Bâyezîd-İ Bistâmî Kimdir

Bâyezîd-i Bistâmî Hayatı

Adı; Ebu Yezid Tayfur bin İsa bin Şuruşan, doğum yeri olan Bistam; İran’ın kuzey doğusunda, Tahran - Meşhed karayolu üzerindeki Şahrud Vilayetine bağlı küçük bir kasabadır Hz Ömer zamanında feth edilmiş olup fetihten önce halkı mecusi (Ateşe tapan) idi Bayezid’in dedesi önemli bir mevkii bulunan tanınmış bir aileden geliyordu

Bu ailenin en önemli özelliği, beşeri münasebetlerde insan sevgisine büyük önem veren ve bu sevgiyi insanlar arasın da yaymaya çalışan, din adamları (Mobedler) yetiştirmek le tanınmıştı Bayezid Bistami Hazretleri; Seruşan’ın İsa ismindeki oğlundan, Tayfur (Bayezid), Adem, Ali isimli üç torununun ortancasıdır Torunlarının içinde en akıllısı, en faziletlisi, hali en güzel, içi en temiz,sözü en etkili, makamı en yüce, itibarı en fazla, şanı en ulu, mevkii en yüksek, rüt besi en muazzam, derecesi en yüksek, menkıbeleri en par lak, tavrı en ilginç, sözleri en açık, delilleri en güçlü olanı Bayezid idi Evlat annenin eseridir Her hayırlı evladın ar-kasında, onun terbiyesinde çok hassas davranmış hayırlı bir anne mevcuttur Bunlardan Veysel Karani, Abdulkadir Geylani, Şahı Nakşibend ve emsali gibi sayamayacağımız her Allah dostunun arkasından onu yetiştirmiş, duasını eksik etmemiş bir annenin mevcudiyetini onların hayatını okuduğumuzda yakinen görürüz

Hatta Şâh-ı Nakşibend Hazretlerinin “Beni ziyaret etmeden evvel, annemin kabrini ziyaret ediniz” sözü annenin bu mevzudaki önemini anla mamıza yardımcı olur İşte Bayezid-i Bistami hazretlerinin annesi onlardan birisidir Annesi güzel ve yüzü nurlu, utan gaç, çekingen, alçak gönüllü, zahide ve abide bir hanım olup çok dua eder, Allah’tan çok korkar, ondan ümidini kesmez, çokça namaz kılmaya ve oruç tutmaya özen göste rir, daima Allah’tan razı olur, onun rızasını kazanmaya çalışırdı Haysiyetli ve namuslu bir hanımefendi idi Babası İsa efendi Bistam’ın ileri gelenlerinden çok müttaki, helal lokmaya özen gösterip, haramdan sakınan, haram lokma nın dua ve ibadetin kabuluna engel olduğunu bilen, Allah tan çok korkan, zahid bir insan idi Bayezid-i Bistami haz retlerinin babası annesiyle evlenip annesi gelin geldiğinde tam kırk gece ona el sürmedi O tâ ki babasının evinde iken aldığı şüpheli gıdaların onun içinde bıraktığı izler ola bilir Hayırlı bir neslin yetişmesine engel olur düşünce siyle yenilenin, içilenin izinin silinmesini arzu etmiş daha sonra hanımı ile beraber olmuştur Bu düşüncenin birlikteliğinden ve beraberliğinden Bayezid Bistami hazretleri gibi bir evlat ları olmuştur Anlatıldığına göre Hazretin harikulade halle ri henüz anne karnında iken başlamıştı Annesinin beyanı na göre ona hamile iken helâllığı şüpheli bir lokmayı ağzı na aldığı zaman karnındaki bebek tepinmeye başlar, lok-mayı ağzından çıkarıncaya kadar bu hareketi sürdürürdü

Bayezid-i Bistami Hazretlerine sormuşlar;

“- Bu yolda en iyi hâl nedir?” demiştir ki; “- Anadan doğma devlet yani velilik Bu olmazsa agâh bir gönül, bu olmazsa basiretli bir göz, bu olmazsa (hak olanı) işiten bir kulak, bu da ol-mazsa aniden vefat Hazret kendisini Allah’ın çok büyük lütfu olarak anadan doğma, talihli sayar, ilahı yardıma mazhar olduğuna inanır, Allah’ın tâ ezelden kendisini ka-yırdığını söyler ve “Böyle bir ailenin çocuğu olarak ve böyle güzel imkanlar içinde yetişmiş olmak şahsi gayret ile de olsa herkese nasip olmaz” diye düşünür ve Allah’a dai ma şükrederdi Bayezid-i Bistami Hazretleri’nin esas adı; Tayfur (Güzel bir kuş ismi manasındadır) Nam-ı; Ârifler sultanı, bu nâm altında gönüllere taht kurmuştur Lakabı; Ebu Yezid, zamanla bu lakap Bayezid olarak esas isim halini almış gerek çağında, gerekse sonraki çağlarda bu ismin kutlu olduğuna, manevi yönden faydası bulunduğu na inanılarak (teberruken ve istimdâden) hem onun ailesi mensupları, hem de sevenleri, aşıkları tarafından kullanılmıştır

Tarihte Bayezid ismiyle tanınan birçok ünlü kişinin bulunmasının sebebi de onu ulu kişiliği ve kişiliğinin biiznil lahi tasarrufudur Bayezid-i Bistami Hazretlerinin çocuklu ğu, diğer ahiret ve dünyanın farkında olmayan, oyundan başka bir şey düşünmeyen ve bilmeyen çocuklardan çok farklı bir çocukluk geçirmiştir İlahi kudret, onu ileride büyük veli olacak insana yaraşır bir çocukluk geçirtiyordu Hâl ve hareketleri, dengeli ve ölçülü, sözleri hikmetli, bakış ları anlamlı ve yüzü nurlu idi

alıntı