Aracımızın Motor Aksamına Yapabileceğimiz Modifikasyonlar

Nitrous Oxide System ( NOS )

Tup baglantilarla, istenildiginde motorun yanma odasina yakit ve havanin yaninda "nitroues oxide" gazi veriyor Bu gazin sogutucu etkisi, genlesme katsayisini dusuruyor ve yanma odasina normalin cok ustunde miktarda oksijen dolmasina neden oluyor Bu sayede yakit daha iyi yaniyor, patlama cok daha siddetli gerceklesiyor ve guc artiyor

Kiti bir tup, butonlar ve motor ici baglanti aparatlarindan olusan NOS'u aktif hale getirmek tupun vanasi, ardindan iceride bulunan ana kumanda dugmesi aciliyor, gaz pedalinin altinda bulunan buton, gaza tam basilmasi halinde aktif hale geliyor ve "nitroues oxide" gazi yanma odasi icine pompalaniyor

Otomobilin motor hacmi ve gucune gore 50 ve 1500 bg arasinda guc artisi saglayabilen NOS kitlerinin fiyatlari 600 Amerikan dolarindan basliyor

Hava Filtresi

Bir motorun verimli calisabilmesi icin gerekli olan parcalardan biri hava flitresidir Motorun hava emis yolundaki tek engel olan hava flitresi, disaridan emilen havanin temizlenerek motorun yanma odasina iletilmesini saglar

Hava filtresinin verimli çalisabilmesi için zararli maddeleri yüksek oranda süzmesi gerekir Spor hava filtreleri de bu fikir baz alinarak gelistirilmistir

Otomobillerdeki orjinal kagit filtrelerin aksine, bu filtreler iki farkli maddeden uretiliyor: Sunger ve yagli pamuk-tel karisimi(koton) Sungel filtrelerin gecirgenligi daha fazla oldugu icin daha cok performans elde ediliyor Ancak bu filtrelerde toz gecirme riski daha yuksek Yagli pamuk-tel karisimi filtrelerse, yag ihtiva ettikleri icin tozu daha iyi tutabiliyorlar Tabii gecirgenlikleri sunger kadar yuksek olamiyor Filtreler otomobile iki sekilde uygulanabiliyor; Acik ve Kutu ici Kutu ici filtreler, otomobilin orjinal filtre yuvasina takilarak daha fazla gecirgenlik saglaniyor Acik filtlerse emme manifolduna bir aparat yardimiyla baglaniyor Hem kutu ici hem acik yagli filtrelerin tumu, periyoduk araliklarla temizlenip yeniden kullanilabiliyor

Ozellikle acik tip filtrelerde, otomobilin motor hacmi ve orjinal hava filtresinin yapisma gore belli bir guc artisi saglanabiliyor Otomobilin orjinal filtre sisteminde, kaybolan hava akisi hizi ve yogunlugu, acik tip filtreler sayesinde daha efektif hale geliyor ve yanma odasina giren hava miktari daha fazla oldugu icin yanma da daha siddetli oluyor ve boylece belli bir guc artici elde ediliyor

Dereceli Egzantrik

Motor gucunu artirmayi saglayan yontemlerden biride standarttan daha yuksek dereceli egzantrik milinin takilmasi Milin gorevi emme ve egzoz supaplarini kontrol etmek
En eski ve verilmli yontemlerden biri olan egzantrik mili modifikasyonu sonucunda yuzde 35 oranina kadar guc artisi saglaniyor Yuksek dereceli versiyonlar, supaplarin acilma ve kapanma zamanlarini uzun tutarak yanma odasina birim zamanda daha fazla yakit ve hava girmesini sagliyor Dolayisiyla daha fazla yanma gerceklesiyor Buda daha fazla guc anlamina geliyor Milin uzerindeki kamlarin acilari ve yapisma gore tork yada guc etkileniyor Sivri kamil miller, supaplari erken acarak torkun artmasini saglarken, genis tepeli kamlar gucu artirmak icin tercih ediliyor Yuksek dereceli egzantrik milleri, motorun rolanti devrini de yukseltiyor Ancan bunu yaparken motorun rolantide dengesiz calismasina neden olabiliyor Verimli bir modifikasyon islemi icin, egzantrik milinin disinda supaplarin hareketini saglayan diger mekanik ve elektronik parcalarin da gelistirilmesinde yarar var Ornegin supaplar, supap yaylari, egzantrik mili kasnaklari, beyin programi, atesleme sistemi gibi

Lift: Lift, eksantrik milinin subaplari ne kadar bastirdigini gösteren degerdir

Duration: Subapin yatagindan çiktigi zamanki derece ölçümüdür

Overlap: Giris ve çikis subaplarinin ayni anda açik oldugu sürenin derecesidir Giris eksantrik milinin açilis numarasi çikis eksantrik milinin kapanis numarasina eklenerek hesaplanir

Power Band: Eksantrigin gücünü verimli bir sekilde verebildigi devir araligidir

Dereceli Eksantrik Mili Ne Kadar Güç Verir?

Cadde otomobilleri için üretilmis eksantrikler derecelerine ve kullanicinin seçimine göre 10bg ile 25 bg arasinda güç üretebilecek kapasitedelerdir, yaris otomobilleri için üretilmis eksantrikler ise çok daha yüksek olarak 80-100bg'lere kadar güçler üretebilmektedirler

Headers

Nasıl İşe Yarar

Egsoz sistemi modifiyesinin mantığı motorun egzoz subaplarından çıkan atık gazların dışarıya daha kolay atılması ve pistonların artık egzoz gazlarını küçük borulardan ve susturuculardan dışarıya atmak için uyguladıkları direncin azaltılmasını sağlamaktır

Egsoz susturucuları adındanda anlaşılacağı gibi, motordan çıkan sesleri kesmek için atık gazların çıkmasını zorlaştırırlar Buda aracınızın performansını düşürür Modifiye tutkunları için performans tipi egzoz susturucuları üretilmiştir Sesi fazla kesmediği için aracınız bağırır ama gazların çıkışı rahat olacağı için aracınızın performansı artar

Uygulanması

En iyi performansı alabilmek için komple egsoz sistemi tasarlanmalıdır, tabi bunun maliyeti yüksek olduğu için pek tercih edilmez Bir egzoz sistemi üzerinde 2 tane susturucu ve enjeksiyonlu arabalarda bir de katalitik konvertör bulunur Bu susturucular, orta ve arka susturucu olarak adlandırılırlar Egsoz modifiyesine önce arka susturucu değiştirilmelidir Arka susturucuyu değiştirmek ortaya göre daha fazla performans artışı sağlar

Kısa kısa

- Bu uygulamadan sonra, aracınızın sesinde büyük bir artış olacağını unutmayın! Buda polislerle sizi yakınlaştıracaktır

- Bu uygulamada performans artışı yüksek devirlerde görülür Yani düşük devirli kullanan kullanıcılarımız özellikle şehiriçinde bu uygulamadan performans artışı beklemeyiniz Bunun için size chip tuning önerebilir

- Bu sistemde başlı başına markalar: Supersprint, Remus

Chip Tuning

Chiptuning elektronik sistemli turbo dizellere ve enjeksiyonlu bazı benzinli araçlara ateşleme sistemi üzerinden yapılan elektronik düzenleme ile sağlanır

Daha teknik olarak anlatmak gerekirse, ECU ünitesindeki varsayılan bazı değerleri araca uygun olarak değiştirerek tork ve beygir artışı almak mümkündür

Chiptuning'i yapmanın çeşitli yolları vardır,

1- ECU'ya giden üniteye çip takılarak varsayılan map'lere farklı ateşleme haritası gönderilir
2- Araçtan beyin sökülerek harici olarak map tanımlamaları yüklenir ve tekrar beyin monte edilir
3- Aracın OBD portuna bilgisayar yazılımı ile erişilerek varsayılan map değerleri değiştirilir Ayrıca bu yönteme Soft Tuning'de diyebiliriz 2nci yol ile aynıdır fakat beyin sökülmeden direk porttan yükleme yapılır

Tuning yapmanın üstte 3 yolunu belirttim fakat 2nci ve 3ncü maddeler araç sahibinin seçimiyle değil aracın beyin yapısıyla ilgili olarak yapılabilir
Bazı araçlarda henüz soft tuning yapılamayabiliyor ancak 2nci seçenekte anlattığım gibi beyin sökülerekte yapılabilir

Garantisi devam eden araç sahipleri için 2nci ve 3ncü yol garanti dışı bıraktırmaz ancak yinede kuşkusu olanlar 1nci yolu tercih ederler çünkü ekstra takılan çipi istediğiniz zaman kendiniz çıkarabilirsiniz ve aracı tekrar çalıştırdığınızda orjinal kendi yazılımını kullanır

Özellikle dizel araçlarda oldukça iyi derecede performans artışı mümkündür

Örnek vermek gerekirse, 75 beygirlik bir dizel aracı 90 beygire kadar veya 90 beygirlik bir aracı 110 beygirlere kadar çıkarmak mümkündür

Detaylı bir örnek verelim:
Benim şuan kullandığım Astra h 1,3 2007 model varsayılan beygiri 90 torku ise 200, soft tuning uygulattıktan sonra dyno testinde 118 beygir ve 270 tork aldık

Yakıt açısından uzun yolda ciddi derecede ekonomi sağlarken şehir içi sakin kullanımda ise %5 - %10 kadar ekonomi sağlayabilirsiniz

Geçmişte yakıt testleriyle ilgili konu açmıştım ve detaylı bilgi vermiştim

Kısaca tuning uygulanmış bir astra h ile uygulanmamış astra h arasında kısa bir örnek daha vereyim

Tam depo yakıt ile 120 km gidilen ve tekrar 120 km kadar dönülen yolda 90km sabit hız ile tuning uygulanmamış araçta 243 km sonrasında tekrar tam depo doldurulurken 116 litre almıştır
Bir kaç gün sonrasında bu araca soft tuning uyguladık ve aynı şartlarda tam depo ile gidilip dönüldü ve tekrar tam depo doldurulurken sadece 98 litre aldı
Arada yaklaşık 2 litre fark olmuştur Bu da yine uzun yolda en az 50km ekstra gidiş demek

Turbo Nedir

Turbo Sisteminin Temelleri

Bir motordan alınabilecek maksimum gücü elde etmenin en iyi yolu silindirlere gönderilecek maksimum benzin ve hava karışımı ile olurBu işlem bir motoru güçlendirmenin bir numaraları kuralıdırBunu yapmanın bir yoluda silindir yuvalarını büyütmektir esasında(örn:6000 cc motorlar) Fakat turbo gibi teknolojiler bunu daha kolaylaştırarak kullanışlı hale getirmektedir

Turbochargerlar motora gönderdikleri fazla hava ve benzin karışımı ile küçük silindirlerden de güç sağlamayı amaçlamaktadırlarGenel olarak Turbochargerlar 04 bar'dan 20 bar'a kadar güç üretebilmektedirlerNormal olarak atmosfer basıncının 1,014 Bar olduğunu düşünürsek Turbochargerların motora atmosferde olandan %50-%100 fazla basınç uyguladığını görebilirizBu da %50 güç artışı anlamına gelmektedir

Bu motorun güç artışıdır fakat bu gücü tam olarak almamızı engelleyen bir takım unsurlar vardırEgzos çıkışında bir turbin bulunması eksoz geri basıncının artmasını sağlar ve motor eksoz gazını tam olarak dışarıya atmakta zorlandığı için güç kayıpları oluşur

Pek tabi ki herşey enjeksiyonlu bir motora Turbo takmakla bitmezBunun yanında sistemin daha fazla benzine ihtiyacı olacaktırBir turbocharger silindirlere daha fazla benzin göndermeyi sağlayamaz, bunu yapan aracın işletim sistemidir İşletim sistemin yanı sıra da orjinal benzin pompanızın haricinde daha fazla benzini pompalayabilecek kapasitede bir benzin pompasına ihtiyaç duyulur

Turbo Nasıl Çalışır ?

Eksoz manifolduna takılan Turbochargerlar , motordan gelen eksoz gazı sayesinde Turbinelerini döndürürlerYani buraya kadar motor kendi gücünü kullanmaktadırSalyangoza bir mil sayesinde bağlı olan türbinler, dönmeye başladığı andan itibaren silindire giden havayı gitmesi doğrultusunda zorlamaya başlar

Silindirlerden gelen eksoz gazı Türbin pervanesin bıçaklarına çarparak türbinin dönmesini sağlarTurbine ne kadar fazla gaz gelirse o kadar hızlı döner

Milin diğer ucundaki pervane ise kompresor pervanesidirBu pervane eksoz gazının silindirlere iletilmesi yolunda basınç uygulamaktadırlar
Kompresor Pervane Bıçakları

Bu pervaneler dakikada 150000 kere dönmektedirlerBilgisayarınızdaki hardiskin bile dosyalarınızı okumak için dakikada 7200 kere dönebildiğini düşünürsek bu dönüş hızı inanılmazdırBurda turbonun yağsız kalması demek anında yanması anlamına gelmektedirO yüzden pervenaleri tutan milin çok dikkatli şekilde konumlandırılması gerekir çünkü yanlış bir setup milin kendi oluşturucağı momentumdan kırılmasına yol açacaktırBu pervanelerin dönmesi için sıvı yataklar kullanılmaktadırBu sayede hem milin soğuması sağlanıyor hemde sürtünme katsayısı düşürülüyor

Turbo Modelleri ve Tasarımları

Turbo modellerinden bahsetmeden önce turbochargerların yol açabileceği bazı problemlerden bahsetmeliyiz
Maxi Boost:

Turbolar büyüklüklerine göre güç artışı sağlamaktadırlarTurbo basıncı yükseltmek her ne kadar maksimum gücü elde etmemizi sağlasada silindirlerin ve pistonların dayanabileceğinden fazla basınç içerlemek Knocing dediğimiz problemi doğurmaktadırKnocking aslında silindir ve pistonlardan gelen tık tık sesidirMotor bu devrede detonasyona uğrar ve silindirlerde oluşan ısı yükselirMotora giden havayı ne kadar fazla sıkıştırırsanız, hava o kadar fazla ısınacaktır Şimdi bir yanağınıza hava doldurun ve onu sıkıştırırak diğer yanağınıza geçirinBu işlemi devamlı yaptığını sürece ağzınızda bulunan havanın ısınacağını göreceksinizAynı şekilde yüksek basınçlı turbolarda bu durum yaşanırTurbo gelen gazı sıkıştırarak motora gönderir fakat doğacak bu basınçtan ısınan hava silindirler içindeki Bujiler tarafından gerçekleştirilen patlamanın önüne geçer Eğer pistonlarınız ve silindirleriniz buna uygun değilse hepsi birer mum gibi birkaç dakika içinde erirlerBu yüzden turbo motorları devamlı yüksek oktan benzine ihtiyaç duyarBu avans(knocking) problemin önüne geçmek içinde motorların sıkıştırma oranları düşürülmektedir

Yüksek basınçtan detonasyona uğramış bir Impreza Turbo motoru

Turbo Lag:

Turbo chargerlarla ilgili en önemli problemlerden biride türbinin geç devreye girmesidirHer ihtiyaç duyduğunuzda gaza basıp güç elde etmek mümkün değildir çünkü salyonagozun içindeki pervane ancak belli bir motor devrinden sonra dönmeye başlamaktadırTurbonun devrede olmadığı bu zaman sürecine Turbo Lag denilirTurbo devreye girdiği zaman ki araçtaki ani tekme etkisi bu yüzdendirTurbo devreye girer ve araç çıldırmış gibi saldırıya geçer

Turbodaki bu gecikmeyi azaltmanın en iyi yolu Turbo içindeki dönen ana parçaları hafifletmekle olurHafifletmekte küçültmekle olurBu da pervanin ve kompresorun daha hızlı çalışmasına olanak sağlayarak erken devreye girmesine yol açarDünyada bunu en iyi başaran firma WW firmasının 1700 rpm de devreye giren passat modelleri için ürettiği turbochargerlardırFakat bu turbochargerlar büyük turbolar gibi yüksek basınç üretemezler

Küçük-Büyük Turbochargerlar;

Biraz öncede söylediğim gibi salyangozun içindeki parçaları hafifletmek ve aynı doğrultuda küçültmek salyangozun içindeki trübin pervanesinin erken dönmeye başlamasına yani turbonun erken devreye girmesini sağlarFakat bu pervaneler küçük olduklarından dolayı büyük pervaneler kadar hava sağlayamazlarAslında sistem çok basittirNasıl evinizdeki küçük vantilatör büyüğü kadar hava sağlayamıyorsa küçük turbochargerlarda büyük ağabeyleri gibi güç üretemezler

Turbonun Özellikleri:

Bilya Yatak:

Milin bağlı olduğu pervanelerin yatağında bulunan bu bilyalar azda olsa bazı turbochargerlarda kullanılmaktadırTabi ki bu bilyalar sizin normal olarak bildiğiniz bilyalardan farklıdırHepsi kusursuz bir üretimin ürünleri olan bu bilyalar özel meteryallerden imal edilir ve dakikada 150000 kere dönen türbin pervenesin yarattığı sürtünmelere dirençlidirlerPek fazla tercih edilmeyen bu bilyalar aslında turbo lagını önlemektede yarar sağlamaktadırlar,

Seramik Türbin Bıçakları:

Sermik turbin bıçaklarının tek avantajı metal bıçaklara nazaran hafif olmarı ve turbo lagını azaltmalarıdır

Sequential Turbochargerlar

Bizim, twin turbo olarakta bildiğimiz bu chargerlar iki tane salyangozu esas alarak üretilmiştirYani iki turbo yanyana çalışmaktadırlarBirincisi, yani küçük olan devreye erken girer ve turbo lagını engellerİkinci turbo ise yüksek motor devirlerinde devreye girerek yüksek basınç sağlamayı esas almışlardır

Intercooler;

Kompresyona uğrayan hava, ısınırIsınan hava ise genişler bu yüzden turbodan gelen basınç artışı havanın motora gitmeden önceki ısınmasının sonucudurİyi bir güç artışı için silindirler daha fazla hava moleküllerine ihtiyaç duyarlar, sadece basınç motorun gücüne artırmaya yetmez

Bu radyatöre benzeyen siyah kutu turbochargerdan gelen basınçlı havanın içinden geçmesine sağlar, ince kanallardan geçen basınçlı gaz süzülür ve soğutulurBu sayede motora daha fazla hava molekülü girmesi sağlanırEğer turbocharger basıncı 0,7 bar ise intercoolerda 0,7 barlık sıkıştırlılmış havayı süzecek kapasitede olmalıdır

Turbolar hakkında bazı tezahürler;

-Motor yağını her 5000 km ya da daha erken süreler içerisinde değiştirin
-Her zaman motor üreticisinin tavsiye ettiği yağı kullanın -WD40 ve benzeri temizleme katkılarını ya da gevşeticileri kullanmayın
-Her zaman motorun ısınması için 30 ila 60 saniye kadar bekleyin
-Soğuk ve ince yağ, ısınmış bir yağ gibi kolayca hareket edemez ve parçaların bir süre yağsız kalmasına yol açar!
-Yola çıktığınızda turboyu hemen devreye sokmayın, turbo henüz yağ ihtiyacını gidermemiş olabilir
-Aracı stop etmeden önce turbonun dinlemesi ve bir sonraki çalışma için gerekli yağlamayı yapmasına izin verinTurboyu ne kadar zorladıysan o derecede dinlendirme yapın
-Yüksek devirlerde türibin devamlı dönmektedirBu esnada motoru kapamak turboya giden yağıda kapamak anlamına gelirBu durumda turbo yataklarında ciddi hasarlar oluşur
-Motoru yağını her değiştirdiğinizde yağ filitresinide değiştirin ve ilk çalıştırmada yağ basıncının sağlandığına emin olun

Yukarıdaki tezahürleri yerine getirmeniz ve aracınızı iyi bir şekilde kullanmanız durumunda Turbochargerınız en az motorunuz kadar sorunsuz ve uzun ömürlü olacaktır

Dump Valve / Blow-off

Dump Valve, turbo beslemeli otomobillerde turbo basıncını sürekli yüksek tutarak gaz tepkisini arttırmak için üretilmiş bir parçadır

Turbo beslemeli otomobillerde ayak gazdan çekildiğinde turbo hala dönmeye devam etmektedir, fakat turbonun bastığı havanın gideceği bir yer olmadığı için oluşan yüksek basınç turbo pervanesine büyük bir kuvvet uygulayarak pervaneyi aniden yavaşlatır Gaza tekrar bastığınızda turbo basıncının tepe noktasına gelebilmesi için pervaneyi tekrar hızlandırmak gereklidir ve bu esnada istenilen turbo basıncı elde edilemediği için büyük bir performans kaybı yaşanırDump valve işte bu performans kaybını önlemek için vardır

Dump Valve nasıl çalışır?

Ayağınızı gazdan çektiğinizde Dump Valve hemen devreye girerek turbonun bastığı havayı dışarı verir, bu sayede turbonun önceden bastığı hava geri tepmeyeceği ve bir geri basınç uygulamayacağı için pervane yavaşlamaz, sizin de tekrar gaza bastığınız anda pervane yavaşlamamış olduğu için turbo basıncı hemen tepe noktasında ulaşır ve siz ani gazdan çekme ve basmalar arasında performans kaybı yaşamamış olursunuz

Dump Valve'in faydaları?

- Turbo pervanesi üzerindeki olumsuz geri basıncı önleyerek turbonun ömrünü uzatır

- Turbo pervanesinin hızının yavaşlamasını engelleyerek turbo basıncını sürekli yüksek tutar Yüksek turbo basıncı yüksek güç anlamına gelir

- Gazdan çekme ve gaza basma arasındaki eski ısınmış havayı dışarı verip yeni, soğuk havayı içeri aldığı için artı güç sağlar