Beyin Krizi Nedir Nasıl Tedavi Edilir?

beyin krizi önlemleri - beyin krizi

Beyin krizi kalp hastalıkları ve Kanserden sonra en fazla ölüme sebep veren bir durumdurDünyada 3ncü sıradaki ölüm sebebidir Beyin krizi orta ve ileri yaşta sakatlığın en önde gelen sebebidir

Bütün bunlara rağmen BEYİN KRİZİ önlenebilir bir durumdur

BEYİN KRİZİ NEDİR?

Beyin krizi terimi ile anlatmak istediğimiz olay beynin bir bölgesinin kansızlığına veya bir bölgesine kanamaya bağlı olarak gelişen ve çoğunlukla felç şeklinde ortaya çıkan beyin damar hastalığıdır

1 Tıkanan damar: Beyin krizi beynin ihtiyacı olan kanı alamadığı zaman ortaya çıkan bir durumdurBeyin ihtiyacı olan kanı kendisine taşıyan damarlar yolu ile sağlarBeyin krizlerinin çoğu bu damarlardan kan akımını engelleyen pıhtı sebebi ile olurYani damardaki kan akımı pıhtı sebebi ile engellenir ve beynin bir bölgesinin ihtiyacı olan kanı ya hiç alamaz veya yetersiz alır ve sonucunda beyin krizi denen durum ortaya çıkar

2 kanayan damar: Bazen de daha seyrek olarak beyin krizi zayıflamış damarların yırtılması ve kanın beyin içine veya beyin etrafına geçmesi sonucu da görülebilir

İlk örneğe kansızlığa bağlı beyin krizi ikincisine ise beyin kanamasına bağlı beyin krizi diyebilirizHer iki tip beyin krizide konuşmayı davranışı hafızayı etkileyebilir beyinde kalıcı hasara vücudun bir tarafında kuvvetsizliğe yani felce sakatlığa ve ölüme sebep olabilir

BEYİN KRİZİNİ ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?

Beyin Krizi Belirtilerini öğreniniz ve tanıyınız

Beyin krizi belirtilerinden herhangi biri yalnız başına görülebileceği gibi birkaç tanesi bir arada görülebilir Bunlar birkaç dakika sürebilecekleri gibi birkaç saatte sürebilirler Siz veya çevrenizde bulunan herhangi bir kimse bu beyin krizi belirtilerini hissediyorsanız acilen Doktora müracaat edinizBelirtiler geçmiş olsa bile bunu ihmal etmeyin Zira bu belirtiler gelecekteki bir beyin krizinin habercisi veya ikazcısı olabilir

Beyin krizi haberci veya ikaz belirtileri

Çoğunlukla vücudun bir yarısında yüz kol veya bacakta aniden ortaya çıkan kuvvetsizlik veya uyuşmahis bozukluğu Konuşmada zorluksöylenenleri anlamada zorluk Bir veya her iki gözde aniden ortaya çıkan görme azalması veya görmede bulanıklık çift görme İzah edilemeyen denge bozukluğu

Bazen beyin krizlerinin öncesinde küçük beyin krizleri olur Bunlara geçici iskemik atak adı verilir Bunlar birkaç dakika ile birkaç saat sürebilir Bu küçük ve en fazla 24 saat içinde tam düzelen küçük beyin krizleri beyne giden kanın geçici kesilmesi ve kısa sürede tekrar düzelmesine bağlı olarak ortaya çıkarlar Bunlar daha sonra gelişebilecek büyük beyin krizinin önemli ikaz belirtileridir Küçümsenmemeli ve üzerinde önemle durulmamalıdır Büyük depremden önce olan zararsız yer sarsıntılarına benzetilebilir

Beyin krizi geçirmeye sebep olabilecek faktörleri hastalıkları öğreniniz

Bu faktörlere risk faktörleri adı verilir Bu faktörlere karşı gerekli önlemleri alınız Gerekli tedavi ve kontrolleri yaptırınız

Değiştirilmesi mümkün olmayan risk faktörleri

YAŞ İnsan yaşlandıkça beyin krizine yakalanma ihtimali artar CİNS Beyin krizi erkeklerde kadınlardan daha çok görülür IRK Zencilerde beyaz ırka göre daha çok görülür

Değiştirilmesi önlenmesi veya tedavisi mümkün olan risk faktörleri

YÜKSEK KAN BASINCI:TANSİYON YÜKSEKLİĞİ

Beyin krizine en fazla sebep olan risk faktörüdür Ancak aynı zamanda en kolay kontrol altına alınabilen bir durumdur Düzenli olarak tansiyonunuzu ölçtürünüz ve kontrol altında tutunuz

SİGARA Beyin krizine yakalanma riskinizi iki misli arttırır Sigara çiyorsanız hemen bırakınız

KİLO:ŞİŞMANLIK Aşırı kilo yüksek kolesterole tansiyon yüksekliğine ve şeker hastalığına zemin hazırlar veya öncülük eder Bu 3 durumda Beyin krizine sebep olabilen faktörlerdir Kilonuzu belirli sınırda tutunuzdiyetinizi ona göre ayarlayın ve yağlı yemeklerden kaçınınız

ŞEKER HASTALIĞIİABET Şeker hastalığı damar hastalıklarına sebep olabilir Damarları bozar Buda Beyin krizine sebep olabilir Şeker hastalığınız var ise şeker düzeyini kontrol altında tutun ve gerekli tedavinizi vaktinde ve düzenli olarak yaptırın

DAHA ÖNCE BEYİN KRİZİ VEYA KÜÇÜK GEÇİCİ BEYİN KRİZİ GEÇİRMİŞ OLMA Daha önce geçirilmiş krizler başka bir beyin krizine yakalanma ihtimalinizi arttırır Ancak bazı ilaçlar düzenli alındığı takdirde bu ihtimali azaltır

KALB HASTALIKLARI Bazı kalp hastalıkları özellikle düzensiz kalp ritmi olarak tanımlanabilecek atrial fibrilasyon önemli beyin krizi sebebidir Düzensiz kalp ritmi özellikle ileri yaşlarda daha çok önem kazanmaktadır Bazı ilaçlar düzenli alındığında beyin krizine yakalanma ihtimalini azaltırlar

HAREKETSİZ HAYAT TARZI: Hareketsizlik beyin krizine zemin hazırlayabilen önemli bir faktördür Düzenli eksersiz ve/veya yürüyüş ve spor yapmak çok önemlidir

UNUTMAYINIZ!!
# BEYİN KRİZİ ÖNLENEBİLİR BİR DURUMDUR
# BEYİN KRİZİ ACİL BİR DURUMDUR EVDE VEYA BAŞKA YERDE VAKİT KAYBETMEYİNİZZAMAN ÇOK ÖNEMLİDİRNE KADAR ERKEN MÜRACAT EDERSENİZ TEDAVİDEN O KADAR ÇOK YARARLANIRSINIZ
# BEYİN KRİZİNDE UYGULANACAK BİR ÇOK TEDAVİ ALTERNATİFİ VARDIR
# EN ETKİLİ TEDAVİLER İLK 3- 6 SAATTE UYGULANIRBEYİN KRİZİNDE TANI VE TEDAVİ ALTERNATİFLERİ

Beyin krizini teşhis etme ve krize yakalanma risklerini ortaya koyan tetkikler

Beyin krizinin acil tedavisi açısından beyindeki hasarın derecesinin tesbiti ve tipinin tayini mümkün olduğunca erken yapılmalıdırBeyin krizinin tıkanmış bir damara mı veya beyin kanamasına mı bağlı olduğunun çok süratli bir şekilde ortaya konması çok önemlidir Çünkü tedavi alternatifleri buna göre değerlendirilecektirHastanemizde hastanın durumunu ortaya koyacak gerekli tanının çok süratli bir şekilde konmasını sağlayacak tetkiklerin tamamı vardır Böylece tanıya çok kısa süre içinde ulaşmamız mümkündür

Tam bir tanı koymak için aşağıdaki tetkiklerin bir kısmına başvurulurBir hastada aşağıdaki tetkiklerin hepsini uygulamaya gerek yoktur

Beyin Tomografisi astanın acil olarak müracaatında ilk uygulanan tetkiktirKısa sürede beyin krizinin kanamaya veya damar tıkanmasına bağlı olup olmadığı hakkında bilgi verirDüşük dozda şua ile beyin görüntülenir Magnetik rezonans:Beyin krizinin olduğu bölge hakkında detaylı bilgi verir beyindeki hasarın derecesinide gösterirÇok hassas bir tetkik olduğundan özellikle küçük damar tıkanmalarında çok iyi bilgi verir Manyetik alan kullanılarak özel bir odada yapılan bir tetkiktir Manyetik rezonans anjio:Beyin damarlarını gösteren bir tetkiktirHastanın damarlarına girilmeden ve ilaç verilmeden yapılan ve beyin damarları hakkında bilgi veren bir yöntemdir Transkraniyal dopler : Beyindeki kan akımı hakkında bilgi veren gerektiğinde hastaya yatağında uygulanan bir yöntemdir Karotis Duplex görüntüleme: Beyne kan taşıyan ana damarları ve dolayısiyle onlardaki tıkanmaları gösteren bir yöntemdir SPECT Bazı özel maddeler kullanılarak beynin kanlanması hakkında bilgi veren bir yöntemdir Beyin anjiografisi: Büyük damarlardan birine bazı özel maddelerin verilmesi ile yapılan ve beyin kan akımı ve beyin damarları hakkında bilgi veren bir yöntemdir Transözofagal ekokardiografi:Yemek borusu içine bir tüp sokularak direkt olarak kalbi inceleyen bir yöntemdir Bunların dışında risk faktörlerini belirlemeye yarayan diğer yöntemler

# Kan tetkikleri
# EKG
# EKOBEYİN KRİZİ TEDAVİSİ

Beyin krizinde ilaç tedavisi gün geçtikçe gelişmekte ve krizin beyinde yaptığı hasarı en aza indirmeye çalışan bir çok yeni ilaç üzerinde çalışılmakta bir kısmı ise kullanılmaktadır

Beyin Krizinde acil tedavi

Damar tıkanmasına bağlı beyin krizlerinin büyük kısmında hasar ilk 6 saatte oluşmaktadır Araştırmalar damarda oluşmuş pıhtıyı çözmek ve beyni beyin krizine karşı daha dirençli hale getiren ilaçlar üzerinde yoğunlaşmaktadır Beyni beyin krizi sırasında hasara karşı koruyan yani bir anlamda hasarı mümkün olan en az seviyede tutmak için uygulanan ikinci gruba beyin koruyucu ajanlar veya önlemler adı verilebilir

Damardaki pıhtıyı eriten ilaçlar: Bu grupta tPA denen bir ilaç kullanılmaktadır Beyin krizinin erken devrelerinde beyin damarları içinde oluşmuş pıhtıyı eritebilen bir maddedir Ancak bu kritik dönem olan beyin krizinin başlangıç dönemlerinde verilme ile mümkündürİlk birkaç saatte verilmesi önemli olup bu şekilde beyinde hasar oluşması önlenebilmekte veya hasar en az seviyede olmaktadırAncak bu ilacın uygulanmasının önemli şartları vardırEn önemli şart mümkün olduğunca erken müracat etmektir İlk 3 saat çok önemlidir GATA beyin krizi merkezinde bu ilacı uygulama imkanı vardır Beyin koruyucu ilaçlar veya ajanlar: Beyni beyin krizinde oluşan ve beyinde hasara yol açan olaylardan daha az etkilenir hale getirten ilaçlara beyin koruyucu ilaçlar adı verilirBu ilaçlarla ilgili olarak çok yoğun araştırmalar yapılmakta ve çok ümit verici sonuçlar elde edilmekte olup halen uygulanabilen ilaçlar mevcuttur

Beyin krizini önleme

Yüksek risk taşıyan hastalarda beyin krizini önlemede kullanılan bir çok ilaç vardırBu ilaçların kullanımı özellikle daha önce küçük beyin krizi yani geçici iskemik atak veya geçici beyin krizi geçirenler ile büyük beyin krizi geçirenlerde daha önem kazanmaktadırBunlar kanın pıhtılaşmasını azaltan veya önleyen ilaçlar olup kanı sulandırıcı ilaçlar olarak bilinmektedirAslında kanın pıhtılaşma yeteneğini azaltan ilaçlar demek daha doğru olurBunlar 2 gruptur

Antikoagulanlar damardan veya ağızdan verilebilir Bunlar kanı daha inceltir ve pıhtıyı önlerler Antitrombosit ilaçlar Kanda dolaşan ve pıhtı oluşmasında önemli rolleri olan trombosit denen elementlerin birbirine veya damar duvarına yapışmasını önleyerek etki ederlerBunların bir araya gelmesi veya damar duvarında kümeleşmeleri önlenerek damarlaın tıkanması önlenebilir ve böylece beyin krizi geçirme riski azaltılırBeyin krizine karşı önlem alınmış olurBu grupta bulunan ve en çok kullanılan ilaç aspirindirBu grupta bir çok yeni ilaç vardır

Cerrahi tedavi

Bazı durumlarda beyin krizini önlemek için cerrahi yöntemlerde kullanılabilirMesele beyne kan taşıyan damarlarındaki daralmalar veya tıkanmalar cerrahi yöntemle kaldırılabilirAncak bu cerrahi müdahele için gereken bazı kurallar vardırBunları uzman hekimler değerlendirip karar verir Bunun dışında beyin kanamasına sebep olabilen beyin damarlarındaki baloncuklar ve anormal kan damar yumakları cerrahi yöntemler ile zararsız hale getirilebilir

Hasta bakımı

Beyin krizinde tanı ve tedavi yöntemleri yanında bakımda çok önemlidirHatta tedavinin önemli bir parçasıdırBütün beyin krizleri acil bir durum olup bu krizi geçirenler bir süre yoğun bakımda tutulduktan sonra diğer normal bölüme alınmalıdırlarHastanın solunum dolaşım ve kalp gibi fonksiyonlarının takibi gerekli beslenmesinin sağlanması yanında yatak bakımıda önemlidir

Rehabilitasyon

Beyin krizi sonrası ortaya çıkan fonksiyon kayıplarını en aza indirgemek en önemlisi hastayı kimseye muhtaç olmadan bağımsız bir hayat tarzına kavuşturmak rehabilitasyonun en önemli hedefidirGereksiz

Sakatlıları önler Beyin krizi sonu oluşan sakatlıkları düzeltme hastaları sakatlıklarına rağmen kendi işlerini kendileri yapar duruma getirmek için rehabilitasyon gereklidir

Beyin krizinde her dakika sayılıdır

Beyin krizi ne kadar uzun sürede tedaviye alınırsa başka bir deyişle tedavide ne kadar gecikilirse beyindeki hasar o kadar büyük olur

Beyin krizinde tedavinin başarısı belirtiler başladıktan sonra süratle kısa süre içinde ilgili uzman hekim tarafından görülmeyle yakın ilişkilidir

Beyin krizinde de aynen Kalp krizinde olduğu gibi acil tıbbi bakım uygulanmalıdır