Uykusuzluk (İnsomnia) Nedir?

Uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte güçlük veya uykunun dinlendirici olmaması gibi şikayetler "uykusuzluk" olarak tanımlanır



Yetişkinlerin yüzde 10–15'inin süregen ve ciddi uykusuzluk tarifi son derece yaygındır İlerleyen yaşlarda ve kadınlarda daha yaygındır Uykunun zamanı ve süresi altta yatan hemeostatik uyku sürdürümü ve sirkadiyen (biyolojik saat) süreçlerle belirlenir Uykusuzluk, bilişsel ve psikomotor performans kaybı, düşük yaşam kalitesi, artmış sağlık harcamaları, artmış iş okul devamsızlığı ve artmış duygudurum ve anksiyete bozuklukları veya madde kullanımı ile ilişkilidir

Akut Uykusuzluk Nedir?
Genellikle 1 gün ila 3 hafta sürer Yabancı mekânda bulunma, durumsal stres, akut tıbbi hastalık veya ağrı, vardiyalı çalışma, kafein veya alkol kullanma nedenleri ile oluşabilir Yanlış öğrenilmiş davranışlar ve uykuya dair kaygı duyma, (şartlanılmış uykusuzluk) gibi sebepler ile uykusuzluk kendi kendine kötüleştiren döngü üretmez ise genellikle zaman ile düzelir Tedavide altta yatan neden çözülmelidir Birkaç günden uzun süren uykusuzluklarda uzman hekim kontrolünde medikal tedavi başlanmalıdır Stres azaltıcı teknikler önerilmelidir

Kronik Uykusuzluk Nedir?
Birincil kronik uyku bozuklukları (tüm kronik uykusuzlukların yüzde 10–20 kadarıdır)
Kronik uykusuzluk 3 alt tipten oluşur
¦Şartlanmaya bağlı veya psikofizyolojik uykusuzluk aslında uykusuzluk ve onun sonuçlarından korkunun yol açtığı bir anksiyete bozukluğudur
¦Uyku durumunu yanlış algılama polisomnografik olarak kaydedilen uyku ile hastanın algıladığı uyku arasındaki bir tutarsızlık
¦İdiopatik uykusuzluk genellikle yaşam boyu sürer ve genellikle diğer nedenlerin dışlanmasıyla tanı konulur
¦Tedavide bilişsel-davranışçı tekniklerin uzun dönemde en iyi etkinliğe sahip olduğu gösterilmiştir
İkincil Kronik Uyku Bozuklukları
Psikiyatrik Hastalıklar
Tüm uykusuzlukların yüzde 50den fazlası olarak kronik uykusuzluğun en yaygın nedenidir Tedavi altta yatan psikiyatrik hastalığın etkili, iyi tolere edilen ajan ile tedavisi ile olabilmektedir
Huzursuz Bacak Sendromu
Kadınlarda erkeklere göre iki daha fazla görülen yalnızca akşamları veya geceleri var olan yada gündüz ile kıyaslandığında daha kötü olarak hissedilen daha çok bacaklarda hareketle hafifleyen uyuşma ve rahatsızlık şikayetlerinden oluşan bir sendromdur Şikâyetler uykusuzluk ile alevlenir Altta yatan biyokimyasal ve anotomik patolojiler bilinmemektedir Bununla birlikte kronik böbrek yetmezliği, demir eksikliği, romatoid artrit, antidepresan kullanımı ve gebelikte sekonder olarak ortaya çıkabilir Medikal tedavi ile şikayetler azaltılabilir
Sirkadiyen Ritm Bozuklukları
Bedenin biyolojik saatinin gerçek saatin gösterdiği zamana uyumlu olmadığı bir hastalık grubudur Bu durum uygun koşul ve zamanlarda uyumakta güçlük ve/veya uygunsuz gündüz vakitlerinde gündüz vakitlerinde uyuklamalara yol açar Nöbet, istemli veya gece vardiyalı çalışan ya da zaman dilimine karşı seyahat eden kişilerin çoğunda yaygın bozukluktur

Madde Kullanımı( alkol kafein)
İlaçlar/ Tıbbi /Nörolojik Bozukluklar
Ağrı, solunum yetmezliği, sık idrara çıkan uykusuzluk yapan en yaygın tıbbi nedenlerdendir Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, ve multiinfarkt demans gibi bozukluklar uyku merkezlerinde tutulumla uykusuzluk oluşturabilir Antidepresanlar, dekonjestanlar, kortikosteroidler uykusuzluğa neden olabilir Tedavi altta yatan neden tedavisi ile mümkün olabilmektedir

Sağlıklı Bir Uyku Nasıl Olmalıdır?
Uykusuz insanların bir bölümünde sadece uyku hijyeninin düzenlenmesiyle önemli ölçüde yarar sağlanabilmektedir Uyku hijyeni için şu noktalara dikkat edilmelidir:
¦Çok aç ya da tok olmamak,
¦Kafeinli, alkollü, kolalı içeceklerden ve tütün kullanımından kaçınmak,
¦Düzenli egzersiz yapmak, ancak akşam saatlerinde heyecan oluşturacak aktivitelerden kaçınmak,
¦Uyku gelmeden yatağa girmemek,
¦Yatak odasını sadece uyku ve cinsel ilişki için kullanmak,
¦Uyuyamadığında uyumaya çabalamamak, yataktan ve yatak odasından çıkarak başka bir yerde zaman geçirip uyku gelince yatağa dönmek,
¦Ne kadar uyunursa uyunsun sabah belirli bir saatte kalkmak,
¦Gündüzleri uyumamak ve yatak odasını ses, ışık, ısı yönünden izole etmek