Konstantin Dragazes Ne Yapmıştır?

İstanbul’un 1453 te muhasarasından ve fethinden bahsederken bu hadiselerde başªrollerde bulunan elemanları sessizce geçişªtirmek eksik bir iş olur Muhasaranın ve fethin büyük kahramanı nasıl II Sultan Murad’ın oğlu II Sultan Mehmet ise, müdafaanın baş elemanı da İmparator II Manuel’in oğlu XI Konstantin’dir

Bu iki imparator, İstanbul kara surlarının Likos bölgesinde iki ay kadar birbirleriyle sıkı ve çetin musaraayı yaptılar ve mesele Türk padişahının galibiyeti ile sona erdi Böyle olmakla beraber, galip kadar mağlubu da tanımamız, işin önemini kavramak bakımından lazımdır

Kimin, neyi kimden aldığım bilmek, meseleyi iyi anlamanın şartıdır

Tarihte gördüğümüz bazı şahsiyetler varªdır ki türlü anormal duygular ve kaygıªların lutfuna uğrayarak insanlığın üstüne çıkarılmış ve asıl kişiliği gözlerden gizªlenmiştir; Avamı Şia’nın Hazreti Ali, Avamı Nesara’nın Jan Dark için yaptıkları gibi Konstantin Dragazes dahi bunların uğradıklarına uğramış ve çeşitli kaygıªlar, Dragazes’in yüzüªne kalın bir mitoloji perdesi bağlamıştır

Bizans kaynaklarıªna göre Konstantin fevkalade bir varlıkªtır O kaynaklardan alıp hakkında neşriyat yapan son Helenist Batılılara göre, imparator son Konstantin, imparator I Konstanªtin gibi azizler arasında nur neşretmekªtedir Hatta, bu son imparator ölmemiştir Göklerde yaşamaktaªdır, bir gün yer yüzüªne inecek, düşmanlaªrına galip gelecektir Türk kaynakları da bu imparatora az sempatik değildir

Bütün bunların, çoğunluk düşüncesinden yola çıkıp bir aslını yaparsak; İmparator Konstantinde şu iki sıfatın ideªal bir şekilde bulunduğu düşünce ve idªdiasını görürüz:

I - Konstantin, essiz bir diplomattı, II - Konstantin benzersiz bir kahramandı

Bu iki maddeyi inªcelemeden evvel bu imparatorun kim olªduğunu bilmemiz geªrekir

XI Konstanªtin unvanıyla Bizans tahtına çıkan bu zat, İmparator II Manuel Paleologos’un yedi oğlundan biridir 1404 te doğdu “Dragazes” lakabını anasından almıştır Anası Eleni, Makedonªya’nın kuzeyinde yaşayan Dragazes’in kızıydı Babası 1424 te ölünce büyük karªdeşi Yuvan, Bizans tahtına geçti Kendisi de Silivri (Selembiriya) taraflarına sahipoldu

Yuvan, bir korkuluğa benziyordu Prensªler, ülkenin her yerinde başı buyruk haªreket ediyorlardı Bu cümleden olarak Silivri (Selembiriya) despotu Konstantin, İsparta desªpotu Teodor ile topraklarını değiştirdi Konstantin, Mora’nın İspartası’na yerleşir yerleşmez derin kaygılar ardında koşmaya koyuldu Diğer kardeşlerinin zararına olaªrak kendi topraklarını genişletmeye başªladı Korent bölgesinªdeki meşhur Eksamilon duvarını tamir ve tahkim eyledi Makªsadı, malum; Türk tehlikesini önleyecek tedbirler almaktı

Konstantin bütün bu yaptıklarını, II Murad’ın, Balkanªlarda bilhassa Jan Hunyad gaileleri ile meşgul bulunmalarıªnın sağladığı fırsatlardan faydalanarak yapıyordu Dragazes, Jan Hunyad’ın, Türkleri Avrupa’dan kovacağını kuvvetle zannediyordu Fakat zaman, Dragazes’i hayal kırıklığına uğrattı 1448 de II Murat, Kosova’da Jan Hunyad’a ezici yumruğunu indirdikªten sonra güneye inªmiş, Eksamilon önünªde görünmüş, bu hisarı teslim etmesini despota emreylemişti Konstantin ise hisarı teslim etmek şöyle dursun, padişaha, meşhur yazar Kalkondilas eliyle, hisarın kuzeyine düşen toprakªların, ta Makedonya hududuna kadar kenªdisine vermesini bildiren bir ültimatom gönderdi Bu balapervazligin cezası çok sürmedi İki gün sonra, Türklere Eksamilon’un dayanamadıªğını gören despot, boynunu eğmiş, padişahın haraç güzarlığını kabul eylemişti

İmparator Yuvan 1443 de oğul bırakmadan ölmüştü Prensler arasında taht ihtirasları başlaªdı Küçük kardeş Dimitriyos imparatorluk tahtına oturdu Ondan büyük olan Konstantin, Dimitriyos’tan bu tahtı alabiªleceğini pek zannetmiyordu Fakat aklına iyi bir kombinezon geldi; Sultan Murad’a müracaat

Hem akrabasından, hem en yakın müªşaviri olan muharrir Françis’i tam yedi deªfa padişaha gönderip imparatorluk tahtına kendisinin oturtulmasını rica etti En son, Murad’ın Türkªlük damarı tuttu Sadır olan iradesi, Dimitriyos’u Bizans tahtından kaldırılmış, Konstantin’i oturtmuştu; “Bu suretle yedinci ve son Paleolog, Osmanlı padişahının sayesinªde, bu padişahın oğlu tarafından üç sene sonra enkazı altına defnedildiği, Bizans tahªtına sahip oldu (Hammer* Ata tercümesi cilt 2, sayfa 248)”

Mora’nın (Pelopones’in) Ispartasından kalkan Konstantin, Katalonya kadırgalarıªnın himayesi altında İstanbul’a varmış, parlak törenlerin şaşaaları altında XI Konstantin unvanıyla Bizans tahtına oturmştu(1449)

Konstantin, buraya kadar olan yüzü açıktır Hayatının bundan sonrasıdır ki, türlü kaygıların oynattığı kalemler taraªfından türlü tahriflere uğratılmıştır Bunªları özet olarak belirtelim