Arnavut Atasözleri

Komşunun tavuğu komşuya kaz gözükür

Peshku qelbet prej kres

Balık baştan kokar

Mali me malin s piqet,njeriu me njerin piqet

Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur

Hastalık dağda gezmez insanlar arasında dolaşır

Smundja u bë për njerinë

Ujku mjergull kërkon

Kurt dumanlı havayı sever

Dita e re,nafaka e re

Yeni gün,yeni nafaka

Tosk e Gegë - Pemë nga një degë!

Toska ve gega bir ağacın dalları!

Ai që ecet krye përpjet bie në gropë

Havaya bakarak yürüğen çukura düşer

Ai që bëhet i urtë si delja, e hanë ujqët

Koyun gibi uslu olanı, kurtlar yer

Ai që i mbështetet pemës së madhe, gjen hijë gjithmonë

Büyük ağaca yaslanan, her zaman gölge bulur

Ai që ka frikë edhe kur ka të drejtë, nuk fiton

Korkuyorsa doğru olsa bile, kazanmaz

Armikut mos ia trego të vërtetën

Duşmana doğruyu söyleme

As me miq e as me anmiq, gojën mos e fëlliq

Ne dostuna ne düşmenına ağzını bozma

Asnjë shtëpi nuk të kënaq si e jotja

Hiçbir ev kendi evin gibi seni mutlu edemez

Atë derë që s'e çel çelësi, e çel paraja

Kapıyı anahtar açamazsa, para açar

Atje ku thonë se ka dredhëza më shumë, merre shportën e vogël

Orada daha çok çilek var dediklerinde, küçük bir sepeti al

Bukuria dhe pasuria s'janë përgjithmonë

Güzellik ve zengillik her zaman olmaz

Burgu është varr për së gjalli

Hapishane bir canlının mezarıdır

Fjala pa punë, si peshku pa lumë

İşsiz söz, susuz balık gibidir

Uthulla e fortë plas gurin

Sert sirke taşı patlatır

As topi i Ali Pashës s'e tund

Ali Paşa'nın topi bile sarsmaz

Fol me ty, fol me murin

Sana söylemek, duvara söylemek

I mbushet mendja, atij që ka mend

Aklı olanın aklı dolar

Kur ngjite përpjetë, shiko dhe tatëpjetë

Yukarıya yükseldiğinde, aşağıya da bak

Mendjemadhi niset me kalë, kthehet me këmbë

Kibirli olan at ile yola çıkar, ayaklarıyla geri döner

Njeriu sido që të bëjë, nuk e kapërcen dot hijen e tij

İnsan nasıl olursa olsun, kendi gölgesini atlayamaz

Pas lufte të gjithë bëhen trima

Savaştan sonra herkes kahraman olur

S'e lenë hunda me pa larg

Burnun, uzağa bakmanı engeller

Ti qesh me të tjera, po bota qesh me ty

Sen başkalarına gülersin, ama dünya sana güler

U bë dhija me tremb ujkun

Keçi kurtu korkutmak istiyor

Duro sa mund, gëzohu pa fund

Sabredebildiğin kadar sabret, sonsuza kadar sevin

Edhe guri pëlcet kur nxehet

Taş da ısındığında patlar

Hiq inatin gjej rehatin

İnatı çek, rahata kavuş

Mëngjesi është më i mençëm se nata

Sabah akşamdan daha akıllıdır

Mos i fryj zjarrit se të djeg

Ateşe üfleme seni yakar

Mos mëso ustanë, po merri zananë

Ustaya akıl öğretme, ondan zanat almaya bak

Kur dhelpra nuk arriti rrushtë, tha se janë të thartë

Tilki üzüme ulaşamadığında, üzümün ekşi olduğunu söyledi

Atij i plasin sytë, e tjetri e pyet për vetullat

Onun gözlerini oyarlar, diğeri ise kaşları için sorar

Nuk do as mend as kalem, shif e shkruaj

Ne akıl ne kalem iste, bak ve yaz

Ustai, ustanë e njef në zanat

Usta, ustayı zanatıyla tanır

Deti ka ujë boll, po me u pi s'pihet

Denizin bol suyu vardır ama içmek istersen içemezsin

Kur gabon i mençuri çuditet budallai

Zeki, bir hata yaptığında, gerizekalı şaşırır

Me një gur, ti vrave dy zogj

Bir taşla 2 kuşa vurdun

Nuk të thonë: "Qysh ke qenë" po "qysh je"

"Nasıldın" demez, "Nasılsın" der

Po të mos kishte budallenj, me kë do qeshnim

Deliler olmasaydı nasıl gülecektik

Ç'ke në xhep të marin hop, ç'ke në tru s'ta marrin dot

Cebinde olanı alabilirler, aklında olanı alamazlar

Katundi digjet, zakoni sprishet

Köy yanar, gelenekleri bozulmaz

Bukuria e njeriut është sjellja në shoqëri

Bir insanın güzelliği çevresindeki davranışlarıdır

Ku din qeni t'u marrë erë luleve

Köpek, çiçeklerin kokusunu almayı nerden bilsin

Jetë - kuletë, *****arallëk - maskarallëk

Hayat -cüzdan, fakirlik - maskaralık

Atë që merr me një dorë, kthehe me të dyja

Bir elinle aldığını, iki elinle geri ver

E keqja nuk harrohet, e mira po

Kötülükler değil, iyilikler unutulur

Kur pi ujë, kujto burimin

Su içtiğinde, kaynağı hatırla

Ai që e ka trupin e drejtë, nuk ka frikë se i del hija e shtrembër

Düzgün vucudu olanın, gölgesi eğri görünecek diye bir korkusu olmaz

Kush ka ngrënë mjaltin, ka mizën pas veshit

Balı yiyenin, kulak arkasında sineği olur

Hekuri sa punohet, aq zbukurohet

Demire ne kadar işlenilirse, bir o kadar güzelleşir

Arnaut, he arnaut, në vend të bukës po blen barut

Arnavut, he Arnavut, ekmek alacağı yerde barut alır

Kur te vjen e keqja hapi deren !

Kötülük geldiğinde kapıyı aç !

Dy te mencur nuk zihen kurre !

İki akıllı kavga etmez asla !

Rruga e shkurter te del me e gjate !

Kısa yol daha uzun çıkar !

Hip ketu e shih Stambollin !

Şuraya çık İstanbulu gör ! (Imkansiz bir sey icin adama dirseğime çık istanbulu gör derler )

Trimi i mire me shoke shume !

İyi kahramanın çok arkadaşı olur !

Njeriut shihi punen jo gunen !

Insanin isine bak elbisesine degil !

Sa te rrish kot puno kot !

Bosuna duracagina bosuna calis !

Peri ku eshte i holle keputet !

İp ince olduğu yerde kopar !

Pyet njeqind vete bej si di vete !

Sor 100 kişiye yap bildiğince !

U be deti kos !

Deniz yogurt oldu !

(Herkes ne kaparsa kapsin durumu oldugu zaman)

Sheh rrushi rrushin dhe piqet !

Üzüm üzüme baka baka olgunlaşır !

Vetem nene dhe babe nuk ka ne pazar !

Sadece anne ve baba yok pazarda !

Sbie rrufeja ne hale !

Yildirim tuvalete dusmez !

( Kotu olana bir sey olmadiginda )

Uji fle armiku sfle !

Sular uyur dusman uyumaz !

Heshtja eshte flori !

Sessiz kalma altindir !

Me mire nje mik sesa nje ciftlig !

Bir ciftlikten ise bir dost daha iyi !

Floriri eshte i paket por ka vlere shume !

Altin az bulunuyor ama degeri coktur !

I bie fyellit !

(0)kaval caliyor !

(Birisi ondan isteneni yapmadigi zaman)

Nata eshte e huaj !

Gece yabancidir!

( senin degil guvenli degil anlaminda )

Ligjin e ben Maliqi !

Kanunu Malik yapar !

I duruari i fituari !

Sabirli kazancli !

Mos i trego babes arat !

Babana arsalari anlatma !

Mishi tretet kocka mbetet !

Et erir kemikler kalir!

Kush punon fiton !

Kim calisirsa kazanir !

Hesht si varri !

Mezar gibi sessiz durur !

I hyra detit ne kembe !

Denize yaya girdim !

( Olanaksiz bir ise giristigin zaman )

Burri pa arme si gruaja pa breke !

Silahsiz adam donsuz kadin gibidir !

Shqiptari per fjalen ther edhe djalen

Arnavut verdiği söz için oğlunu da keser

Nga armiku ruhem vete nga miku me ruajte Zoti

Düşmandan kendim korunurum dostumdan Allah korusun

A rrohet me zemër të lepurit?

Bir Tavşanın yüreği ile yaşıyabilirmisin ?

Ai që ndërton me djersë, mbron me gjak

Alınteri ile inşa eden ,Kanla savunur

Ai që përton sot, pendohet mot

Bugün tembel olan sonra pişman olur

Asht kollaj me ia pre bishtin ujkut të vramë

Ölü bir kurtun kuyruğunu kesmek kolaydır

As në parajsë mos rri vetëm

Cennette bile yanlız kalma

Balta -- m'ë ëmbël se mjalta

Çamur baldan daha tatlıdır

Bujku i mirë, ia merr me zor bukën tokës

İyi bir çiftçi ekmegini topraktan zorla cikartir

Burri në shtëpi, si dreqi në xhami

Evdeki bir adam camideki şeytan gibidir(çalışmayan erkekler için )(çalışmayan erkekler için )

Cdo njeri është mbret në shtëpinë e tij

Her insan kendi evinde kraldır

Çelësi që punon, nuk ndryshket

Çalışan anahtar paslanmaz

Dembeli është nëna e të gjithë veseve

Tembellik bütün kötü alışkanlıkların anasıdır

Dera e përtimit, caku i mjerimit

Tembelik kapısı sefaletin sınırıdır

Dielli, edhe kur ka re, ndrit

Bulutlandığında bile güneş parlar

Difton fmija, ç'ka shtëpia

Evde ne varsa çocuk anlatır

Dita pa punë nata pa gjumë

Işsiz gün uykusuz gece

Dora me baltë buka me mjaltë

Çamurlu el, ballı ekmek

Dora e larë, zorrë e tharë

Temiz el ,boş miğde

Duket zogu që në ve

Kus daha yumurtadayken bellidir ne olacagi

E vërteta rri si vaji mbi ujë

Gerçek su üzerindeki yağ gibi durur

Edhe ujët po të rrijë në një vend qelbet

Su da akmazsa bayatlar

Eja baba te te tregoj arat

Gel baba ,göstereyim sana arsalarımızı

Dardha, bjen (pikë) nën dardhë

Armut tam armutun altına düşer

Fikut te ulët i hyp kushdo

Alçak incir ağacına herkes tırmanabilir

Fjala e plakut, e pushka e djalit

Yaşlı adama söz, genç olana tüfek düşer

Gruaja që nuk do të gatuajë, shosh gjithë ditën

Bir kadın yemek pişirmiyecekse malzemeleri hazırlamak bütün gününü alır

Gjarpëri ecën dhe fshin gjurmët me bisht

Hareket eden yılan, kuyruğuyla izlerini siler

Gjithsecili në punën e tij është zot

Her kişi kendi işinde hakimdir

Gjykon puna, s'gjykon guna

Adamın işine bak, elbisesine değil

Hekuri sa punohet, aq zbukurohet

Demir ne kadar işlense o kadar güzel olur

I mjeri ai që s'mendon për pleqëri

İhtiyarligini düşünmeyen adam zavallıdır

I riu ka fuqi, plaku mëncuri

Gencin gücü var ,yaşlının bilgisi

Kali plak të len barrën në rrugë

Yaşlı at yükünü yolda bırakır

Kau që nuk vete në arë e pret sëpata

Öküz gitmezse tarlada balta bekler

Kazma në dorë, buka në gojë;

kazma në katua, trasta del për miell hua

Kazma elde, ekmek agizda; kazma

mahzende torba borç un almaya gitmekte

Kënga për darkë, brenga për drekë

Akşam yemeği için şarkı ,öğle yemeği için acı

Kohë është flori

Zaman altındır

Ku ka bletë, ka dhe mjaltë

Nerede arı var bal oradadır

Ku ka zemër ka dhe krahë

Nerede yürek orada kollar vardır

(iş vardır)

Kullote dhinë të të mbushë kusinë

Mutfağı doldurmak için keçi besleyin

Kur s'ke mbjellë, s'ke çfarë korr

Tohum ekmezsen ,ekin biçemezsin

Kur s'ke punë luaj derën

Kapıya bakarsın işsiz kaldığında

Kush di me lavdue, din edhe me cpifë

Övmesini bilen iftirayı da bilir

Kush fërkon pulën, ha edhe vezën

Tavuğu okşuyan yumurtayı da yer

Kush fle ngrohtë ka edhe ftohtë

Sıcak uyuyan üşüyebilir de

Kush i kullot deshët, ai qeth dhe leshët

Koyunları otlamaya bırakan yünlerini de toplar

Kush ka turp, vdes për bukë

Utangaç olan açlıktan ölür

Kush mori udhë, dhe do të lodhet

Yola çıkan yorulur da

Kush nuk di ç'është lodhja, ai nuk di

ç'është çlodhja

Yorulmayi bilmeyen rahatlamayı bilmez

Kush përton vdes urije

Tembel olan açlıktan ölür

Kush rri nën pemë, ha edhe kokrrat

Ağaç altında duran ,meyveleri de yer

Kush s'punon, dheut i rëndon

Çalışmıyan bastığı yere yüktür

Kush zë brumë do të gatuajë

Hamuru hazırlamaya başlıyan pişirecektirde

Kushtrimi del për të ligshtin, pse trimi

kujtohet vet

Savaşmak için seslenme zayıf olan için yapılır yoksa cesur kendiliğinden savaşmaya gider

Liria i ka rrënjët në gjak

Özgürlüğün kökleri kandadır

Lima dalëngadalë bëri tranë gjilpërë

Zımpara yavaş yavaş kirişi iğneye çevirdi

Malet tunden, po nuk bien

Dağlar sallanır ama yıkılmaz

Mbill me një dorë, korr me të dyja

Bir el ile tohum ek ,iki el ile ekin topla

Mbroje atdhenë si shqipja folenë

Kartalin yuvasini koruduğu gibi vatanını koru

Me fal gjakun është burrni

Kanı affetmek erkekliktir

Me lopatë ari dhe shat argjëndi tundën e

lëkundën edhe malet nga vëndi

Altın kürekle ve gümüş tırpanla,

daglari bile yerinden oynatirsin

Më mirë "punë e mbarë",

se "mirë se të gjej"

"Hoşbuldum"dan

"Hayırlı işler " demek daha iyidir

Më mirë te vdesësh më këmbë,

sesa të jetosh më gjunjë

Eğik yaşamaktansa ,

ayakta ölmek daha iyidir

Mirë se të gjej, o hija e madhe

-Mirë se vjen o dembel hamë

-A kamë leje të rri pak?

-Po pate me hangër rri sa të duash

Hosbuldum buyuk golge !

- Hosgeldin tembel obur -

Biraz oturmama izin var mi ?

- Yiyecegin varsa istedigin kadar otur

Mos kij turp nga kush s'ka turp

Utanmayandan utanma

Mos prit të të kërkojë e mira, po kërkoje

İyi şeylerin seni araması için bekleme, sen onları ara

Mos rri si nusja në dasëm

Düğündeki gelin gibi durma

Mos u fshi si miu prapa poçes

Fare gibi kavanozun arkasında saklanma

Mos u fshi si miza nën bishtin e kalit

Sinek gibi atın kuyruğunun altına saklanma

Moti ndihmon atë që punon

Çalışana hava yardım eder

Mushka do dru, e demi kular

Boğa bir boyunduruğa ,katır bir şaplağa ihtiyaç duyar(katırı dövecen,boğayı bağlıyacan)

Në kurdhën e nxehtë, s'rrihet me çekan druri

Tahta bir çekiç ile sıcak demiri dövme

Nga del fjala, del dhe shpirti

Söz nereden çıkıyorsa gönül de oradan çıkar

Nuk mund të dalë punë e madhe nga ai që nuk do të voglën

Küçük işi istemeyenden büyük iş çıkmaz

Nuk rron peshku pa uje

Balık susuz yaşayamaz

Nuk zihet pleshti me dorashka

Eldivenler ile pire yakalanmaz

Njeriut iu bëj njeri, qenit bëniu qen

Bir insana insan gibi davran, köpege köpek gibi davran

Një ujë që nuk ecën s'pihet

Yerde duran su içilmez

Paraja nuk i zgjedh njerëzit

Para insanları seçmez(bir insan zenginse bunun sebebi kendisinin yeteneğidir parasinin değil)

Pleqëria vjen me shokë

Yaşlılık arkadaşlar ile gelir

(Sadece sen yaşlanmazsın )

Po kërciti dhëmbët qeni i qëndro me shkop në dorë

Köpek dişlerini gösterirse elindeki sopayı göster

Po nise një udhë, do kaptosh dhe sheshe, dhe male, dhe gurë

Bir yola başladın mı meydanları dağları ve taşları geçeceksin

Po nuk e pate të ligën brënda, s'të vjen nga jashtë

İçinde kötülük yoksa, dışarıdan sana bulaşmaz

Po nuk qau fëmija, nuk i jep nëna sisë

Çocuklar ağlamıyorsa ,anneleri meme vermez

Po nuk u turbullua, nuk kthjellohet

Bulandırılmazsa aklanmaz

Po shkove me të kërciturit gishtërinjtë sot,

mos u anko nga të kërciturit e zorrëve nesër

Bugün parmaklarını kütletiyorsan yarın miğden ses çıkarırsa şikayet etme

Pula që këndon në mbrëmje nuk bën vezë në mëngjes

Akşam öten tavuk sabah yumurta yapmaz

Puna e rinisë, jorgan i pleqërisë

Gençlikte iş ihtiryalığın yorganıdır

Qan ara se nuk i vjen fara

Tohumu gelmeyen tarlalar ağlar

Ruaj dhinë të pish qumështin

Sütünü içeceksen keçiyi koru

S'bëhet vreshti me urata, po

me shata e lopata

Ağaçlık dua ile değil, belliyerek

ve kürek ile yapılır

S'gjuhet me zagar të lidhur

Bağlı bir köpek ile avlanamazsın

Sa më shpejt kositet livadhi; aq më

shpejt lind bari

Ne kadar çabuk çimleri biçersen ;

çimler o kadar çabucak büyür

Shpjere gojën te buka e jo bukën te goja

Ağzını ekmeğe götür ekmeğini ağıza değil

Shqiponja fluturon në qiell, po folenë e

bën në tokë

Kartal gökte uçar ,fakat yerde yuva yapar19 Ekim 2010

Trupi shëndoshet me të punuar,

mëndja ndërtohet me të mësuar

Çalişarak vücud ,öğrenerek akıl yapılır

(iş ile sağlıklı vücut, öğrenmek ile akıl yapılır)

Ujku e ka qafën e trashë,

se ka kambët e shpejta

Kurdun kalın boynu var çünkü ayakları hızlı

Uji fle hasmi s'fle

Su uyur düşman uyumaz

Vure vezën more pulën

Yumurtayi yeme tavuğu alırsın

Akıl insanın külahında bir çividir Yumruk yemeden içeri girmez

Çabuk gelen kötü şans, geç gelen iyi şanstan daha iyidir

Yiğidi öldür hakkını yeme

Dumansız kahve imansız Türk'e benzer

Bir Yunanlıyla tokalaştıysan, Parmaklarını say