Aile Hekimliği Nedir

Aile Hekimliği nedir

Genel Bilgiler
Yurt dışında pek çok gelişmiş ülkede aile hekimliği denilen bir sistem mevcuttur Bu sistemin asıl amacı birinci basamakta tedavi edilebilecek olan büyük bir hasta grubunun ikinci basamak ve üçüncü basamak kurumlarına gitmeden tanı ve tedavilerinin daha hızlı ve süratli yapılması, zaman ve işgücü kaybının önlenmesi ve eğitim hastanelerinin birinci basamak tedavi yükünün azaltılarak, asıl işlevleri olan öğrenci ve asistan eğitimi ile bilimsel faaliyetlerine, araştırma faaliyetlerine daha çok zaman ayırabilmeleri ve daha kompleks olguları daha etkin bir biçimde tedavi edebilmelerine imkan vermek içindir
Aile Hekimleri, tıp doktorları arasında yapılan tıpta uzmanlık sınavına girerek tıbbi ingilizce sınav ile bu bölümü kazanan tıp doktorlarının 9 ay süreli çocuk sağlığı hastalıkları, 9 ay süreli iç hastalıkları, 8 ay süreli kadın hastalıkları ve doğum, 6 ay süreli genel cerrahi, 4 ay süreli psikiyatri eğitimi alarak ve tez çalışmalarını tamamlayarak girdikleri uzmanlık sınavı sonucunda AİLE HEKİMLİĞİ UZMANI ünvanını alırlar Tıp fakültesi de dahil olmak üzere yaklaşık aile hekimliği eğitim süresi 10 yıldır
Avrupa birliği ülkelerinin tamamına yakını etkin bir biçimde uyguladıkları bu yöntemle sağlık problemlerini büyük ölçüde azaltmışlar ve hastanelerde ve eğitim hastanelerinde oluşan kuyrukları büyük ölçüde ortadan kaldırmışlardır
Ülkemizde de Avrupa Birliği Üyeliği kapsamında bu çalışmalar süratle yapılmakta olup, yakın gelecekte bu sistem devreye girecektir
Birinci basamak ve kısmen ikinci basamak hizmetleri böylece daha etkin bir şekilde verilebilecek ve ikinci ve üçüncü basamak olarak tanımlanabilecek olan hastaneler ve üniversite hastanelerinin de daha iyi ve kaliteli sağlık, sağlık eğitimi vermeleri sağlanabilecektir

Aile Hekimi Kimdir?
İlk çağ toplumlarında her hangi bir bilimsel eğitime dayanmayan halk hekimliğinin yerini 18 yüzyılda bilimsel hekimliğin aldığını görüyoruz 1900'lü yılların ilk başlarında pediyatri, dahiliye gibi çeşitli branşlarda uzmanlaşma dönemi başlamıştır Önceleri semptoma yönelik olan tedavi anlayışı ile "hasta yoktur, hastalık vardır" görüşüyle, kişilerin sadece hastalıkları üzerinde durulmuştur Daha sonra her hastalığın kişiye göre değişebileceği görülünce insanın fizik ve sosyal çevresiyle bir bütün olduğu ve insanı bir bütün içînde değerlendirerek hastalıkların ve sağlığın bu bütün içinde ele alınması gereği ortaya çıkmıştır Tüm aileye hizmet sunulması, genel bir bazda hastalıkların ele alınmasının gereği aile hekimliğinin bir uzmanlık dalı olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur Ayrıca günümüzde hastalıkların yapısındaki değişiklik ölüm nedenlerinin farklılaşması kronik hastalıkların oranlarındaki artış insanları sürekli izleyebilecek yeni bir hekim tipine ihtiyacı ortaya koymuştur Bu durum, birinci basamakta mutlaka tıp fakültesini bitirdikten sonra ek eğitimli bir uzmanlık alanı oluşmasını ve hizmet vermesini gerektirmiştir
Aile hekimi yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, kişilere, ailelere ve kendine bağlı topluluğa kişisel, sürekli ve birinci basamak sağlık hizmeti veren, bu konuda uzmanlık eğitimi görmüş tıp doktorudur Görevini muayenehanesinde, evlerde, bazen bir klinik ya da hastanede (sevk ettiği ve hastaneye yatırılan hastalarının takibinde) sürdürür Erken tanı koymayı amaçlar, hastalık ve sağlık hakkındaki düşüncelerine fiziksel, psikolojik ve sosyal faktörleri de dahil eder Kendisine bir hekim olarak getirilen tüm sağlık problemleri için bir ilk değerlendirme yapar Kronik, tekrarlayıcı ya da terminal hastalığı olanların sürekli tedavisini üstlenir Hastası ile uzun süreli bağlantı kurarak hastalığı hakkında mesleki açıdan kullanabileceği verileri toplar Diğer medikal ve medikal olmayan branşlar ile koordinasyon içinde çalışır Hastasını gerektiğinde birinci basamakta tedavi eder, sevk etmesi gereken durumları bilir, hastaneye sevk durumlarında geri bildirim yapılması gerekir Aile hekimliği bir ekip hizmetidir ve birinci basamak ekibi ile (hemşire, ebe, diş hekimi, diyetisyen, fizyoterapist gibi) birlikte yürütülür Bu ekibin sorumluluğu başvuran bireylerin daha sağlıklı yaşamaları için koruyucu, tedavi edici hizmetleri vermek, gerekli sağlık eğitimini yapmaktır
Aile hekimi, anne karnındaki fetusdan, en yaşlı bireyine kadar bütün aile fertlerinin sağlığından, ailenin sağlıkla ilgili sorunlarından ve hastalıklarından sorumludur Sağlıklı bir toplumu oluşturacak en küçük toplumsal birimi yani aile fertlerini koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmeti sunar Bireyin sağlıkla ilgili tüm sorunlarını ele alırken, fiziksel, psikolojik ve sosyal faktörleri bir bütün halinde değerlendirerek çözüme ulaşır Kişinin yaşadığı ortamı, aile ilişkilerini ve mevcut sorunların geçmişini bilir Hizmet sunduğu toplumu her yönüyle tanır, aile, çevre ve iş ilişkilerini değerlendirir Aile hekimi bunu kendisine kayıtlı olan nüfusla uzun süre birlikte olarak sağlayabilir Aile hekimliği sistemini kurmuş batı ülkelerinde bir aile hekiminin bir hasta ile olan ilişkisinin ortalama süresi İngiltere'de 10-12 yıl, Danimarka'da 8-10 yıl, Avustralya'da 12-13 yıldır Aile hekimi kendisine kayıtlı kişilerin ilk başvurduğu hekimdir Başvuruyu yapan kişinin, her türlü sağlık sorununu ele alır; birinci basamak sağlık hizmetini aşan sorunlar için yapacağı danışmanlık hizmetleriyle diğer uzman hekimlere, gerekiyorsa bir psikoloğa, bir diyetisyene ya da bir diş hekimine hastayı sevk ederek, koordinatör görevini üstlenir Dolayısıyla kendisine kayıtlı kişilerin aynı zamanda sağlık danışmanı, bu konuda yol gösteren ve haklarını savunan kişi konumundadır
Aile hekimi hastayı daha ileri bir merkeze ya da başka bir dal uzmanına sevk etmesi gerektiğinde, onun en doğru bilgilerle gitmesini sağlayarak, yüksek maliyetli ikinci basamak sağlık hizmetlerinin daha etkin biçimde kullanımını sağlayabilir
Aile hekimi kayıtları sağlıkla ilgili araştırmalarda çok değerli bir veri kaynağıdır Kişinin sağlık kayıtlarının bulunması eksiksiz bir koruyucu hekimlik uygulaması için zorunludur Bu kayıtlar, toplumun sağlığının değerlendirilmesi için gerekli olan istatistiki bilgilerin elde edilebileceği en önemli kaynaktır

Aile hekimleri tarafından verilen hizmet aşağıdaki özelliklerle nitelendirilebilir:

• Aile hekimliği hizmeti toplumun belli kesimleriyle sınırlı değildir; yaş, cins, sosyal sınıf, ırk ve din farkı gözetmeksizin herkes içindir Aynı zamanda hiç bir yakınma ve sağlık sorunu dışlanmaksızın genel bir sağlık hizmeti yaklaşımıdır
• Kolay ulaşılabilir olma özelliğini taşır Bu ulaşılabilirlik hem bölgesel, hem kültürel anlamdadır
• Bütünleştiricidir Sağlığın geliştirilmesi, hastalıklardan korunma, tedavi edici ve rehabilite edici bakımı içerir
• Süreklidir Bireyin sağlığını tüm yaşamı boyunca değerlendiren sürekli bir sağlık hizmetidir Kişinin hastalığını ya da mevcut sağlık durumunu özgeçmişine ait edindiği bilgiler doğrultusunda daha doğru değerlendirir
• Aile hekimliği bütün bu amaçlara ulaşabilmek için bir ekip çalışması gerektirir Aile hekimleri iyi çalışan, multi- disipliner bir ekibin üyesi olmalıdır
• Aile hekimi bireylerin ailelerin ve toplumun sağlık sorunlarını fiziksel, psikolojik ve sosyal yönleriyle ele alır Bu nedenle aile hekimi tıbbi bilgisinin yanı sıra, sosyal ve kültürel çevreyle ilgili bilgilerle de donanmalıdır
• Aile hekimliği hizmeti hastalık merkezli olmaktan çok birey merkezlidir
• Aileye yöneliktir Sorunlar aile temelinde ve kişinin sosyal çevresi göz önüne alınarak değerlendirilir ·
• Topluma yöneliktir Hastanın sorunları, toplum içinde, hastanın yaşadığı çevre göz önüne alınarak değerlendirilir Aile hekimi, toplumun sağlık sorunlarından haberdar olmalı, diğer sektörlerin meslek grupları ve kuruluşlarıyla, gönüllü kuruluşlarla birlikte bölgesel sağlık sorunlarında olumlu değişiklikleri başlatmak için çalışmalıdırlar
• Diğer sağlık branşları ve kuruluşlarıyla birlikte uyum içinde çalışmayı gerektirir Aile hekimi bireylerin sağlık sorunlarının pek çoğunu çözebilir ancak gerekli durumlarda hastayı sevk eder Sevkin gereği ve sonuçları aile hekimi tarafından hastaya açıklanır Aile hekimi sağlık hizmetlerinin kullanımı konusunda hastanın danışmanıdır ve hastaya sunulan tüm sağlık hizmetinin koordinatörüdür
• Aile hekimi hastası ile , yakın, sıcak ve güvene dayalı bir ilişki içerisindedir Hasta aile hekimini tamamıyla güvenilir bulmalıdır ve aile hekimi hasta ile ilgili bilgilerin gizliliğini korumalıdır
• Aile hekimi, hastasının diğer sağlık hizmeti sunan birimlerle ilişkilerinde, hastanın savunucusu ve danışmanı durumundadır

Bütün bu özelliklerin dengeli değişimi aile hekimliğinin temel düşünce tarzını oluşturur Bireylerin ve toplumun sağlığını korumak, sağlıklı yaşam sağlamak, koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerine küçük nüfus birimlerine kadar ulaştırmak ve sürekliliğini sağlamak, çocukların, yaşlı insanların, kadınların, adolesan dönem gibi grupların özel sağlık ihtiyaçlarını belirlemek, kronik hastalıkları ve bozuklukları önlemek, bölgedeki çevre koşullarını iyileştirmek, topluma sağlık eğitimi vermek, hastalara uygun bakım ve rehabilitasyon hizmetlerini gerçekleştirmek gibi pek çok hedef, aile hekimliği hizmetinin temel amaçlarıdır
Aile hekimliği ilk basamak tedavi hizmetlerini sürekli, etkin ve kaliteli bir biçimde vererek gerek toplumun sağlıkla ilgili problemlerinin ve gerekse sağlık sektörünün içinde bulunduğu ikinci ve üçüncü basamak tedavi hizmeti veren kuruluşlara aşırı yüklenme vb gibi problemlerin çözümünde büyük faydalar sağlayabilecek bir disiplindir

Aile hekimlerinin görevleri

• Birinci basamak tedavi hizmetleri,
• İkinci ve üçüncü basamak tedavi hizmetinin evde ve ayakta takibi,
• Kişiye yönelik koruyucu sağlık ve aile planlaması hizmetleri,
• Laboratuvar hizmetleri ,
• Periyodik muayene,
• İlk ve acil yardım hizmetleri

olarak belirlenmiştir
Aile hekimliği, eşit, sürekli, koşullara uygun, nüfusa göre planlanmış, bilimsel, mesleki ve etik ilke ve esaslara dayanan, gelişime açık, çağdaş bir sağlık hizmetidir

Aile hekimliği uygulaması ülkemizde 1 Kasım tarihinde uygulanmaya başlıyor Artık sağlık ocaklarında saatlerce kuyruk beklemek yerine her ailenin kendi doktoru olacak Bu uygulamanın faydaları saymakla bitmez; o yüzden yazımızı mutlaka okuyun

Kasım ayında uygulamaya giren Aile Hekimliği gerçek anlamda “hayatımızı kurtaracak” bir uygulama olacak Peki aile hekimi kimdir? Sağlık Bakanlığı neden bu uygulamayı yürürlüğe sokmuştur? Uygulamanın amacı nedir? Aile hekimliği hizmetlerinden kimler yararlanabilir? Hasta - hekim ilişkisi nasıldır? Aile hekimliğinde sağlık hizmetleri ücretli midir? Peki nereye aile sağlığı merkezi denir ? Evde sağlık hizmeti de mümkün mü? Aile hekiminizi nereden öğrenebilirsiniz? Pudracom olarak Aile Hekimliğinin resmi web sitesine girdik, oradaki tüm bilgileri kurcaladık ve sizler için Adan Zye bir Aile Hekimliği dosyası hazırladık

Aile Hekimi kimdir?

Aile hekimi; yaş veya cinsiyeti ne olursa olsun,kişiyi bir bütün olarak incelemek için eğitilmiştir Akut ve kronik hastalıkların tedavi edilmesine ek olarak, hastalıkların gelişmesini önlemek amacıyla düzenli sağlık taramalarını gerçekleştirir ve sağlıkla ilgili konularda danışmanlık hizmetini sağlar Aile hekimi tarafından tespit edilen sağlık sorununun tedavisi, başka bir uzmanlık dalını ilgilendiriyor ve spesifik tedavi gerektiriyorsa, kişinin bu hizmete ulaşmasında koordinasyonun sağlanması da aile hekiminin görevidir

• Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,
• Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak,
• Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek,
• Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunup veya kişiler ile iletişime geçmek,
• Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapmak,
• Periyodik sağlık muayenesi yapmak,
• Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek,
• Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını güncellemek
• Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,
• Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak,
• Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak,
• Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapar,
• Aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak
• İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenlemektir

Neden aile hekimliği?

Aile hekimi, aile bireylerinin ikametlerine yakın olup hizmet verdiği toplumu her yönüyle tanır; aile, çevre ve iş ilişkilerini değerlendirir Ailenin bütün bireylerinin sağlık durumlarını, yaşama koşullarını, dolayısıyla koruyucu sağlık uygulamalarının ve sağlık eğitimlerini bireylere nasıl uygulanacağını en iyi bilen kişidir Bu doktorlar kendi sorumluluğu altındaki bireyleri bir hastalık çerçevesinde değil, bütüncül bir yaklaşımla riskler, sağlık koşulları, psikososyal çevre ve mevcut diğer akut veya kronik sağlık sorunları ile birlikte bir bütün olarak değerlendirir Sağlık hizmeti sınumunda, hizmetten yararlanan bireylerin memnuniyeti önemlidir Birinci basamak sağlık hizmetlerinin sürekli eğitimle geliştirilmesi ve güçlendirilmesi, çalışan hekimler ile diğer sağlık elemanlarının özendirilmesi, birey ihtiyaçlarının göz önünde bulundurularak koruyucu sağlık sistemine ağırlık verilmesi ve kabul edilebilir sevk sisteminin uygulanması ana ilkelerdir Bu ilkelerin hayata geçirilmesi ikinci basamakta yığılmayı engelleyecek ve gerçekten ikinci basamakta tedavi edilmesi gereken hastalara yeterince zaman ayrılmasını sağlayacaktır Birinci basamak hizmetlerinin etkili bir şekilde verilebilmesi, toplumun hastalık yükünün azaltılmasının yanı sıra, ikinci ve üçüncü basamak tedavi kuruluşlarımızın da daha iyi ve kaliteli sağlık hizmeti ve sağlık eğitimi vermelerine fırsat tanıyacaktır

Aile Hekimliği uygulamasının amacı nedir ?

Aile hekimliğinin amaçları şu alt başlıklarda özetlenebilir:

• Erken tanı ve tedaviyi sağlamak,
• Sağlık ile ilgili tüm konularda ilk değerlendirmeyi yapmak,
• Sorumluluğu altındaki kişilerle sürekli ilişki halinde olarak onları izlemek,
• Birinci basamakta verilmesi gereken bireye ve topluma yönelik koruyucu sağlık hizmetlerini sunmak,
• Kronik hastalıklarda sürekli bakım ve tedaviyi sağlamak, bu tür hastalığı olan kişileri izlemek,
• Bireylerin yaşam kalitelerini ve sağlık düzeylerini geliştirmeye çalışarak toplumun gelişmesine katkı sağlamak

Aile hekimliği hizmetlerinden kimler yararlanabilir?

Herkes aile hekimliği hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilir Aile Hekimliği uygulamasında sağlık güvencesi aranmamaktadır

Aile hekimliği uygulamasında hasta - hekim ilişkisi nasıldır?

Aile hekimi, kişiyi ailesi ve içinde yaşadığı toplum ile birlikte bir bütün olarak ele alarak koruyucu sağlık hizmetleri ile tedavi hizmetlerini bir arada sunan ve kendi sorumluluğu altındaki kişilerin hem biyolojik, hem ruhsal, hem de sosyal yönleriyle ilgili olan, kişilerin kendi seçtikleri hekimidir

İletişim insan yaşamında önemli bir olgudur ve günlük yaşantımızın hemen hemen her alanında etkilidir Hasta ve hekim arasındaki iletişim ise daha önemlidir çünkü:

• Hekimler açısından, hastaları anlamanın, onlara uygun tedaviler düzenleyebilmenin, hastaların bu tedaviye uyum sağlayıp, tedaviye bağlı kalmalarının,
• Hastalar açısından ise hekimlere güven duymanın, kendilerine sunulan tedavi imkânlarından yararlanabilmelerinin ve iyileşmelerinin ilk ve en önemli adımı iletişimdir
• Aile hekimliği uygulamasında hizmetin iki ana unsuru olan hekim ve hasta arasındaki ilişki karşılıklı empati yapabilme, sabır ve anlayış temellerine oturmalıdır

Aile sağlığı elemanı kime denir?

Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleşmeli çalıştırılan veya Bakanlıkça görevlendirilen hemşire, ebe, sağlık memuruna (toplum sağlığı) denir Aile hekimine sağlık hizmetinin sunulması esnasında yardımcı olur ve aile hekimi ile birlikte ekip anlayışı içinde kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin sunulması ile birlikte, kişilerin sağlık kayıtları ve istatistiklerinin tutulması gibi görevleri vardır

Nereye aile sağlığı merkezi denir ?

Bir veya daha fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanlarınca aile hekimliği hizmetinin verildiği sağlık kuruluşuna denir

Toplum sağlığı merkezi nedir?

Bölgesinde yaşayan toplumun sağlığını geliştirmeyi ve korumayı ön plana alarak sağlıkla ilgili risk ve sorunları belirleyen, bu sorunları gidermek için planlama yapan ve bu planları uygulayan, uygulatan; birinci basamak koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini müdürlüğün sevk idaresinde organize eden, bu hizmetlerin verimli şekilde sunulmasını izleyen, değerlendiren ve destekleyen, bölgesinde bulunan sağlık kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlayan sağlık kuruluşuna denir

Aile hekimliğinde sağlık hizmetleri ücretli midir?

Aile hekimliği hizmeti ücretsiz olup, sadece kimlik ile muayene olunabilir

Herkesin aile hekimi olacak peki sağlık güvencesi olmayanlar ne yapacaktır?

Aile hekimliği uygulamaları (muayene, tahlil, film, aşı enjeksiyon pansuman vs) tamamıyla ücretsizdir Sosyal güvence aranmaksızın tüm işlemleriniz aile hekiminiz tarafından gerçekleştirilecektir

Aile hekimimi nerden öğrenebilirim?

Aile hekimliğine geçmiş merkezlerde TC Kimlik numaranızla en yakın aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri, il sağlık müdürlüğünden ve Sağlık Bakanlığının internet sitesinden de öğrenilebilir

Kişi aile hekimini değiştirmek isterse ne yapmalıdır?

Tercih ettiği aile hekimine ya da toplum sağlığı merkezine müracaat etmesi yeterlidir

Aile içindeki fertler farklı aile hekimlerini seçebilirler mi?

Kişiler hekim seçme özgürlüğü kapsamında istediği aile hekimini seçebilecektir Çocuklar ebeveynlerinin uygun gördüğü aile hekimine kaydolacaktır

Evde sağlık hizmeti nedir?

Aile hekimi evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir Evde bakım hizmetleri Aile hekimliği Uygulamasından ayrı bir hizmet birimi olmakla beraber aile hekimleri evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamakla yükümlüdür

İl Sağlık Müdürlüklerine nasıl ulaşabilirim?

Bunun için aile hekimliğinin resmi web sitesine bakabilirsiniz