Ermenistan Sınırından Türkiye’Ye Bir Bakış.

Ermenistan sınırından Türkiye’ye bir bakış
06/09/2009
Hem Kürt sorununa ilişkin güncel demokratikleşme çabalarını pekiştirmek hem de çoktan, sıradan iki komşuya dönüşmesi gereken Türkiye-Ermenistan arasındaki ilişkiler için, toplumun desteğini kazanmak şart
KARİN KARAKAŞLI

İlle her zaman da sorunuyla birbirini takip etmeyecek ya Kürt ve Ermeni başlıkları Kırk yılın bir başı çözümüyle gündeme geleleri tuttu! İsviçre ve ABD’nin yoğun arabuluculuk çabaları sonucu, Ankara’nın Karabağ’daki çözümsüzlüğü gerekçe göstererek dondurduğu Türkiye ve Ermenistan arasındaki ilişkiler, ilk kez takvimi belli bir yol haritası ile hayata geçiyor Türkiye ve Ermenistan Dışişleri Bakanlıkları parafladıkları “Diplomatik İlişkilerin Tesisi” ve “İkili İlişkilerin Geliştirilmesi” başlıklı protokollerle siyasi istişareleri yeniden başlatma hususunda mutabakata vardıklarını duyurdular
Hadi itiraf edelim, insanda tuhaf bir şaşkınlık duygusu uyandırıyor bu yaşananlar İyi de neden bu tuhaflık hissi? Sonuçta ülkeler arası siyasette her gün o virgülsüz, fiilsiz, sonsuza kadar uzarmış hissi veren mutabakatlardan biri imzalanır Savaş halindeki ülkelerin vardığı ateşkes anlaşmaları elbette çarpıcıdır ama o durum da rahatlama hissi yaratır, tuhaflık değil O yüzden benim için sıradan bir siyasi gelişme dışında her şey olan Türkiye-Ermenistan ilişkilerine dair en çok üzerinden ilerleyebileceğim patika, bu tuhaflık hissinin ta kendisi Yol arkadaşı olarak da ince dengelerin takipçisi siyasileri değil, gürül gürül bir şairi seçtim Sebebi basit: Bu, benim için en temelde insani bir mesele; insanı da tarihi ve coğrafyasıyla bana Cemal Süreya anlatsın: “Zaman mı? değil zaman/Akan zaman değil mesafelerdir”
Kapalı sınırla birlikte aramızdan mesafeler aktı Tabulaştırılmış tarihin acısını, bugünün ertelenmiş doğal seyri yoğunlaştırdı Birbirini doğrudan tanıyamayanların mesafesi önyargılarla kutuplaştırıldı Sen öte, ben beriydik artık
İyi de aynı toprağın, Anadolu’nun iki halkıydık Zaten o tuhaflık dediğim hissin temeli bu Kendinin kendine küsmesi gibi bir şey yaşanan Kimlikte şizoid bölünme yaratan bir yarık Tıpkı o komşuluğun ortasına saplanmış kapalı sınırın ta kendisi gibi
Şimdi ilk kez takvimi belli bir süreç başlıyor iki ülke arasında Protokollerle ilgili Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada “Bu iki Protokol, ikili ilişkilerin makul bir zaman diliminde normalizasyonu için bir çerçeve sunmaktadır” denirken “siyasi istişarelerin altı hafta içinde tamamlanacağı, bunu müteakiben iki Protokol imzalanacağı ve bu iki protokolün her iki Parlamentonun onayına sunulacağı” açıklandı Açıklamada “Her iki taraf anayasal ve yasal prosedürlerine uygun biçimde onay işleminin zamanlıca ilerlemesi için çaba gösterecektir” de dendi İmzalanacak iki protokol Türk ve Ermeni meclislerinin onayına sunulacak Taslak metne göre protokolün yürürlüğe girmesinden iki ay sonra sınırlar açılacak Belli ki artık zamanın rehavetine, o rehavetin kökleştirdiği çözümsüzlüğe sığınmayacak iki ülke de Bu da önemi azımsanmayacak bir yenilik
Biz yeni bir hayatın acemileriyiz
Bütün bildiklerimiz yeniden biçimleniyor
Şiirimiz, aşkımız yeniden,
Son kötü günleri yaşıyoruz belki
İlk güzel günleri de yaşarız belki
Kekre bir şey var bu havada
Geçmişle gelecek arasında
Acıyla sevinç arasında
Öfkeyle bağış arasında
Şimdi esas mesele bu, içinde dış dinamikleri de barındıran siyasi süreci, kamuoyu desteği sağlanabilecek içtenlikli bir değişime tahvil etmek O da sadece hükümetin siyasi atağıyla sağlanabilecek bir şey değil Hem Kürt sorununa ilişkin güncel demokratikleşme çabalarını pekiştirmek hem de çoktan, sıradan iki komşuya dönüşmesi gereken Türkiye-Ermenistan arasındaki ilişkiler için, toplumun desteğini kazanmak şart Suskunlaşılmış ya da sadece sloganlaştırılmış bir tarihsel arka plan, buz gibi bir günlük hayat ilişkisizliği, önyargıları perçinlemiş, kimi kez nefret söylemine kaymış basın haber ve yorumları ile buraya kadar gelebildik Şimdi artık denenmemiş olanı devreye sokmak esas mesele Protokol içinde öngörülen maddeleri işkillenilecek unsurlar değil, üzerinde ilerlenecek, gelişmesi için emek verilecek ortak alanlar olarak görmek şart Nitekim Dışişleri Bakanlıkları seviyesinde devamlı siyasi istişareler, iki halkın diyaloğu, bilim ve eğitim alanı ile konsolosluk hizmetleri hususunda işbirliği, kültürel mirasın korunması için çalışmalar, ticaret ve turizmde ortaklık, öngörülen ortak çalışma alanlarının sadece birkaçı Nereden nereye diyesi geliyor değil mi insanın? Bir vakit Kars’ta Ani Harabeleri bile askeri bölge diye yasakken insanların dolaşımına
Öldürmemektir felsefeleri bir karıncayı bile, ama yaşatmayı bilmezler,
Bönlükten korkarlar, gezgin köftecilerden adamakıllı korkarlar
Fotoğrafın arabından ödleri korkar
Öğretmenlerden de korkarlar nedense
Ama elbet yerine göre gözüpektirler de
Sigaralarını yüksek fırından yakacak kadar;
Çincede demagoji olanağı var mıdır?
Arpaçay ne ilçedir?
Yıllar önce Arpaçay’ı görmüştüm Ayırdığı iki ülkenin ruh yükünden bihaber, neşeli bir çocuk gibi çağlıyordu sınır boyunda Bir zamanlar gümrük binası olan taş yapının içinden o en yakındaki uzaklığa, Ermenistan’a bakmıştım Sonradan sınırın öte yanına geçtiğimde de ters sağlamasını yaptım aynı duygumun: Uzak bırakıldığımız bu coğrafya nasıl da yakındı Bunu derken “Ee, Ermenisin tabii, doğal öyle hissetmen” demeyin Çünkü bu yakınlığa sebep, hepimizi kapsayan daha üst bir şifre Adı da Anadolu Anadoluluk devam ediyor o topraklarda da Sınırları, hele de kapalı olanlarını alabildiğine karikatürize eden bir sürekliliğin adı Anadolu Aynı toprağın ürünü olmak; diller, dinler, kültürler farklı olsa da bir yaşam anlayışında buluşmayı dayatıyor Coğrafya, tarihe haddini bildiriyor
Ve avcıdır amansızdır coğrafya,
Oyuklar halinde yitmişliğidir
Yüzyılların bıraktığı iz taşta
Hangi taraftan esse rüzgâr
Zonklatır, sonra ortaya çıkarır
Kayalıklara sıkışmış bir tarihi,
Bir isyanı, bir dostluğu, bir yenilgiyi
Tarih, ille de eski zaman kayıtları değil ya Sonuçta bugün içinden geçilen tarihi günleri çoğunlukla günlük hayat da beraberinde aktığı ve bir türlü mesafelenemediğimiz için fark etmiyoruz ama tarih bir yandan yazılmaya devam ediyor Ve onu eskisinden farklı kılmak ihtimali bugüne yaşanmaya değer kılıyor esasında
Her şeyi yaz, tarihimsen,
Ama her bir şeyi;
Dilimsen,
Sen de koru biraz dilliğini
Yurdumsan,
Söz ver Anadolu!
Söz ver Anadolu Parçaların birleşsin, huzur gelsin şu taşına toprağına Kafamızdaki ve yanıbaşımızdaki sınırların dayattığı sınırsız mesafeler artık son bulsun Geçmişte, bugün ve daima