu gelişen teknoloji ile bu kıtaya göçler yoğunlaştı

Avrupa’dan Amerika’ya insanların gitme nedenleri;

1- Siyasi baskılardan kaçmak ve özgürlük ortamından faydalanmak,

2- Dini inançlarını özgürce yaşayabilmek

3- Yenidünyanın yeni ortamını tanımak ve maceraya atılmak,

4-Kendi ülkelerinde bulamadıkları ekonomik ve sosyal imkânları yakalayabilmek için gitmişlerdir

MÜBADELE GÖÇLERİ: ( Yer Değiştirme) :

Bir antlaşmanın esaslarına dayanılarak yapılan, ülke nüfuslarının karşılıklı olarak yer değişmesi ile oluşan göçlerdir Örneğin Kurtuluş Savaşı sonrası Yunanistan ile yapılan anlaşmalarla ülkemizde yaşayan Rumlar ile Yunanistan’daki Türkler arasında yer değiştirme göçleri yaşanmıştır

Lozan Barış Antlaşması ile Türkiye ile Yunanistan arasında nüfus mübadelesi protokolü imzalanmıştır Bu göçler Romanya ile Bulgaristan arasında da olmuştur Bu protokol ile İstanbul’daki Rumlar ile Batı Trakya’daki Türkleri kapsamıştır

Bu protokol ile Yunanistan’dan 400000 Türk Türkiye’ye, Buna karşılık Türkiye’den 150000 Rum Yunanistan’a gitmiştir Bu göçler insanların gönüllü olarak yaptıkları göç hareketleri olmayıp, zorunlu göçlerdir

Beyin göçü:

Bilim ve tekniğin gelişmesine katkıda bulunabilecek nitelikteki elemanları çalışmak üzere başka ülkelere göç emesi olayına Beyin Göçü denir

İyi eğitilmiş elemanların daha iyi çalışma olanakları sağlayan ülkelere gitmesiyle oluşan göçlerdir Az gelişmiş ya da gelişmekte olan ülkelerin nitelikli kişilerinin sanayileşmiş ülkelere gitmesidir Örneğin II Dünya Savaşı sırasında Alman bilim adamlarının ABD’ye göçü bu türdendir

Göç veren ülkeler açısından en büyük kayıp olarak değerlendiren göçtür Ekonomisi gelişmemiş ülkelerin yüksek paralar harcayarak yetiştirdiği elemanlar ellerinden kaçmaktadır Ülkeler arasında gelişmişlik farkının artmasına neden olmaktadır Zor şartlarda yetiştirdikleri kaliteli elemanları kaybeden gelişmekte olan ülkelerin kalkınmaları yavaşlamaktadır

Özellikle beyin göçü 1960 yıllardan itibaren artmaya başlamıştır Doktor, mühendis, ekonomist, sanatçı vb alanında iyi yetişmiş insanların göç etmesi, ülkemizde de önemli bir sorundur

En çok Beyin göçü veren ülkeler: Hindistan, Pakistan, Çin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, İran, Nijerya, orta Asya devletleridir

En Çok Beyin Göçü alan ülkeler: ABD Kanada, Avustralya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Almanya, Fransa, İsviçre, İsveç, Norveç, vb

Bazı ülkeler beyin göçü alırken aynı zamanda beyin göçü verebilir Kanada bunun en iyi örneğidir Ülkemize de son yıllarda bazı Orta Asya devletlerinden az sayıda yetişmiş insan gelmektedir

Avrupa ve ABD’de çok sayıda Türk uzman başka ülkeler için çalışmaktadır bu da ülkemiz için bir kayıptır

Beyin göçünün başlıca nedenler:

1Sanayileşmiş ülkelerin ödedikleri yüksek ücretler

2Çalışma şartlarının kolaylığı, teknoloji ve gelişmelerden en iyi şekilde yararlanma imkânı

3Göç gönderen ülkede iyi yetişmiş kişilerin kendi alanı ile ilgili uygun iş bulmakta zorlanmaları veya kariyer yapmakta imkân bulamamaları

İşçI Göçleri:

Ekonomik gelişmenin yavaş olduğu ülkelerde iş olanaklarının az olması, bu imkânların geliştiği ülkelere ve bölgelere doğru göçlere neden olmaktadır İşsizlik nedeniyle yapılan göçlere işgücü göçü denir İşgücü göçleri mevsimlik, kısa süreli veya uzun süreli olabilir Örneğin ülkemizde yaz mevsiminde pamuk işçilerinin Çukurova’ya gelmesi mevsimlik işgücü göçüdür

II Dünya Savaşından sonra yıkılan Avrupa ekonomisini yeniden kurmak için 1952- 1954 yılları arasında Almanya, Fransa, Belçika, Avusturya, Hollanda gibi ülkeler kalkınma hamlesi başlatmış, bu hamle sonucu yetersiz gelen işgücünü karşılamak için dış ülkelerden işçi talebinde bulunmak zorunda kalmışlardır

1952 de Federal Almanya yabancı işçi çalıştırmaya başlamıştır Avrupa’da yukarıda sayılan gelişme hamlesi başlatan ülkelerde Almanya’yı takip ederek yabancı işçi çalıştırmaya başlamışlardır

Bunlara karşılık ise gelişmemiş ya da gelişmekte olan ülkelerde yaşanan işsizlik sonucu birçok ülke de dış ülkelere işgücü göçü vermeye başlamışlardır

Avrupa’da Yunanistan, İspanya, Portekiz, Yugoslavya, İtalya vb, Afrika’da Cezayir, Fas, Tunus, gibi sömürge devletleri de Avrupa ülkelerine işgücü vermişledir Bu gün ise dünyada başta Asya, Afrika, Güney Amerikanın gelişmekte olan ve geri Kalmış ülkeleri başta Avrupa, Kuzey Amerika, ( ABD, Kanada) ve Avustralya’ya işgücü vermektedir

Özellikle bu gelişen ülkeler artık vasıfsız işçileri pek almamakta yetişmiş, kaliteli eğitimli insanları almaktadır Artık bu olay daha çok beyin göçüne doğru dönmüştür

Türkiye’de yurt dışına işgücü veren ülkelerin başında gelmektedir Ülkemizde iş gücü göçleri 1960’tan sonra başlamıştır Türkiye göç veren bir ülke olmaya başladı Bu yıllarda başta batı Avrupa ülkelerine olmak üzere Avrupa’nın diğer ülkelerine de işgücü göçü meydana gelmiştir

1958–1986 arasında başta Almanya olmak üzere Fransa, Hollanda, Avusturya, İsviçre, Danimarka, İngiltere ve İsveç 1,3 milyon işçi göç etti

1980 lerden sonra göç olayları hem sayısal hem de mekânsal açıdan değişme göstermiştir Batı Avrupa ülkelerinin işçi alımın bırakmasıyla göçlerin yönü değişti 1980lerden sonra altyapı ve inşaat hizmetleri için Orta doğudaki SArabistan, Libya, Ürdün, Kuveyt gibi Arap ülkelerine göçler yönelmiştir

1990 yılarda ise Bağımsız Devletler topluluğuna işçi göçleri olmuştur Bugün yurtdışındaki nüfusumuzun %88,7 i Batı Avrupa ülkelerinde ( 1500000),%8,5 u Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Arap ülkelerinde,%0,5i Türk cumhuriyetlerinde,%2,3 ü diğer ülkelerde yaşamaktadır Avustralya’da 30bin, ABD’de 130 bin Türk yaşamaktadır

Ancak işçilerimizde kesin dönüş eğilimi giderek artmaktadır Farklı kültüre sahip Avrupa toplumuna uyum sağlayamamaları, maruz kaldıkları baskılar, yabancılar için zorlaşan hayat şartları ve ekonomik doyum vatandaşlarımız kesin göçe zorlamaktadır Yaklaşık 250000 kadarı ülkemize geri dönüş yapmıştır

Yurt dışındaki Türk işçilerinin ülke ekonomisine büyük katkıları vardır Biriktirdikleri paraları ülkemize göndermeleri döviz açısından ülkemizin en önemli gelir kaynaklarındandır İşçilerimizin ailelerinin ve çocuklarının eğitim, dil, din vb meselelerdeki sıkıntılarını gidermek için devletimiz oralara gerekli uzmanları gönderiyor

DOĞAL AFETLERİN NEDEN OLDUĞU GÖÇLER:

Deprem, heyelan, kuraklık ve çölleşme, taşkın, sel, çığ, volkanik püskürmeler gibi doğal yıkımlar birçok sosyal ve ekonomik sorunların yanı sıra göçlere de neden olmaktadır Doğal yıkımlardan zarar gören insanlar bulundukları yerleri terk ederek koşulları daha iyi olan yerlere göç ederler

Örneğin:

IV Ve V Yüzyılda Hunların ve Moğolların Orta Asya’dan başka yerlere göç etmelerinde kuraklık ve çölleşme etkili olmuştur

ABD’ de Kaliforniya’daki deprem olayı binlerce insanın göç etmesine neden olmuştur

1994 de Kırgızistan’daki heyelan olayları 270000 insanın göç etmesine yol açmıştır

Ülkemizde 1998’de Adana’da meydana gelen depremde zarar gören birçok kişi başka kentlere göç etmişlerdir Yine 1998’de Bartın’da meydana gelen sel felaketi ise ilçeyi yaşanamaz hale getirmiş ve göçe neden olmuştur1999 depremi ile de birçok insanımız başka bölgelere göç etmek zorunda kalmıştır

Aral Gölü: Dünyanın dördüncü büyük gölü Aral gölü giderek Asya’nın ortasında bataklık ve çöle dönüşmektedir Küresel ısınma ve kuraklık nedeniyle iki göle dönüşmüş durumdadır Gölün su seviyesi düşerek göl sürekli içeri doğru çekilmektedir Bir zamanların liman ve tersaneleri gemi mezarlığına dönüşmektedir Bunun nedenleri bu gölü besleyen Pamir dağlarından inen Amu derya ve Siri derya nehirlerinin sularının azalmasıdır Bu nehirlerin suyu sulama faaliyetleri ile azalmıştır1960 dan buyana gölün suları 4 metre aşağı düşmüştür( 2002 yılı itibari ile) Önlem alınmadığı takdirde uzmanlar 2015 yılından sonra gölün tamamen kuruyacağı hesaplamaktadırlar

Gölün kuruması ile göl tabanındaki tuzlu toprakların rüzgârlar tarafından verimli topraklar üzerine taşınacağı ve çevre topraklarının veriminin de düşeceğini söyleyen uzmanlar; bunun da yeni bir göçe sebep olacağını belirtmektedirler

İNSANLARI GÖÇE İTEN SEBEPLER AÇISINDAN GÖÇLER:

1- Zorunlu göçler: Savaşlar, sınır değişiklikleri, Mübadele ( Antlaşmalarla sağlanan nüfus değişiklikleri),Etnik baskılar, Salgın hastalıklar, doğal afetler, Kamulaştırma sonucu oluşan göçlerdir

2- Gönüllü Göçler: İş bulmak, eğitim görmek, sağlık şartlarından yararlanmak, macera aramak, Şehirdeki kültürel sanatsal faaliyetlerden yararlanmak, beyin göçü gibi göçlerdir

Gİdilen yere göre göç Tipleri ( OLUŞTUKLARI YERE GÖRE)

1- İç Göçler: Herhangi bir ülkenin sınırları içinde oluşan göçlerdir Bu yer değiştirme hareketi