Radyasyonun Kanser Üzerindeki Etkisi 2

Radyasyonun kanser üzerindeki etkisi 2

Bazı doktorlar, tıbbi X ışınlarından yayılan radyasyon miktarının, kanser riski oluşturmayacak kadar düşük olduğunu savunuyor Biz ise kanser vakalarının önemli bölümüne tıbbi radyasyonun neden olduğunu biliyoruz

Radyasyonun, kanser üzerindeki etkilerini ve tarama yöntemleri ile cep telefonu kullanımının yaratabileceği olumsuzlukları sık sık dile getiriyorum Bugün ise sizlere taramalardaki radyasyon dozuyla ilgili farklı görüşleri anlatacağım

DNA'DA HASAR YAPAR
Doktorlar, sıradan tıbbi X ışınlarından yayılan radyasyon miktarının, kanser riski oluşturmayacak kadar düşük olduğunu savunmaktadır Bu görüş; herhangi bir miktardaki radyasyonun DNA'da, genlerimizi istenmeyen şekilde etkileyen serbest radikal hasarına neden olduğunu gösteren verileri hiçe saymaktadır Biz ise, günümüzde görülen kanserlerin önemli yüzdesine tıbbi radyasyonun neden olduğunu belirten istatistikleri çok önceden biliyoruz Doktorlar; belli bir düzeyde tutulduğu sürece radyasyonun güvenli olduğunu belirtirken, yeni görüş en küçük radyasyon partikülünün bile DNA hasarına neden olduğunu savunmaktadır

MUTASYON POTANSİYELİ
Radyasyonun güvenli olması için, DNA hasarının tümünün mükemmel şekilde onarılması gerekmektedir Mükemmel şekilde onarılmayan herhangi bir DNA hasarı; mutasyonlara neden olup kansere zemin hazırlayan daha başka mutasyonlara yol açma potansiyeline sahiptir Aslında; radyasyonun olası en düşük dozunun sadece tehlikeli olmadığını, aynı zamanda önceden düşünülene göre çok daha fazla hasara neden olduğunu gösteren pek çok yayın vardır

'ŞİDDETİ AYARLANMIŞ' ÇEKİM İSTEYEBİLİRSİNİZ
Bir hastanın maruz kaldığı radyasyon miktarı, eğer röntgen teknisyenleri doz şiddetini bireysel koşullara dayanarak ayarlamak için zaman ayırırsa; büyük ölçüde azaltılabilir Örneğin, obez bir bireyin abdominal CT taraması için zayıf bir kişiye oranla daha fazla radyasyon gerekmektedir

TEKNİSYEN PROBLEMİ
CT taramasından önce 'şiddeti ayarlanmış radyasyon' talep edebilirsiniz Teknisyenler; uyguladıkları dozda hiçbir tehlikenin olmadığını ifade etmeye daha yatkın oldukları için ısrarcı olabilirsiniz

2009'da yayınlanan bir rapor; büyük tıp merkezlerinin CT tarayıcılarını ayarlamada özensiz olduklarını, bu nedenle hastaların normalin sekiz katı kadar daha fazla doza maruz kaldıklarını ortaya koymuştur!

Gerçek şu ki; CT tarayıcı ayarları, nadir olarak berrak bir görüntü elde etmek için en az miktarda radyasyon kullanacak şekilde ayarlanmaktadır Bu yüzden, hastanın bilinçli olması gerekir

KORKUNÇ BİR VAKA!
Çocuklar, X-ışınlarının neden olduğu DNA hasarının etkilerine karşı çok daha hassastır Amerika'daki olumsuz bir vakada; 30 aylık bir çocuk normal tarama süresi sadece 2-3 dakika iken, 60 dakika veya daha fazla süreyle sürekli olarak CT taramasına maruz bırakılmıştır Hastanenin radyoloji müdürü, doz aşımını "Sahte bir delilik eylemi" diye yorumlarken, olayın yaşandığı eyaletin ruhsat bölümü başkanı ise "Gördüğüm en korkunç, aşırı vaka" olarak tanımlamıştır

MEME KANSERİNİN ARTIŞINDA ETKİLİ
Meme kanseri vakaları, 1960 yılından bu yana hızla çoğalıyor Bu gelişme, tıbbi X ışınlarının kullanımının artmasıyla bağlantılıdır

EN YENİ VERİLER
En yeni verilere göre; sadece 2007 yılında yapılan CT taramalarının sonucunda, yaklaşık 2 bin yeni meme kanseri vakasının gelişeceği belirtilmektedir Öte yandan; CT taramalarında yayılan radyasyon, yüz binlerce kanser vakası ve muazzam sayıda kalp krizi ve felce neden olabilecekse de; bu yasaklanmaları gerektiği anlamına gelmemektedir Bir hastalığı teşhis etmek için yapılan hastane operasyonlarını tarif etmekte kullanılan 'eksploratori cerrahi'yi hatırlayabilirsiniz CT tarayıcıları gibi görüntüleme servislerinin geliştirilmesiyle bu riskli hastane prosedürleri geçmişte kalmıştır

FELCİ BELİRLİYOR
Örneğin;hasta akut felçten muzdaripse, acil durum CT taraması, bunun iskemik (bloke edilen arter) felç mi yoksa kan damarı kanaması mı olduğunu belirleyebilir İskemik felç, hızlı teşhis edilirse, beyin hasarı azaltılabilir veya ortadan kaldırılabilir

KANSER TANISI KOYMAK İÇİN GEREKLİ
CT taraması yaptırmanız mutlaka gerekliyse, teknisyenden şiddetini ayarlanmasını isteyin ki; görüntü elde etmek için gereken en düşük radyasyon dozu kullanılabilsin

Kanser hastaları çoğu kez tam vücut PET'ten (pozitron emisyon tomografisi) faydalanabilir Metastatik lezyonlar, hipermetabolik aktivitenin oluştuğu 'sıcak noktalar' sayesinde tespit edilebilir PET taramalarında yayılan (Veya PET CT taramalarında) radyasyon miktarı, tipik bir CT taramasına benzerdir

Sağlıklı kişiler için gereksiz radyasyondan kaçınılması önemliyken, kanser hastaları semptomlar ortaya çıkmadan önce metastatik hastalığın varlığı ve konumun tanımlanması için PET taramalarının verilerinden faydalanabilir

Prf Dr Erkan TOPUZ