Hani≫Diyarbakır

Hani Diyarbakır ilinin bir ilçesidir İlçenin asıl ismi Hini'dir Hini Zazaca´da Çeşme demektir Binhini çeşme altı bahçeleri meşhurdur Hini merkezdeki halkın % 90 ı Zaza'dır köylerinde Kürtçe ve Zazaca konuşulur Hini Zazalarin eski yerleşim yeridir İnanç bakımından da Zerdüştlük Yahudilik Hristiyanlık ve İslamiyetin izleri belirgin bir şekilde görülür Hini'nin en büyük ziyaretleri olan Salıkaf Cafer-i Tayyar Yatırı ve Seyyid Bedrettin ve Dımıştad yatırı´nin Sünni İslamın bölgeye gelmeden öncesi olduğu bilinmektedir Psikolojik tedavi için kulanılan Çaleycino vb

Tarihçesi [değiştir]
Kuruluş tarihi çok eski olan Hini ilçesi ile ilgili ilk bilgiler MÖ 8 yüzyılda başlar Urartu devleti ve Asurlular arasında önemli çatışmalara sahne olduğu bilinmektedir Daha sonra Nirbi'lerin yerleşim merkezi olan Hini'nin tarihçesi Diyarbakır merkezinin tarihçesiyle paraleldir 1875'te Palu'ya bağlı bir bucak olan Hini daha sonra Lice'ye bağlanmıştır Hini'de belediye 1878'de kurulmuştur

Genel durum

MÖ 1280 yılında Asur Hükümdarı I Salmanassar ile yaptıkları savaşta yenilerek dağılan Nirbi'lerin yerleşim merkezi olan Hini Cumhuriyet döneminde Lice'ye bağlı bir ilçe idi Daha sonra gelişerek ilçe oldu
Denizden 1200 metre yüksekte dağlık bir bölge olan Hini Artuklulardan kalma Hatuniye Medresesi Ayn-Kebir Su Kaynağı Yasin Minaresi ve Cafer-i Tayyar Yatırı ile tarihi bir zenginliğe sahiptir
Silvan'dan sonra nüfus yoğuluğu en çok olan ilçedir Kilometrekareye 63 kişi düşer Ayrıca 100 km'ye ortalama 4 köy düşer Köyler ilçenin kuzeyindeki küçük ova çevresinde toplanmıştır
Dışarıya sattığı en önemli ürünler tahıl pamuk yaş ve kuru meyveler ile birlikte ayrıca ilçeden her yıl kereste satışı yapılmaktadır
Dicle Nehri Hini'ye 18 km uzaklıktadır Ayrıca nehirde bolca alabalık yetiştirilmektedir

Turistik yerleri

Hatuniye Medresesi

Sancar Şahin Validesi Zeynep Hanım tarafından 13 yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır

Diyarbakır Ulu Camii

Kesin olarak tarihi bilinmemekle beraber bir Selçuklu eseri olup 15 yüzyılda yapıldığı sanılmaktadırKızıl kilise olarak da bilinir Ulu Camii 1684 1779 1780 ve 1870 tarihlerinde tamir görmüştür Yakın zamanda camii avlusuna ŞURKAV tarafından kesme taşlardan yapılmış bir şadırvan inşa edilmiş ve bahçe düzenlemeleri yapılmıştır

Aynkeris Şifalı Suyu

İlçe merkezinden 2 km mesafededir sarılık hastalığına iyi geldiği sanılmaktadır Yıllık ziyaretçi sayısı 10000 kişi dolayındadır

Koki Çayı Mesiresi

İlçe merkezinden 8 km mesafededir Burada kaynayan suda bol miktarda alabalık bulunur Saniyede 6 m³ su akmaktadır

Aynkebir Havuzu

Aynkebir su havuzu Ulucami ile Hatuniye medresesi arasında bulunan büyük bir havuzdur Bu su Hini Dağının eteklerinde kaynar ve 9 kemerli bentlerden çıkarak bir havuz oluşturur Havuza 7 gözden su akmaktadır Akan su ile ilçenin tüm arazileri sulanmaktadır MÖ 2000 yılında Hüriler tarafından yapılmıştır Hini ilçesinin bağlı olduğu Diyarbakır merkez ilçeye olan uzaklığı 97 km dir Merkez Çarşı Derelli Zirve mahallesi olmak üzere ilçe merkezi 4 mahalleden ibarettir

Hamra Şifalı Suyu

Çocuk kızamık hastalığına iyi geldiğine inanılmaktadır Halk arasındaki bir inanışa göre İsa’nın Kral Abgar’a Havarisi Thomas’la gönderdiği mendil bu kuyuya düşmüştür Bu nedenle bu kuyunun suyu şifalı su olarak kabul edilir

Şeyh Ahmed Efendi Türbesi

1823 yılında vefat eden Halidi Tarikatı’nın kurucusu Mevlana Halid Ziyâeddin Hazretleri'nin küçük oğlu Şehabeddin Ahmet’in mezarı bulunmaktadır Türbeyakın zamanda ŞURKAV tarafından restore edilmiştir