Kurban Ve İbrahim'i Anlamak

Kurban ve İbrahim'i Anlamak

öyle bir adamdı ki, ateş onu ve kalbinin yüceliğini tanımış, yakmamıştı öyle bir adamdı ki, babasının yolunu ona saygıda kusur etmeden terk etmeyi bilmişti
öyle bir adamdı ki, ne güneşe ve yıldızlara kanmıştı ne de zalimin zulmüne boyun eğmişti
yeryüzündeki elçilerin "baba"sıydı
öyle yazıldı, öyle söylendi hikâyesi
bugün onu, yani hz ibrahim' i hatırlatacağım size

neden?
kısaca anlatayım
yıllar önce yeni yüzyıl'da yazmaya başladığımdan bu yana kurban bayramlarında farklı yazılar kaleme aldım
kurban geleneğini güncel bir bakışla ele almaya karşı çıktım
"bu uygulama çağdışı bir şey" diyenlerle "bu uygulama özünde sosyal yardımlaşma-dayanışmadır" diyenlerin kısır tartışmasına girmek yerine insanlığın binlerce yıllık serüvenine eğilmeyi tercih ettim
ilk yazılarımda bu geleneğin bütün toplumlar için geçerli antropolojik özelliklerinden söz ettim
sonraki yıllarda ilahi dinlerin öyküsünü ele aldım
mesele inanıp inanmama meselesi değildi
mesele binlerce yıllık anlatıların boş yere ortaya çıkmayacağını bilmekteydi!
her şeyden önce
kurban edimi üzerine bütün öyküler bugün giderek unuttuğumuz kurban adabı nın aslında kurban âdeti nden çok daha önemli olduğunu bize gösteriyordu

şimdi sıra hz ibrahim'in oğlu ismail'i kurban etmeye kalkışmasının ardındaki hikmeti anlamaya geldi
ilahiyatçı değilim şükür, onların yapabileceği bir işe kalkışacak kadar kendimi kaybetmedim
hayır! sıradan bir okur yazarın zihni ve görmüş geçirmiş bir kalbiyle yaklaşacağım kur'an'daki anlatıya
yer dar! biraz hızlı gideceğim elbette
ve ali şeriati'nin analizini yedeğime alarak çıkacağım bu yola!
ne istendi hz ibrahim'den?
oğlunu kurban etmesi, "boğazlama"sı istendi
hak yolunda kendi canını defalarca feda etmişti oysa hz ibrahim
hiç duraksamadan, gözünü kırpmadan hem de
o halde ismail'den vazgeçmesi ne anlama gelirdi?
ondan " sevdiklerinden " vazgeçmesi isteniyordu
çünkü insanı yeryüzüne bağlayan canından çok sevdikleriydi
ibrahim müthiş bir yol ayrımındaydı
yıllar boyu dualarla, dileklerle oğlunun yolunu beklemişti ona çok düşkündü!

tam bu noktada dr şeriati "ismail'i kurban et" emrinde düz anlama değil derin anlama bakar ki, haklıdır
("nefsini öldür"deki öldürmek gibi)
sonra ismail'i de bir özel addan çok bir sıfat olarak görmek gerektiğini söyler
bence haklıdır şeriati, çünkü kurban olayının " öz "ü tam da bu noktadadır
dönelim öyküye
her zaman allah ne derse onu yapan hz ibrahim şimdi ne yapacaktır?
bu buyruk karşısında teslimiyetin gücü babalık hazlarından daha mı hafif kalacaktır?
iblis girer araya
hz ibrahim, zorlanır, düşer, kalkar
sonunda vakit gelir allah'ın emrine uymaya karar verir
ah, ismail! babasının çektiği sıkıntı nasıl da üzer onu! boynunu uzatıverir
fakat bıçak!
orada çırılçıplak
orada apaçık biçimde kesmez bıçak
ibrahim kızar, yere çalar bıçağı!
ve birden bir koyun belirir
müjde ve mesaj gelir
o gün de
bugün de
fakat belki de en çok bugün
ne anlama geliyor kurban?
bunu anlamak için iki soruya cevap vermek gerek
bir hz ibrahim olabiliyor musun? yoksa kuru bir örf adet takipçisi misin?
iki senin ismail'in ne?
ali şeriati şöyle açıyor bunu: "başkasının bilmesine gerek yok, sen ve allah bilsin yeter! senin ismail'in karın, kocan, mesleğin, şöhretin, servetin, gücün, makamındır belki"
yoksa şeriati'nin dediği gibi