Prof. Dr. Sinsi
|
Emanete Hıyanet Etmenin Dindeki Yeri Nedir?
Emanete hıyanet etmenin dindeki yeri nedir?
Hıyanet etmek haramdır Münafıklık alametidir Hıyanetin zıddı emanettir, emin olmaktır
Hıyanet, birine kendini emin tanıttıktan sonra, o emniyeti bozacak iş yapmak demektir Mümin, herkesin malını, canını emniyet ettiği kimsedir Emanet ve hıyanet, malda olduğu gibi, sözde de olur Hadis-i şerifte, (Meşveret edilen kimse emindir) buyuruldu Yani onun doğruyu söyleyeceğine ve sorulanı başkalarından gizleyeceğine emanet olunur, güvenilir Onun, doğru söylemesi vaciptir İnsan, malını, emniyet ettiği kimseye bıraktığı gibi, doğru söyleyeceğine emin olduğu kimse ile istişare eder, danışır Âl-i İmran suresi, 159 âyetinde mealen, (Yapacağın işi önce meşveret et) buyuruldu
Meşveret, yani danışmak, insanı pişman olmaktan koruyan bir kale gibidir Meşveret olunacak kimsenin, insanların hâlini, zamanın ve memleketin şartlarını bilmesi lazımdır Buna siyaset bilgisi denir Bundan başka, aklı, fikri kuvvetli, ileriyi gören, hatta sıhhati yerinde olması lazımdır Meşveret olunan kimsenin, bilmediğini veya bildiğinin aksini söylemesi günahtır Hata ile söylemesi günah olmaz Yukarıdaki şartları taşımayan biri ile meşveret edilirse, her iki tarafa günah olur Din ve dünya işlerinde bilmeyerek fetva verene, melekler lanet eder Bir kimse zararlı olduğunu bilerek bir emir verse, hıyanet etmiş olur
Abdullah bin Mesud hazretleri buyurdu ki:
(Dininizden ilk olarak, ayrılacağınız, elinizden kaçıracağınız şey, emanet olacaktır ) [Hadika]
Sual: Emanete riayetin dinimizdeki yeri nedir?
CEVAP
Emanete riayetin dindeki yeri büyüktür Müminun suresinin başında, kurtuluşa eren müminlerin vasıfları bildiriliyor 8 âyette de bunların emanete ve ahidlerine riayet ettikleri açıklanıyor Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Şu altı şeyi yapacağınıza söz verin, ben de size Cennete gireceğinize söz vereyim Bunlar, namaz kılmak, zekat vermek, emanete riayet, zinadan sakınmak, helal yemek ve dili [elfaz-ı küfür, yalan, gıybet, lanet, malayani gibi] kötü sözlerden korumaktır ) [Taberani]
(Kıyamete yakın, insanlar, alışverişlerinde, birbiriyle olan münasebetlerinde emaneti gözetmezler Güvenilir insan çok azalır "Falanca yerde güvenilir bir insan varmış" denir O insanın kalbinde de hardal tanesi kadar iman yoktur ) [Müslim]
(Allah ve Resulünü seven, bunların da kendisini sevmesini isteyen, konuşunca doğru söylesin, emanete riayet etsin ve komşusu ile iyi geçinsin!) [Beyheki]
(Bir satıcı, yalan söylemez, emanete riayet eder, verdiği sözden dönmez, borcunu geciktirmez, alacaklısını sıkıştırmaz, satarken malını fazla övmez ve alırken de kötülemez ise, kazancı ona mübarek olur ) [Deylemi]
(Şu altı şeyi yapanın Cennete girmesine kefilim: Konuşunca doğru söyleyen, verdiği sözü yerine getiren, emanete riayet eden, namusunu koruyan, gözlerini haramdan sakınan, ellerini kötülükten çeken ) [İ Ahmed]
(Kur'an, akraba, emanete riayet eden ve din kardeşleriniz şefaat eder ) [Deylemi]
(Allah ve Resulünün sizi sevmesi için, emanete riayet edin, doğru konuşun, komşunuzu üzmeyin ve ona iyi muamele edin ) [Taberani]
(Mümin her kabahati yapabilir Fakat, hıyanet etmez ve yalan söylemez ) [İ E Şeybe]
(Münafığın üç alameti vardır: Yalan söyler, sözünde durmaz ve emanete hıyanet eder ) [Buhari]
(Hile ve hıyanet sahibi ateştedir ) [Ebu Davud]
(Hayasız olan, emanete hıyanet eder, hain olur, merhamet duygusu kalmaz, dinden uzaklaşır, lanete uğrar, şeytan gibi olur ) [Deylemi]
Hazret-i Lokman buyurdu ki:
(Emanete riayet, doğru söylemek ve malayaniyi [faydasız sözü] terk edip, bana gerekmeyeni bırakmakla bu dereceye kavuştum )
Sual: Kuran-ı kerimde insanın yüklenmekten çekinmediği bildirilen emanet nedir? Mezheplere ve âlimlere itibar etmeyen bir yazar, benim düşünceme göre emanet mülktür diyor Doğrusu nedir?
CEVAP
Ahzab suresinin, (Emaneti göklere, yere ve dağlara bildirdik Onlar bunu yüklenmekten çekinip sorumluluktan korktular Onu insan yüklenerek, nefsine zulmetti, o çok cahil yani sonunu bilemedi) mealindeki 72 âyet-i kerimesinden önceki âyette, (Allah ve Resulüne itaat edenler [emirleri ile yasaklarına uyanlar], büyük kurtuluşa [ebedi saadete] kavuşurlar) buyuruluyor Bu emirlerle yasaklar, emanete benzetiliyor Emaneti yerine vermek gerektiği, ibadetleri yapmanın önemi bildiriliyor Emanete, akıl ve İslamiyet diyen âlimler de oldu Çünkü, aklı olan İslamiyet'e uyar
İmam-ı Beydavi hazretleri buyuruyor ki:
Bu emanete akıl da denilse, âyet-i kerime, ibadetleri yapmanın, beş vakit namaz kılmanın önemini bildirmektedir Nisa suresinin 58 âyet-i kerimesindeki emanet kelimesini Allahın Resulü, ibadet olarak açıklayıp beş vakit namaz kılmayı emretmiştir
Müminun suresinin 8 âyetinde de, (O müminler, emanetlerine ve ahidlerine riayet ederler) buyuruluyor Mearic suresinin 32 âyeti de aynı mealdedir Her iki surede de ondan sonra gelen âyetlerde namaza riayetin önemi bildirilmektedir
Demek ki, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riayet eden, namaz kılan emanete riayet etmiş olur
Emanetin başka anlamları da vardır Emanet ile ilgili hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Emanet zayi edilirse kıyamet yaklaşır İşleri, ehli olmayana vermek, emaneti zayi etmektir ) [Buhari]
(Dininizden ilk kaybedeceğiniz şey emanet, sonra namazdır )[Z Makdisi,Taberani]
(Kadınlar size Allahü teâlânın emanetidir Sizin onların üzerinde, onların da sizin üzerinizde hakları vardır ) [İbni Cerir]
(Fakirlik emanettir Onu gizleyen ibadet etmiş olur Fakirliğini açığa vuran da, din kardeşlerini borçlu çıkarmış olur ) [İbni Asakir]
(Sözleriniz emanettir Çirkin bir sözü götürmek[laf taşımak] helal olmaz ) [Ebu Nuaym]
(Kara şehidinin borç ve emanet hariç, bütün günahları affedilir Deniz şehidinin ise bütün günahları affedilir ) [Ebu Nuaym]
(Allahü teâlâ Âdem aleyhisselama,“Emaneti kabul eden olmadı, sen yüklenir misin?” buyurdu O da, “Yüklenmenin mesuliyeti nedir” dedi Allahü teâlâ da, “Emanete riayet edene sevap, etmeyene azap vardır” buyurdu Âdem aleyhisselam, emaneti kabul edince Cennette öğleden ikindiye kadar kalabildi Sonra İblisin hilesi ile oradan çıkarıldı ) [Ebuşşeyh]
(Emanete riayet etmeyenin imanı, abdesti olmayanın namazı yoktur Namazı olmayanın da dini yoktur Namazın dindeki yeri, başın gövdedeki yeri gibi önemlidir ) [Taberani]
(Vedalaşırken, emanetleri kaybolmayan Allaha seni emanet ediyorum deyin ) [İbni Mace]
(Şu altı şeyi koruyan Cennete girer: Namaz, zekat, emanet, namus, mide ve dil ) [Taberani]
(Size iki emanet bırakıyorum: Allahın kitabı ve Ehl-i beytim ) [İ Ahmed]
(Hanımının cinsellikle ilgili sırlarını yaymak, emanete hıyanetin büyüklerindendir )[Müslim]
(Allah ve Resulünün, kendisini sevmesini isteyen kimse, emanete riayet etsin ) [Taberani]
|