Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Eğitim - Öğretim - Dersler - Genel Bilgiler > Eğitim & Öğretim > Tarih / Coğrafya

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
dağlar

Dağlar

Eski 04-14-2010   #1
Şengül Şirin
Varsayılan

Dağlar












Dağlarda doğa güçlerinin etkileri daha belirgin bir biçimde görülür Aşınma, suyun, buzun parçalayıcı ve taşıyıcı etkileri hem yükseklik, hem de iklim koşullarının sertliği nedeniyle daha belirgindir Bununla birlikte pek çok hayvan ve bitki doğa koşullarına uyum göstererek yüksek dağlarda yaşamayı başarmıştırBüyük Yükseklik Farkları
Yeryüzünü üç büyük yüzey oluşumu biçimlendirir: Eski kıtaların geniş düzlükler ve masadağlar oluşturan kalıntıları, okyanus tabanı ve yerkabuğunu oluşturan levhaların kıyısında yer alan sıradağlar Dağların özelliklerinin belirlenmesi açısından, kendi çevrelerine göre yükseklikleri deniz düzeyine göre yüksekliklerinden daha önemlidir Eğer çevreye göre olan yükseklik farkı büyükse (Orta Avrupa’da 1000 m’den çok) o zaman yüksek dağlardan söz edilir

Bu tür yükseltilerde dağların bütün özellikleri görülebilir: Duvar biçimindeki çok dik yamaçlar, dar dağ sırtları, sivri doruklar ve çıplak kayalar Yüksek dağlar genellikle orman bölgesinin üstünde yer alır ve dorukları her zaman karla kaplıdır Çevresine göre yüksekliği 1000 m’den az ve deniz düzeyinden yüksekliği de 1500 m dolayında olan dağlar orta yükseklikte kabul edilir Bunlar yuvarlak ve ormanlarla kaplı dorukları, daha az eğimli yamaçları ve daha kemerli sırtlarıyla daha “yumuşak” bir görünüm içindedir Avrupa’daki orta yükseklikteki sıradağlar 1500 m mutlak yükseklikten başlar

Bu yükseklik Ekvator’a doğru 3000-4000 m’ye çıkar, kutuplarda ise deniz düzeyine kadar inebilir Kuzey Norveç’teki Lofoten Adaları, deniz düzeyinden 1200 m yükseklikleriyle yüksek dağ karakteri özelliği taşırken, Etiyopya Platosu üstündeki 2000 m yükseklikteki dağlar yüksek dağ olarak kabul edilmez









Sert Yaşam Koşulları

Yüksek dağlardaki sert iklim ve doğa koşulları bitki ve hayvanlar kadar insanların da bölgede yaşamasını sınırlayıcı bir engel oluşturur Yükseklik arttıkça hava basıncı düşer ve sınır kabul edilen 4000-5000 m yükseklikten sonra insanlarda bazı fizyolojik rahatsızlıklar ortaya çıkar Yükseklik arttıkça Güneş ışınlarının, özellikle morötesi ışınların yoğunluğu artar Her 1000 m’de bir yıllık ortalama sıcaklık 5-6 derece düşerken nemli bulutların buralarda yığılması nedeniyle yağış miktarı iki, hatta üç kat çoğalır Dağ ikliminin hastalıkları iyileştirici etkisi güçlü Güneş ışınlarından, düşük basınçtan ve temiz havadan kaynaklanır

İklim koşulları dağın bir yamacıyla öteki, doruğa yakın yerlerle, etekleri arasında da farklılık gösterir Rüzgara karşı olan yerler rüzgarı karşıdan almayan yerlere göre daha çok yağış alır Özel konumlarına göre vadilerde de farklı iklim koşulları hüküm sürer Dağlar yüksekliğe göre değişen bir dizi iklim ve bitki örtüsü kuşağına ayrılmıştır










Çok Yüksek Yerlerde Yaşam

Yüksek dağlarda bitki örtüsüne göre beş ayrı bölge ayırt edilir: En altta yer alan düzlükler, 600 m’ye kadar olan yükseltiler, 600-1400 m arasındaki dağlar, 1400 m’den orman sınırı olan 1800 – 2400 m’ye kadar uzanan Alp altı çayırlar, orman sınırının üzerinde başlayan ve kar sınırına kadar uzanan Alp tipi çayırlar Bu bölgeler birbirinden kesin sınırlarla ayrılmadığından aralarında geçiş bölgeleri yer alır

Bu değişik arazi parçaları pek çok bitki ve hayvan için yaşama ortamları oluşturur Bitkiler çeşitli biçimlerde kendilerini yüksekliğe uydurmuşlardır Örneğin, bitkilerin bir araya gelerek yastık biçiminde kümeler oluşturmaları da iç sıcaklığın dışardan 10-15 derece daha yüksek olmasını sağlar Cüceleşme bitkilerin morötesi ışınların zararlı etkilerinden korunmalarını sağlarken, yaprakların tüylenmesi ve rulo biçiminde kıvrılması kurumayı önlemektedir Yüksek dağlardaki bitkilere şakayla karışık “yüzükoyun bitkileri” denmesinin nedeni, onları inceleyen botanikçileri yere yatmak zorunda bırakacak kadar bodur olmalarıdır


Yüksek dağlarda yetişen bitkiler kısa süren sıcak mevsimden tam olarak yararlanır Örneğin, 4275 m yükseklikte yaşama başarısını gösteren kar şakayığı karın erimesini izleyen beş gün içinde çiçek açar ve iki hafta sonra da tohumları olgunlaşır Dağların en yüksek kesimlerinde ise yalnızca yosunlar ve –24 derecede bile fotosentez yapabilen likenler yetişebilir Dağların yüksek kesimlerinde bitkilerin yanı sıra pek çok hayvan da yaşar Bunların başında kışları tüyleri tümüyle beyazlaşan kar tavuğu ve kar tavşanı ile yeryüzünün en uzun kış uykusuna (8-10 ay) yatan dağ sıçanları gelir










Yüksek Dağlarda İnsan

Yüksek dağlar iklim ve yaşam koşullarının sertliği nedeniyle bugüne değin insanlara kapalı kalmıştır Orta Alpler’de 2000 m yüksekliğe kadar çiftliklere rastlanmaktadır Bundan sonrası ise, kısa bir süre için kullanılan kulübeler dışında tamamen boştur Buna karşılık tropik ve astropik bölgelerdeki dağların yüksek kesimlerinde de yerleşmeler görülebilmektedir
Örneğin, Tibet ve Bolivya’da 5000 m yüksekliğe kadar yerleşmeler kurulmuştur Meksika gibi sıcak ve nemli tropik iklim kuşağında olanlar dağların daha serin ve sağlıklı havasını tercih etmektedir Dağlar aynı zamanda baskı gören birçok etnik grubun sığınağı olmuştur Buna örnek olarak Pireneler’de yaşayan Basklar ve Alpler’de yaşayan Raetialılar verilebilir

Dünya'nın ve Türkiye'nin En Yüksek Dağları ve Sıradağları
















__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla

Cevap : Dağlar

Eski 12-24-2010   #2
Şengül Şirin
Varsayılan

Cevap : Dağlar



Dağlarda doğa güçlerinin etkileri daha belirgin bir biçimde görülür Aşınma, suyun, buzun parçalayıcı ve taşıyıcı etkileri hem yükseklik, hem de iklim koşullarının sertliği nedeniyle daha belirgindir Bununla birlikte pek çok hayvan ve bitki doğa koşullarına uyum göstererek yüksek dağlarda yaşamayı başarmıştır


Büyük Yükseklik Farkları


Yeryüzünü üç büyük yüzey oluşumu biçimlendirir: Eski kıtaların geniş düzlükler ve masadağlar oluşturan kalıntıları, okyanus tabanı ve yerkabuğunu oluşturan levhaların kıyısında yer alan sıradağlar Dağların özelliklerinin belirlenmesi açısından, kendi çevrelerine göre yükseklikleri deniz düzeyine göre yüksekliklerinden daha önemlidir Eğer çevreye göre olan yükseklik farkı büyükse (Orta Avrupa’da 1000 m’den çok) o zaman yüksek dağlardan söz edilir

Bu tür yükseltilerde dağların bütün özellikleri görülebilir: Duvar biçimindeki çok dik yamaçlar, dar dağ sırtları, sivri doruklar ve çıplak kayalar Yüksek dağlar genellikle orman bölgesinin üstünde yer alır ve dorukları her zaman karla kaplıdır Çevresine göre yüksekliği 1000 m’den az ve deniz düzeyinden yüksekliği de 1500 m dolayında olan dağlar orta yükseklikte kabul edilir Bunlar yuvarlak ve ormanlarla kaplı dorukları, daha az eğimli yamaçları ve daha kemerli sırtlarıyla daha “yumuşak” bir görünüm içindedir Avrupa’daki orta yükseklikteki sıradağlar 1500 m mutlak yükseklikten başlar

Bu yükseklik Ekvator’a doğru 3000-4000 m’ye çıkar, kutuplarda ise deniz düzeyine kadar inebilir Kuzey Norveç’teki Lofoten Adaları, deniz düzeyinden 1200 m yükseklikleriyle yüksek dağ karakteri özelliği taşırken, Etiyopya Platosu üstündeki 2000 m yükseklikteki dağlar yüksek dağ olarak kabul edilmez

Sert Yaşam Koşulları



Yüksek dağlardaki sert iklim ve doğa koşulları bitki ve hayvanlar kadar insanların da bölgede yaşamasını sınırlayıcı bir engel oluşturur Yükseklik arttıkça hava basıncı düşer ve sınır kabul edilen 4000-5000 m yükseklikten sonra insanlarda bazı fizyolojik rahatsızlıklar ortaya çıkar Yükseklik arttıkça Güneş ışınlarının, özellikle morötesi ışınların yoğunluğu artar Her 1000 m’de bir yıllık ortalama sıcaklık 5-6 derece düşerken nemli bulutların buralarda yığılması nedeniyle yağış miktarı iki, hatta üç kat çoğalır Dağ ikliminin hastalıkları iyileştirici etkisi güçlü Güneş ışınlarından, düşük basınçtan ve temiz havadan kaynaklanır
İklim koşulları dağın bir yamacıyla öteki, doruğa yakın yerlerle, etekleri arasında da farklılık gösterir Rüzgara karşı olan yerler rüzgarı karşıdan almayan yerlere göre daha çok yağış alır Özel konumlarına göre vadilerde de farklı iklim koşulları hüküm sürer Dağlar yüksekliğe göre değişen bir dizi iklim ve bitki örtüsü kuşağına ayrılmıştır

Çok Yüksek Yerlerde Yaşam


Yüksek dağlarda bitki örtüsüne göre beş ayrı bölge ayırt edilir: En altta yer alan düzlükler, 600 m’ye kadar olan yükseltiler, 600-1400 m arasındaki dağlar, 1400 m’den orman sınırı olan 1800 – 2400 m’ye kadar uzanan Alp altı çayırlar, orman sınırının üzerinde başlayan ve kar sınırına kadar uzanan Alp tipi çayırlar Bu bölgeler birbirinden kesin sınırlarla ayrılmadığından aralarında geçiş bölgeleri yer alır


Bu değişik arazi parçaları pek çok bitki ve hayvan için yaşama ortamları oluşturur Bitkiler çeşitli biçimlerde kendilerini yüksekliğe uydurmuşlardır Örneğin, bitkilerin bir araya gelerek yastık biçiminde kümeler oluşturmaları da iç sıcaklığın dışardan 10-15 derece daha yüksek olmasını sağlar Cüceleşme bitkilerin morötesi ışınların zararlı etkilerinden korunmalarını sağlarken, yaprakların tüylenmesi ve rulo biçiminde kıvrılması kurumayı önlemektedir Yüksek dağlardaki bitkilere şakayla karışık “yüzükoyun bitkileri” denmesinin nedeni, onları inceleyen botanikçileri yere yatmak zorunda bırakacak kadar bodur olmalarıdır
Yüksek dağlarda yetişen bitkiler kısa süren sıcak mevsimden tam olarak yararlanır Örneğin, 4275 m yükseklikte yaşama başarısını gösteren karşakayığı karın erimesini izleyen beş gün içinde çiçek açar ve iki hafta sonra da tohumları olgunlaşır Dağların en yüksek kesimlerinde ise yalnızca yosunlar ve –24 derecede bile fotosentez yapabilen likenler yetişebilir Dağların yüksek kesimlerinde bitkilerin yanı sıra pek çok hayvan da yaşar Bunların başında kışları tüyleri tümüyle beyazlaşan kartavuğu ve kartavşanı ile yeryüzünün en uzun kış uykusuna (8-10 ay) yatan dağ sıçanları gelir

Yüksek Dağlarda İnsan


Yüksek dağlar iklim ve yaşam koşullarının sertliği nedeniyle bugüne değin insanlara kapalı kalmıştır Orta Alpler’de 2000 m yüksekliğe kadar çiftliklere rastlanmaktadır Bundan sonrası ise, kısa bir süre için kullanılan kulübeler dışında tamamen boştur Buna karşılık tropik ve astropik bölgelerdeki dağların yüksek kesimlerinde de yerleşmeler görülebilmektedir


Örneğin, Tibet ve Bolivya’da 5000 m yüksekliğe kadar yerleşmeler kurulmuştur Meksika gibi sıcak ve nemli tropik iklim kuşağında olanlar dağların daha serin ve sağlıklı havasını tercih etmektedir Dağlar aynı zamanda baskı gören birçok etnik grubun sığınağı olmuştur Buna örnek olarak Pireneler’de yaşayan Basklar ve Alpler’de yaşayan Raetialılar verilebilir

__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.