Çocukla Nasıl İletişim Kurulur

İletişim iki kişi arasındaki mesaj alışverişidir Alışveriş bildiğiniz gibi iki yönlüdür Her konuşma iletişim değildir Örneğin;anne-babalar çocuklarına emirler verip onların bu emirler karşısındaki tepki ve davranışlarıyla ilgilenmezlerse burada bir iletişim olmaz Gerçek bir iletişim içinde konuşulanları anlama ve düşünülenleri söyleme vardır

Bebek ile anne arasındaki iletişime bir göz atalım; Bebekler tabii ki konuşamazlar ama onlar anneleriyle doğumdan önce başlayan ve doğumla birlikte devam eden bir ilişki kurarlar Yani bebeğin ilk iletişim kurduğu kişi annedir! Doğumdan sonra bir bebek 20-25cm uzaklıktaki kişi ve nesneleri görebilir ve duyabilir Bu özellikler bebeğin iletişim kurması için gereklidir Doğumdan sonra bebeğin ilk karşılaştığı kişinin annesi olması ve annesinin ona sevgi ve şefkatle bakması ikisi arasındaki iletişimi kolaylaştırır Yine, Annelerin bebekleriyle iletişimindeki yüz ifadeleri, mimikleri, önemli sözcükleri abartmaları, konuşmalar arasında sık ve uzun duraklamalar yapmaları,çocuklarının tepki göstermeleri için yeterince zaman tanımaları iletişimi kolaylaştırır

Anne bebek arasındaki iletişimden sonra artık bebek bir süre sonra baba ve kendisine yakın davranan diğer insanlarla ilişki kurmaya başlar Çocuğun ailesindeki kişilerle kurduğu sağlıklı iletişim, onun gelecekteki arkadaşları,öğretmenleri ve diğer yetişkinlerle iletişimini kolaylaştırır Bu noktada siz ailelere çok iş düşüyor!

Çocukla konuşmak deyince çoğu yetişkinin aklına çocuğa bir şeyler söylemek,anlatmak hatta söz dinletmek gelir Oysa karşılıklı konuşmanın en önemli tarafı çocuğu dinlemektir Dinleme ve anlama karşılıklı konuşmanın ayrılmaz parçasıdır

ÇOCUĞU DİNLEME

Bir çok anne-baba ve öğretmenler çocuklarla iletişim kurmada ve onların sorunlarına çözüm getirmede esas görevlerinin onlarla konuşmak,öğüt vermek,öneride bulunmak olduğunu zannederler Oysa çocuğun sorunlarını çözmede gerekli olan uygun ortamı sağlamak ve onu dinlemektir Dinlemek çocuğun gelecekte de sağlıklı bir iletişim kurabilmesini, kendisi hakkında olumlu duygulara sahip olmasını, kendisine değer verildiğini hissetmesini kendine saygısını ve problem çözme davranışını geliştirir Çocukla sağlıklı bir iletişim kurmak için gerekli olduğundan bahsettik Bunun için çocuklara rahatlıkla konuşabilecekleri bir ortam sağlanmalı, eğer ortada bir problem varsa o problemin öncelikle kime ait olduğu bulunmalıdır Eğer problem çocukta ise, öncelikle anne-baba çocuğa duygu ve düşüncelerini açıklamak için konuşma fırsatı vermeli, onu dinlemelidir Dinleme çocuğa ana-baba tarafından önemsendiğini gösterir, değer verildiğini hissettirir

İyi bir dinleyici olmak için; çocuğu dinlerken rahat bir şekilde oturulmalıdır Rahat bir oturuş çocuğu dinlemeyi kolaylaştırır Çocukla konuşurken göz teması kurmak önemlidir Bunun için ya çocuğun boyunun hizasına gelmek için diz çökmeli ya da çocuğu kucağa almalıdır Göz teması çocuğu duyulan ilgiyi ve kişiliğine duyulan saygıyı gösterir Göz teması donuk bir şekilde olmamalıdır Konuşurken çocuğun aynı zamanda ses tonuna, yüz ifadelerine ve bakışlarını kaçırıp kaçırmadığına dikkat edilip, davranışları ile söylediklerinin tutarlı olup olmadığına bakılır Örneğin anne-babası boşanan bir çocuğun “ hayır sizin ayrılışınıza üzülmüyorum” Derken gözleri sulanıyorsa çocuğun söyledikleri hakkında şüpheye düşeriz Bu durumda iyi bir dinleyici olmak için, karşımızdaki kişinin yüzünü, elini, kolunu yani bedenini de duymamız gerekir Çocuk kendisine yakın duran, yüzüne bakan kişiye daha çok güven, yakınlık ve konuşma isteği duyar Çocuk bir şey anlatırken “ tamam, sen anlat ben dinliyorum” diyen ve bu arada yemekle uğraşan bir anneye anlatma isteği duymaz

Dinleme sırasında çocuğun sözünü kesmeden,çocuk durakladığında “Hımm, evet anlıyorum” gibi sözlü belirtiler ya da gülümseme, baş sallama gibi sözsüz belirtiler yapılmalıdır

Tüm bu belirtiler, çocuğun anlattığı problemi sorduğu soruları DUYDUĞUMUZU,onu önemsediğimizi ve değer verdiğimizi çocuğa hissettirir Bunu hisseden çocuk rahatlıkla sizinle iletişim kurar

Çocuğu dinlerken sessiz olunmalı, zaman zaman duraklamalarda söze karışılmalıdır Sessizliğin faydasına gelince konuşan kişiye konuştukları hakkında düşünme, daha fazla açıklama ve olaya daha dikkatli bakma imkanı kazandırır, kişiyi aynı zamanda rahatlatır “Ayşe nin benim için çok iyi bir arkadaş olduğunu düşünmüyorum artık!” diyen bir çocuğun sözünü keserek “Ben sana baştan söylemiştim, Ayşe nin iyi bir arkadaş olmadığını, artık kendine başka bir arkadaş bulmalısın” demek o çocuk için gereken sessizliği sağlamaz Çocuk düşüncelerini tam olarak söyleyemez, kendisini rahatsız hisseder

Tam bir sessizlik iyi değildir Çocuk konuşurken daha önce bahsettiğimiz “Hımm, evet anlıyorum” gibi sözler, duraklama ve yüz ifadeleri sessiz kalmayı tamamlar,çocuğa önemsendiğini gösterir Bu tepkiler olmasa çocuk karşısındaki kişinin onu dinlemediğini düşünür

ÇOCUĞU DİNLEMENİN YARARLARI

-Çocuğun kelime dağarcığı zenginleşir Konuşma yeteneği gelişir, kendi duygu ve düşüncelerini daha iyi ifade eder

-Çocuğun içine kapanması, ağlaması, saldırgan davranması yerine kendini sözle anlatarak rahatlamasını sağlar Bu,çocuğun toplumsal yaşama uyumunu kolaylaştırır

-Doğru anlaşıldığını hisseden çocuk, kendini daha huzurlu ve rahat hisseder Bunun sonucunda çocuğun kendine güveni artar Duygusal ve sosyal yönden gelişmesini sağlar

-Başkaları tarafından dinlenen çocuk da başkalarını kolaylıkla dinler

-Aile içi ve diğer ilişki kurduğu insanlarla sağlıklı bir iletişim içine girmesini sağlar