El-Vedûd İsm-İ Şerîfi

El-Vedûd İsm-i Şerîfi

Vedûd: Seven, bütün mahlukatın hayrını isteyen, onlara ihsan eden[1] İyi kullarını seven, rızasına erdiren ve sevilmeye en lâyık olan[2]

Al-Wadud: The Loving One who loves good servants, and bestows its compassion upon them

Cenab-ı Hak buyuruyor:

"Rabbinizden bağışlanma dileyin; sonra O'na tövbe edin Muhakkak ki Rabbim çok merhametlidir, çok sever" [3]

"O, çok bağışlayan ve çok sevendir" [4] âyet-i kerîmelerinde Allah'ı niteleyen bu isim, sevgi anlamına gelen "vûdd" ve "mevedde" masdarlarından türemiş mübalağa sigasında bir sıfattır[1]
Istılahta bu isim, alimler tarafından "salih kullarını çok seven" ve "kulları tarafından çok sevilen" şeklinde açıklandığı görülmektedir Diğer taraftan yüce Allah'ın sâlih kullarını sevmesi, "kendilerinden râzı olup amellerini kabûl etmesi ve onları diğer kullarına da sevdirmesi" şeklinde açıklanmakta ve bu, "İman edip de iyi davranışlarda bulunanlara gelince, onlar için çok merhametli olan Allah, (gönüllerde) bir sevgi yaratacaktır" [13] âyet-i kerîmesi ile de desteklenmektedir[5][1]

Kur'an-ı Kerimde Yüce Allah kendini iki yerde Vedûd olarak tanıtır Vedûd kelimesi iki anlama gelmektedir Nimetleri gereği kullarını sevendir Çünkü O, kendisine tövbe eden ve yönelen kimseyi sever Yine O, sevilendir
Kul, Allah'ın gayretiyle Rabbi'ni sevince, Allah'ta onu bir başkasının sevgisiyle mükafatlandırır İşte bu, gerçekte tam bir ihsandır Çünkü sebep de O'dur, müsebbeb de O'dur Bundan maksat karşılıklı sevgi değildir Bu ancak kullarından şükredenleri ve şükürleri sebebiyle Allah'ın onları sevmesidir Bunların hepsi kulun maslahatı ve iyiliği içindir Sevgiye yaratan ve onu müminlerin kalbine yerleştiren yüce Allah çok mübarektir Daha sonra O, bu sevgiyi dostlarının kalbinde öyle bir noktaya ulaştırır ki, artık bu noktada diğer bütün sevgiler çok küçük ve değersiz bir hale gelir ve onların bağından kurtulurlar, bela ve musibetler onlara hafif gelir, ibadet ve taatlerin zorlukları onlara zevk verir ve sonunda sevgilerin en yücesi olan Allah sevgisini, Allah rızasını elde etme ve Allah'a yakın olma gibi çeşitli kerametlerden dilediğini elde eder[6]:[1]
Allah insanları Kendisine kulluk etmeleri için yaratmıştır Fakat buna rağmen kimisi Allah'ı inkar eder, kimisi de ölene kadar içten bir samimiyetle O'na sadık kalır Allah, Kendisine vefa gösteren kullarına çok yakındır, dua ettikleri zaman onları işitir ve icabet eder, bir zorlukla karşılaştıklarında daima onların yanındadır Allah iman edenleri hayatlarının her döneminde yardımıyla destekler Bir insanın dünya hayatında kazanabileceği en büyük nimetlerden biri olan Allah'ın dostluğudur Allah'ın sevdiği kulları son derece şerefli ve seçkin bir yaşantı sürdürürler Böyle insanlar her zaman hayranlık ve takdir kazanabilecek üstün bir ahlaka sahip olurlar Allah sevgili kullarını Kendi rahmeti içine sokar, onların cennete girmelerine izin verir Peygamberler ve salih müminler Allah'ın sevgisini kazanmış çok değerli insanlardır Onlar da Allah'ı çok severler ve yalnızca O'nun hoşnutluğunu kazanmak için yaşamlarının sürdürürler Şüphesiz Allah'ın bir insanı sevmesi ve onu dost edinmesi insana verilebilecek en büyük nimetlerden biridir[7]:[1]
Bu isim, Allah-u Teala ile mü'minler arasındaki karşılıklı sevgiyi dile getiren, kendisine yönelip iyi işler yapan, günahları hatırlayıp tövbe eden kullarına muhabbet ve sevgi ile iyi muamele eden anlamını taşımaktadır Aynı zamanda, "gafûr" ve "rahîm" isimlerine bitişmiş olması, söz konusu isimler arasında karşılıklı bir derecelenme ve gereklilik ilişkisinin bulunduğunu hatırlatmaktadır Kurân tarandığında bu yüce Kitabın Allah ile kulları arasındaki karşılıklı sevgiye özel bir önem atfettiği de görülecektir Meveddet, rızâ, hamd, muhabbet gibi "sevgi" merkezli pek çok kök kelimenin incelenmesi ile yapılacak basit bir çalışma, insanı kolaylıkla bu neticeye ulaştıracaktır[1]
Bu ism-i şerif için kaydettiğimiz mânâlardan birisi, "mahlukatını seven ve onların hayrını isteyen," şeklinde idi Bu mânâya göre, bir kul diğer insanlara ve hatta hayvanlara ve bitkilere, rahmet nazarıyla baktığı, onları Allah namına sevdiği ve onlara yardım ettiği ölçüde Vedûd isminden ayrı bir feyiz alır[8]
Allah'ın Vedûd ismini bilen her Müslüman, insanlarla sevgi ve muhabbete dayalı ilişkiler kurmalı, itaat ve ibadetlerle Allah'ın sevgisini kazanmaya çalışmalıdır

Tembih: Kullardan bu isme ve vasfa layık olan o kişidir ki, Allah'ın mahlukatına karşı daima iyilik murad eder Kendisi için arzuladığını onlar için de arzular Hatta onların menfaatlerini kendi menfaatlerine tercih eder[9]:[1]

Bu ulvi duygu, ancak zor anlarda, insanların kin ve öfkeleri ile karşılaşıldığı hallerde ortaya çıkar Onların kötülükleri, onlara karşı iyilik istenmesine mani olmaz
El-Vedûd İsm-i Şerîfinin Sırları ve Havâssı[*]İki kişi arasında bir ihtilaf meydana gelirse bir yemek üzerine "Yâ Vedûd" ismini 1000 kere okuyup sonra o yemeği o muhalefet eden kimseye verirse ve yedirirse aradaki anlaşmazlık ortadan kalkar[10]:[1][*]Bu ismin 20 defa okunması insanların kalplerinin ona muhabbet beslemesine, her yerde hürmet ve kabul görmesine, aradaki buğz ve düşmanlığın kalkmasına, birbirlerini sevmelerine ve dost olmalarına neden olur (Allahulalem) [11][12][1][*]Bu ad, bir mıknatıs gibi çekici ve bir kırmızı yakut kadar göz alan bir addır Bu adı çokça anan kimse, insanların gözüne güzel görünür, çok sevilir Hak Teala, insanların kalbini o kimsenin sevgisi ile doldurur Bu adla zikretmek, en büyük zikirlerdendir[*]Bazı kimseler, şöyle anlatıyorlar: "Tam bir vücûd (yöneliş) ve kalp temizliği ile bu adı kendinden geçercesine bir vecd içinde ananlar, kendileriyle karşılaşan kimseleri de aynı durum içine sokmuş olurlar O kimseler de Hak Teala'ya karşı aynı ibadette bulunmuş olur Çünkü Hak Teala da o kimselerin kalplerine bu ilhamı verir ve o kimselerin kalplerine gizli dostluk ve sevgi rûhu canlandırmış olur" [14]

“Sonsuz muhabbete, yegâne lâyık olan”

“Mahlukatını seven ve onların hayrını isteyen”

“İyi kullarını seven, onları rahmet ve rızasına erdiren”

“(Rabbin), ilk olarak yaratan ve tekrar diriltendirO, Ğafur ve Vedûddur” (Bürûc Sûresi, 85/14)Bir hadis-i kutsîde, “Ben gizli bir hazine idim Bilinmeye muhabbet ettim ve mahlukatı yarattım” buyrulur Nur Müellifi, “Muhabbet bu kâinatın bir sebeb-i vücududur" buyurmakla bu hakikate işaret eder Yani, Cenâb-ı Hak, isimlerinin tecelli etmesini murat etmiş ve bu âlemi yaratmıştır

Muhyiddin Arabî Hazretleri, “Rahmetim gazabımı geçti" hadis-i kutsîsini şöyle tefsir ve tevil eder:

“Allah, dileseydi bütün isimlerini tecellisiz bırakırdı Zâtı, bütün bu tecellilerden ganidir, yani Onun o mukaddes zâtı, hiçbir ismin tecellisine muhtaç değildir Ama o isimler tecelli etmek ve eserlerini göstermek isterler İşte Cenâb-ı Hak, esmâ-yı hüsnasına rahmetle nazar etmiş, onları tecellisiz bırakmamak için bu âlemi yaratmıştır"

Kendi isimlerini, idrakinden aciz olduğumuz mukaddes bir muhabbetle seven Allah, onların tecellisine hizmet eden şu mahlukatını da sever

İşte bu sevgi, bu merhamet Vedûd isminden gelmektedir

Allah her bir eserini sevmekle birlikte, bu sevgi ve merhametin odak noktası, en mükemmel eser olan insandır Çünkü, bütün ilâhî isimlerin aynası, tecelligâhı odur

Allaha inanan, ilâhî isimleri okuyan, onların tecellilerinden azamî ölçüde istifade etmeye çalışan müminler, ârif ve âlim zâtlar, Allahın muhabbetine daha fazla mazhar olurlar Onların, en mümtaz vasıfları, kalplerinde Allah sevgisinin hâkim olmasıdır

Bir kulun kalbi, ilâhî muhabbetle ne ölçüde dolup taşarsa, Allah da o kulunu diğer kullarına nisbetle o kadar fazla sever O bahtiyar kul, böylece Vedûd ismine parlak bir ayna olur

Nur Külliyatı'ndan, harika bir tespit:

“İnsan, kâinatın en câmi bir meyvesi olduğu için, kâinatı istila edecek bir muhabbet o meyvenin çekirdeği olan kalbine dercedilmiştir İşte şöyle nihayetsiz bir muhabbete lâyık olacak, nihayetsiz bir kemâl sahibi olabilir” (Sözler)

Bu ism-i şerif için kaydettiğimiz mânâlardan birisi, mahlukatını seven ve onların hayrını isteyen, şeklinde idi Bu mânâya göre, bir kul diğer insanlara ve hatta hayvanlara ve bitkilere, rahmet nazarıyla baktığı, onları Allah namına sevdiği ve onlara yardım ettiği ölçüde Vedûd isminden ayrı bir feyiz alır