Migren Nedir Nasıl Başa Çıkılır

Migren, tüm dünyada hem kadınlarda hem de erkeklerde görülen, sık rastlanan ve ağrılı bir hastalık

- Bulantı, kusma, ışığa ve sese aşırı duyarlılık gibi belirtileri olan bu hastalık, migrenli kişi ve ailesi için genellikle çok sıkıntı verir Migren, ataklar sırasında kişinin tüm faaliyetlerini tamamen durdurabileceği gibi, ataklar arasındaki dönemde de yaşam kalitesini azaltabilir
Kişilerin yaşamlarındaki olumsuz etkilerine rağmen, migreni olanların çoğu tam tedavi edilmezler Bu, bazen, migreni olanların tedavi edilme şanslarının olmadığına inanmalarından ve bu konuda doktora gitmemelerinden kaynaklanır Ancak daha yeni ve daha etkili tedavilerin bulunmasıyla, migreni olan pek çok kişi için yeni umutlar doğmuştur
Migren atağının sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte, migreni olan çoğu kişi, belli faktörlerin migren ataklarını “tetiklediğine” inanır Bu tetikleyiciler arasında stres veya stres sonrası gevşeme, çok fazla veya çok az uyku, kuvvetli ışık, hava değişiklikleri ve çikolata, peynir, kırmızı şarap, kahve ve çay gibi yiyecekler yer alır Çoğu kadında hormonal değişiklikler veya adet dönemi de migreni tetikleyebilir, ancak ataklar başka zamanlarda da olabilir

MİGREN ATAĞI SIRASINDA NELER OLUR?
Migren atağı dört döneme ayrılabilir, ancak migreni olan insanların çoğu bu dört dönemin hepsini birden yaşamaz Bu dönemler sırasıyla:

1 Uyarı Dönemi
Migrenin ilk dönemi genellikle birkaç saat sürer fakat birkaç gün de sürebilir Yorgunluk, esneme, ruh hali değişiklikleri, bazı yiyecekler için açlık ve ışık-ses-kokulara karşı artmış duyarlılık gibi uyarıcı belirtilerdir Yaklaşık olarak migreni olan her 10 kişiden 6sı uyarı dönemini yaşar

2 Aura
Auralar beynin içinden kaynaklanan, başağrısı atağından genellikle 20 dakika ile 1 saat öncesinde oluşan belirtilerdir Migreni olan her 10 kişiden ortalama 2si aura belirtilerini yaşar Bunlar genellikle görme ile ilgili, çakan ışıklar, zig-zag çizgiler veya görmenin grileşmesi gibi problemlerdir Aynı zamanda işitme veya konuşma problemleri, zihin bulanıklığı ve vücudun bazı bölümlerinde veya yüzde karıncalanma hissi olabilir Aura, başağrısı başlamadan önce kaybolabilir veya başağrısı dönemine dek uzayabilir

3 Başağrısı Dönemi
Çoğu insan için migren atağının en kötü dönemi başağrısıdır Genellikle zonklayıcı, ağrılı ve sıklıkla da başın bir tarafındadır
Ağrı her atakta başın bir tarafından diğer tarafına geçebilir veya başın her iki tarfında olabilir Ağrı genellikle yürüme veya merdiven çıkma gibi fiziksel aktivitelerle şiddetlenir
Ancak migren yalnızca bir başağrısı değildir İnsanların çoğu aynı zamanda bulantı hisseder, bazısı da kusar Migrendeki başağrısına eşlik eden ve sık görülen diğer belirtiler arasında, ışığa, sese ve kokulara aşırı duyarlılık da yer alır Migrenli insanların çoğu atakları sırasında karanlık ve sessiz bir oda ararlar Eğer hiç tedavi edilmezse, migren tipik olarak 4 saat ile 3 gün arasında sürer, ancak süre ortalama 1 gündür

4 Ağrının Geçme Dönemi
Başağrısı durduktan ya da geçtikten sonra, migrenli insanlarda yeniden normal hissedene dek uzun süre başka belirtiler görülür Migren atakları genellikle ayda 1 veya 2 kez olur ancak daha sık olabilir Atakların şiddeti değişiktir ve olacağı önceden kestirilemeyebilir Yukarıdaki 4 dönemde de her atakta genellikle görülmez Şiddeti de değişiktir, kişinin aktivitelerini engellemeyecek orta şiddette bir başağrısından, uzun işgöremezlik yaratan şiddetli başağrısına dek değişebilir Sıklıkla, migreni olan kişi için iki atak birbirinin aynısı değildir
Migren, stres yaratıcı bir durum olmakla birlikte, migren atağının sonunda geçeceğini ve daha ciddi bir şey olmayacağını anlamak önemlidir Migreni olan bazı insanlar, bu belirtilere yol açan daha ciddi bir şey olabileceğinden endişelenirler, ancak bu çok nadirdir

Migren tedavisinde pek çok yol vardır Bunlar ilaç almaktan, yaşam biçimi değişikliklerine kadar farklılık gösterir Migrenin ilaç tedavisinde iki yol izlenir:
1 Akut tedavi (atak tedavisi)
Atak tedavisi için basit ağrı kesiciler kullanılabilir, ya da migren ataklarına özel ilaçlar alınabilir
2 Önleme tedavisi
Özellikle ataklar çok sıksa ve yaşam kalitesini çok bozuyorsa önleme tedavisi uygulanır Bu tedavide migren atağı olsun olmasın, her gün ilaç alınır Önleme tedavisi atakların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yöneliktir

YAŞAM BİÇİMİ DEĞİŞİKLİKLERİ
Migren ataklarını önlemek için yaşam biçiminizdeki bazı değişikliklerin faydası olur

Tetikleyicilerden uzak durun!
Başağrısını tetikleyen faktörler kişiden kişiye değişiklik gösterir Migren ataklarını önlemek için alınacak önlemlerden ilki, parlak ışık, rüzgar, keskin kokular gibi tetikleyicilerden uzak durmaktır

Düzenli egzersiz yapın!
Vücudu aşırı zorlamayan, yürüyüş, yüzme, bisiklet gibi egzersizler kaslarınızdaki gerginliği azaltır, dolaşımınızı artırır Böylece migren ataklarınızın sıklığı ve şiddeti önemli ölçüde azalır

Alışkanlıklarınızı sürdürün!
Düzenli uyuyun,
Düzenli yemek yiyin,
Hafta içi alışkanlıklarınızı hafta sonunda da sürdürün

Migren, çoğunlukla ataklar halinde gelen bir baş ağrısı tipidir Ataklar 4 saatten 72 saate kadar değişen uzunluklarda olabilir Kişi ataklar arasında kendini tamamiyle normal hisseder, ancak bir sonraki atağın endişesi içindedir Eskiden "sadece bir baş ağrısı tipi" olarak görülen migren, artık başlı başına bir nörolojik hastalık olarak kabul edilmektedir
Migren ağrısı genellikle orta şiddette ya da şiddetlidir ve kişinin normal aktivitelerini engelleyebilir, hem migren yakınması olan kişinin hem de yakınlarının yaşam kalitesini bozabilir Baş ağrısı zonklayıcı ya da nabızla birlikte atan şekilde hissedilebilir ve başın tek bir yanında yerleşebilir Bulantı, kusma, ışığa veya sese karşı hassasiyet baş ağrısına eşlik edebilir
Migren kadınlarda erkeklerden daha sık görülür; kadınlarda %186 ve erkeklerde %65 oranında görülmektedir Yapılan çalışmalarda bir hekim tarafından tanı konulmamış olan migren hastası oranının kadın hastalarda %59'a, erkeklerde ise %70'e ulaştığı gözlenmiştir
Birçok kişide ağrı ve diğer semptomlar o kadar şiddetlidir ki, sadece karanlık bir odada yatıp uyumak isterler Bu da günlük yaşantıyı aksatır Oysa ki migren ilaçla tedavi edilebilir Günümüzde migreni önleyen ya da tedavi eden çok sayıda ilaç bulunmaktadır
Migrenin neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir Migrenin beyindeki kan damarları ve elektriksel sinir uyarısını ileten kimyasal maddelerdeki değişikliklere bağlı olduğu düşünülmektedir, ancak bu değişikliklerin neden oluştuğu konusunda araştırmalar halen sürmektedir Migren gelişme eğiliminin kalıtımla geçip geçmediğini bilmiyoruz Çalışmalara göre, eğer anne-babadan birinde migren varsa, çocukta da olma olasılığı %40'tır Eğer her ikisinde de migren varsa, çocukta da %75 olasılıkla migren görülecektir Tek yumurta ikizlerinde çift yumurta ikizlerine göre migrene yatkınlık daha fazladır
Birçok kadında adet kanamasından hemen önce östrojen hormonu düzeylerinin azalması migren ağrısına yol açabilir
Birçok faktör migreni başlatabilir Bu tetikleyici faktörlere karşı duyarlı olan kişiler, bu faktörlerden uzak durarak migrenin getirdiği kısıtlamalardan büyük ölçüde kurtulabilirler
MİGRENİ TETİKLEYEN ETKENLER:

Eski peynir, çerez, çikolata, yoğurt, soğan, incir, karaciğer, kafeinli yiyecekler, monosodyum glutamat (MSG), tütsülenmiş (füme) ya da salamura balık/et, koruyucu madde olarak nitrat/nitrit eklenmiş gıdalar (sosisli sandviç, sucuk, salam)
İçecekler:
Kahve, çay, kafeinli meşrubatlar, diyet soda, alkollü içkiler (özelikle kırmızı şarap, bira, viski)
Katkı maddeleri:
Sodyum nitrit (sosisli sandviç, işlenmiş etler), monosodyum glutamat (MSG) (Çin yemekleri ve birçok restoran yemekleri), aspartam (sakızlar, diyet içecekler, et, süt, yumurta ve birçok protein içeren besinde aspartam vardır), tiramin (eski peynir, kırmızı şarap, bakla, salamura edilmiş veya işlenmiş yiyecekler), fenolik flavonoidler (elma, kabuksuz meyvalar, üzüm)
İlaçlar:
Antibiyotikler (tetrasiklin, griseofulvin), antihipertansifler (nifedipin, kaptopril), hormonlar (oral kontraseptifler, östrojenler), histamin-2 blokerleri (simetidin, ranitidin), vazodilatörler (nitrogliserin, izosorbid dinitrat)
Duyusal ve Duygusal Uyaranlar:
Titreşen/parlak/fluoresan ışıklar, parlak gün ışığı, kokular (parfüm, kimyasal maddeler, sigara), endişe, aşırı üzülmek veya aşırı sevinmek, depresyon, aşırı heyecan, stresten veya baskıdan kurtulma
Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
Zaman farkı, çok fazla ya da az uyumak, aç kalmak, kafeinsiz kalmak, aşırı egzersiz yapma, fiziksel veya zihinsel yorgunluk, öne eğilmek (örn bahçe işleri yaparken), ağırlık kaldırmak veya zorlanmak, rutin yaşam biçiminde değişiklik (örn vardiya çalışması veya tatiller), çok fazla veya çok az uyku, alerji, cinsel yönden uyarılma, sigara
Diğerleri:
Adet dönemi, hava/mevsim/barometrik basınç değişiklikleri, deniz seviyesinden çok yukarıda bulunmak
Migreninizi hangi faktörlerin tetiklediğini bilmeniz önemlidir Bunun için atak geldiği sırada neler yiyip içtiğinizi düşünebilirsiniz Bunun için bir migren günlüğü tutmak uygun olabilir
Bu günlükte, "Olası tetikleyiciler" kısmına en son aktivitelerinizi, diyet, stres ve ilaçları yazın Bunlar sizin neyin migrene yol açtığını anlamanıza yardım edecektir Böylece hem nelerden uzak durmanız gerektiğini görür, hem de bu günlüğü doktorunuza gösterebilirsiniz

Burada verdiğimiz bilginin doktorunuz tarafından yapılacak önerilerin yerine geçmediğini hatırlatmak isteriz Baş ağrınız için uyguladığınız tedavide herhangi bir değişiklik yapmadan önce lütfen doktorunuza danışın

Sık olmamakla birlikte baş ağrıları daha ciddi rahatsızlıkların habercisi olabilir Aşağıdaki türden baş ağrıları çekiyorsanız doktorunuza danışmanız gerekmektedir:

• Baş ağrınız aniden ortaya çıkıyorsa
• Geçmiyorsa
• Çift görmenize neden oluyor, halsizliğinizi artırıyor veya duyu kaybına neden oluyorsa
• 50 yaşından sonra ortaya çıkmışsa
• Başınıza aldığınız bir darbe veya kaza sonrası ortaya çıkmışsa
• Boynunuzda sertlik veya ateş şeklinde kendini gösteriyorsa
• Alışmadığınız bir durum yaratıyorsa
• Şu ana kadar başınızın hiç böyle ağrımadığını düşünüyorsanız

Kişisel Bakım

Psikolojik sorunlar baş ağrısına yol açmaz Baş ağrısı hayali bir şey değildir ve duygusal bir bozukluk da değildir Baş ağrıları fiziksel değişimlerin sonucunda oluşur Ancak duygularınızın da baş ağrıları üzerinde etkisi olabilir Stres sinir sisteminiz üzerinde rol oynar ve baş ağrısı ihtimalini arttırır Stresle başa çıkmak iki aşamalı bir şeydir: Yaşantınızdaki stres yaratan unsurları azaltmak ve stresin vücudunuz üzerindeki etkisini azaltmak

Stresle nasıl başa çıkacağınızı öğrenmek, sizi baş ağrılarına karşı daha dayanıklı kılar

Stresle Başa Çıkma

Yaşamınızda Stresi Azaltma

Yaşamınızdaki stresi azaltmanın yollarından bir tanesi sizde stres yaratan şeylerin bir listesini çıkarmaktır Listeyi kontrol edebildiğiniz şeyler ve kontrol edemediğiniz şeyler olarak ikiye ayırın

Stres Yaratan
Şeyler Kontrol Edebildiklerim Kontrol Edemediklerim

Aynı gün için bir veya iki etkinlik veya randevu organize etme

Çocuklarıma/

arkadaşlarıma/

patronuma bir şeyi hemen yapma sözü verme

Kontrolünüz altındaki stres yaratan şeylerin üstesinden gelmenin yollarını yazın İşte bazı örnekler:

• Randevularınız arasında zaman bırakın Randevularınızı birbiri ardına gelecek veya o zaman diliminde daha fazla iş yapmanız için zaman kalacak şekilde organize etmeyin
• Yapmanız gereken bir iş için zaman ayarlaması yaparken kendinize ekstra süre bırakın Bu şekilde iş umduğunuzdan uzun sürerse veya hata yaparsanız telafi edecek zamana sahip olursunuz
• Stresli işlerin organizasyonunu bir araya sıkıştırmayın Örneğin işte yoğunsanız aynı gün arkadaşlarınızı davet etmeyin
• Yapabileceğinizden daha fazlasını yapma sözü vermeyin "Hayır" demeyi öğrenin
• İhtiyaç duyduğunuzda arkadaşlarınızdan, ailenizden ve iş arkadaşlarınızdan yardım isteyin

Stresin Etkilerini Azaltma

Stresli olduğunuz zaman sırt ve boyun bölgenizdeki gergin kaslar baş ağrısına neden olabilir veya eşlik edebilir Stresin etkilerini azaltmanın iki önemli yolu bulunmaktadır:

1 gevşemeyi öğrenme
2 fiziksel egzersizi yaşantınızın bir parçası haline getirme

Gevşemeyi öğrenmek, stresi baş ağrısına neden olmadan önce gidermenizi veya başladıktan sonra baş ağrısının yarattığı rahatsızlığı azaltmanızı sağlayabilir Fiziksel aktivite ise enerji yakmanıza ve stresinizi atmanıza olanak verir

Stresin sağlığınızı etkilememesini sağlamak üzere rahatlama tekniklerinden yararlanın

Başvurabileceğiniz pek çok rahatlama tekniği bulunmaktadır: kaslarınızı rahatlatma, derin nefes alma ve meditasyon Yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda bu üç yöntemin de stresten kurtulmayı sağladığı kanıtlanmıştır Günde en az bir kez 15 dakika süreyle bir şekilde rahatlamaya çalışın Ayrıca biyo-geri bildirim eğitiminden de yararlanabilirsiniz Vücudunuzdaki tansiyonu ölçen hassas makinalar sayesinde vücudunuzun strese karşı nasıl tepki gösterdiğini öğrenebilirsiniz

Kaslarınızı Rahatlatma

Pek çok insan strese kasılmak suretiyle tepki verirler Genellikle böyle yaptıklarının bilincinde değildirler "Kaslarınızı rahatlatmak", kaslarınızın gergin olması ve rahatlamış olması durumundaki farkı hissetmenize yardımcı olur İşte kaslarınızı rahatlatmanın kolay bir yöntemi Uyumakta zorluk çekiyorsanız yatmadan önce de deneyebilirsiniz

Başınızdan başlayarak ve ayaklarınıza doğru inerek her kas türü için aşağıdaki dört adımı uygulayın Üzerinde çalışacağınız kas grupları yüzünüz, boynunuz, omuzlarınız, kollarınız, elleriniz, göğsünüz, sırtınız, karın bölgeniz, bacaklarınız ve ayaklarınız olacaktır

1 Kaslarınızı sıkın
2 Nasıl hissettiğinize dikkat edin
3 Şimdi de kaslarınızı serbest bırakın
4 Şu anda nasıl hissettiğinizi düşünün Daha hafif mi hissediyorsunuz? Kaslarınızın zonklaması veya ağrıması durumu sona mı erdi?

Derin Nefes Alma

Sırtınız dik olarak oturun veya ayakta durun Yavaş ve derin derin nefes alın Havanın vücudunuza dolması ile birlikte karnınız şişecektir Nefes alışınızı hissetmek için elinizi karnınıza koyun İçinizi mümkün olduğunca havayla doldurduktan sonra birkaç saniye süreyle nefesinizi tutun Şimdi bir mum üflüyormuş gibi nefesi dudaklarınızın arasından verin Nefesin vücudunuzdan dışarı çıkarken hissettiğiniz duygu üzerinde yoğunlaşın Bu işlemi dört-beş kez tekrarlayın ve sonra da birkaç dakika sakince oturun Kendinizi daha az gergin mi hissediyorsunuz? Rahatladınız mı?

Fiziksel Egzersizi Yaşamınızın Bir Parçası Haline Getirin

Sevdiğiniz işlerle uğraşmak stresi azaltmanıza yardımcı olacaktır Nelerden hoşlandığınıza karar verin ve bu şeyleri düzenli olarak yapmaya çalışın Rekabet istemeyen bir şey seçin Sizi rahatlatan ve zevk almanızı sağlayan bir şey yapmak istiyorsunuz Bu işi de başka birinden daha iyi yapmaya çalışmak istemiyorsunuz Çok fazla abartmak da istemiyorsunuz Egzersizler bazı insanların baş ağrılarını arttırmaktadır

Daha önce düzenli egzersiz yapmadıysanız önce yavaş başlayıp giderek seviyesini arttırabilirsiniz Arabanızı mağazanın kapısından uzağa park edin Asansöre binmek yerine merdivenleri tercih edin Evde bahçe ile veya başka ev işleri ile uğraşın Kısa bir yürüyüş bile stresle baş etmenizde oldukça yardımcı olacaktır

Daha aktif olmak için neler yapabileceğinizin listesini yapın Her hafta veya iki haftada bir listenize yeni şeyler ekleyin

Aktif Olmak İçin Neler Yapacağım?

1 Her gün 15 dakika yürüyeceğim
2 Çiçek sulayacağım

İç Monolog

Kendinize bir şeyi başaramayacağınızı söylemeniz o şeyle mücadele etmenizi engelleyecektir Pozitif düşünün Kendinize başarabileceğinizi söyleyin

Aşağıdakilere Katılıyor musunuz?

1 Tekrarlayan baş ağrılarım tamamen benim kafamın içinde
2 Ne kadar uğraşırsam uğraşayım hala yeterince iyi değilim
3 İlaç işe yaramazsa mahvoldum
4 Ağrım olduğunda herkesten kaçmalıyım
5 Bu baş ağrıları idare edemeyeceğim kadar çok

Yukarıdaki cümleler "negatif bir iç monolog" örnekleri Kronik baş ağrılarından şikayetçi insanların ortak duyguları Bu negatif iç monologlar baş ağrınızla başa çıkmanıza engel olabilir Bir de pozitif olanlara bakalım:

• Baş ağrılarım yalnızca gerektiği şekilde üstesinden gelinmesi gereken tıbbi bir durum
• Her durumda elimden gelenin en iyisini yaparım
• Doktorumla ağrıların yaşantım üzerindeki etkisini konuşarak ve aktif bir şekilde mücadele ederek bu dertten kurtulabilirim

Negatif düşünceleri yenmek stresin azalmasına da yardımcı olacaktır Sınırlarınızı bilin ve herkese yardımcı olamadığınız için suçluluk duymayı bırakın Herkese yardımcı olmaya çalışan insanlar sonunda hayal kırıklığına uğramaktadır Duygularını dışarı vurmayan insanlar çoğunlukla stresten şikayet ederler Aklınızdan geçeni söylemekten korkmayın

Migren hastalığı sosyo-ekonomik durumu yüksek kişilerde daha fazla görülüyor

Diyarbakır Nöron Tıp Dal Merkezi Sorumlu Hekimi Doç Dr İsmail Apak migrenin zaman zaman kafanın bir yarısında meydana gelen ve 4 ile 24 saat arasında süren şiddetli baş ağrısı olduğunu belirterek, hastaların zaman zaman migreni oluşan diğer baş ağrılarıyla karıştırdığını bildirdi

Beyindeki damarların genişleyip daralması olan migrenin 8 yaşında da başlayabileceğini ve 45-50 yaşına kadar sürebileceğini bildiren Doç Dr Apak, migren hastalığının kadınlarda görülme oranın erkeklerden daha fazla olduğunu kaydetti

STRES ALTINDAKİ KİŞİLERDE GÖRÜLÜYOR

Hastalığın kişide bunaltıya neden olduğu ve ışık ile gürültüden kaçma isteği yarattığını ifade eden Doç Dr Apak, şöyle dedi:

'Migren genetik özelliği de olan bir baş ağrısı şeklidir Kesin tedavisi olmayan rahatsızlığı, kriz döneminde hafif veya ağrıyı atlatmak ya da krizin sık sık gelmemesi için tedavi veriliyor Kadınlarda migren menopozun ardından sona eriyor Stres, migrenin tetikleyici unsurudur

Yoğun stres altında kalan kişilerde migren sık görülüyor Kadınlarda adet dönemlerinde ortaya çıkabiliyor Migrenin sosyo ekonomik durumu yüksek kişilerde görülme oranı çok daha fazla Çünkü bu kişiler iş yaşamı nedeniyle daha çok stres yaşıyor

YOKSUL KİŞİLER İŞTE STRESTEN UZAK

Bir kadının hem iş hayatında çalışması hem de evde ev işleriyle uğraşmasını örnek verebiliriz Yoksul kişilerde daha az görülüyor Çünkü yoksul kişiler, iş hayatında yaşanan stresten uzak kalıyor Bu nedenle migren rahatsızlığı olan kişilerin stresin daha az olduğu ortamlarda bulunmalarında büyük yarar var'

Doç Dr İsmail Apak, açlık ve uykusuzluğun migreni çok şiddetli tetiklediğini bu nedenle hastanın aç ve uykusuz kalmamaya özen göstermesini isteyerek, ''Migreni olan kişiler kırmızı şarap, soslu gıdalar, çikolata, sigara, çay, kahve, çerez ile yağlı gıdalardan uzak durmalıdır Migren bazı hastalarda geçici felç ve görme kayıplarına da yol açabiliyor'' diye konuştu

YOKSULDA 'GERİLİM TİPİ' BAŞ AĞRISI OLUŞUYOR

Doç Dr Apak, kendilerine baş ağrısı şikayetiyle gelen hastaların yüzde 80'nin de ''gerilim tipi'' baş ağrısı olduğunu bildirerek, sözlerini şöyle sürdürdü:

''Bu baş ağrılarının nedeni ekonomik sıkıntı nedeniyle bulundukları ortamdan kaynaklanıyor Kişinin yaşadığı günlük sıkıntılar baş ağrısına neden oluyor Maddi yetersizliğin yol açtığı aile içi geçimsizlikler, gerilim tipi baş ağrılarının oluşumunu sağlıyor

Bu ağrıların oluşmaması için kişinin yaşadığı sıkıntılardan kurtulması lazım Ancak bu da kolay bir durum olmadığı için kişi baş ağrılarını yaşamaya devam ediyor Bu nedenle tedavi sadece hekim ile ilgili kalmıyor Hekimi aşan bir durum da ortaya çıkıyor''

AA