Prof. Dr. Sinsi
|
Porselen Ne Demektir
Porselen Ne Demektir
Porselen, sadece doğal kaynaklı hammaddelerden üretilen, beyazlığını kullanılan boyalardan değil, kullanılan hammaddelerden alan, 1400°C civarında pişirilerek pekişen, ışık geçirgenliğine sahip, sağlıklı bir ürün olarak tarif edilmektedir
Porseleni Avrupaya tanıtanlar, başta Marco Polo olmak üzere, çeşitli deniz yollarını keşfeden Portekizli tüccarlar olmuştur Porselen sözcüğü, etimolojik açıdan Ortaçağ İtalyancasındaki porcelladan gelir Porcella, istiridye kabuğunun iç yüzeyindeki sedefin beyaz-parlak kıvrımlarını ifade ederdi Bu kıvrımlar küçük domuzların sırt hatlarını anımsatır ve porcella köken olarak Latincede “küçük domuz” manasındadır
Porselen; tümü killi topraktan yapılmış veya daha açık bir deyimle kil ihtiva eden ham maddelerden üretilmiş ürünlerin oluşturduğu büyük seramik grubunun bir elemanıdır Seramik grubunun ilk ve en ilkel ürünleri balçık tuğla veya ker*** tuğladır Bu aşamada söz konusu olan basit, kaba seramiktir Daha sonra ise üretim aşamaları sıralamasına göre sırasıyla toprak çanak çömlekler, majorka çinisi (elvan çini), fayans, taş eşya ,taştan oyma kap, seramik gelmekte ve porselenle bu grup en üstün ve en mükemmel formuna ulaşmış olmaktadır Çömlek, killi topraktan elde edilen hamurun birkaç yüz derece ısıda fırınlanarak eldesidir Kronolojik olarak bir sonraki aşama Çinde VII yydan sonra geliştirilmeye başlanan porselendir Geleneksel manada porselen, iki tür kilin, Çin kili (kaolin) ve Çin taşının 1300°C üzerindeki ısıda fırınlanması ile yapılır Çömleklerin aksine vitrifiye (camsı) ve şeffaftır En bilinen porselen çeşitlerine örnek olarak dekoratif Çin işleri, diş kuronları ve elektrik izolatörleri verilebilir
Bugün ev ve otel grubu olarak üretilen iki tip porselenden bahsedilebilir Ev porselenleri, gün ışığına tutulduğunda ışığı geçiren porselenlerdir Otel grubu ise, dünya standartlarına uygun olarak, daha kalın üretilmektedir Bir lambaya tutulduklarında, ışığı geçirdikleri görülebilir Günümüzde restaurantlar, içine konulan yemeğin sıcaklığını muhafaza etmesi için tabağı önceden ısıtarak servise almaktadırlar Eğer tabak kalın olursa, sıcaklığın daha uzun süre muhafaza edecek ve yemeğin lezzetine keyif katacaktır
Porselen, içerdiği hammaddelere oranlarına ve sıcaklık derecelerine göre de, sert ve yumuşak porselen olmak üzere ikiye ayrılır Sert porselenin en önemli özelliği, bünyesinde yer alan yüksek kaolen oranı ve 1400°C gibi yüksek bir sıcaklıkta oluşan feldispat sırrıdır Bu da, sırda yüzey sertliği ve dayanıklılığı yaratmaktadır Yumuşak porselenin kaolen oranı ise az olup, sır oluşum sıcaklığı da daha düşüktür Bu nedenle, sert porselene oranla daha az *****ik sertliği ve darbe dayanıklılığına sahiptir
Birleşik bir bütün gibi görünmesine rağmen, iç yapısında bileşik bir gövde oluşturması nedeniyle "porselen" deyiminin kesin bilimsel bir tanımını yapmak zordur Porselenler fiziksel olarak floresans, tranlusent ve opelasans gösteren seramiklerdir Diğer bir değişle seramikler grubu içersinde ultraviole altında görülebilen ışık yayan; şeffaf; yansıyan ışık altında mavi renk veren, iletilen ışık altında ise turuncu-sarı renk veren malzemelere porselen adı verilmektedir
Hammaddeleri
Porselenler kaolin, kuvars ve feldispat maddelerinden üretilir Kaolin, porselen hamurunun kolay yoğurulmasını, şekil almasını ve rengini sağlayan hammaddedir Kuvars ise, iskelet yapıcı hammadde olup, camsı faz oluşumunu sağlayan feldispat içinde önemli bir oranda çözünerek, porselen hamurunun sert, camsı, ısıya ve kimyasal etkilere dayanıklı olmasını sağlar
Porselenin Diş Hekimliğinde Kullanımı
Porselen, diş hekimliğinde protez yapımı amaçlı kullanılır Porselenin ağız dokularına mükemmel biyolojik uyumu, ağızda çözünmemesi, renk değiştirmemesi, aşınmaması en önemli avantajlarıdır
Porselen ve Seramik Arasındaki Farklar
İki ürün grubunun da, gerek hammaddeleri ve gerekse üretim şekilleri tamamen farklıdır Bu farklılıklar, ürün özelliklerine yansımaktadır Seramik ürünlerin pişirim sıcaklıkları porselen ürünlerden daha düşük olduğu için, poroz (su geçirgen) ürünlerdir Bunun sonucunda, seramik ürünlerde uzun süreli kullanımlarda, su emmesinden kaynaklanan sır çatlakları ortaya çıkar Ayrıca, pişirim sıcaklığının düşük olmasından dolayı, sır sert bir darbeyle çatlayabilir Bir diğer fark ise, seramik ürünler ışığı geçirmezken, porselen ürünler ışık geçirgenliği özelliğine sahiptirler
|