Meme Kanserinde Erken Tanının Önemi

Meme kanserinde erken tanının önemi

Kansere bağlı ölüm nedenleri arasında akciğer kanserinden sonra ikinci sırada yer alan meme kanseri için kontrollerin düzenli olarak yapılması gerekiyor Kadınların kendi kendilerine yapacakları muayene de erken tanı için büyük önem taşıyor



Meme kanseri, kadın sağlığını tehdit eden en önemli sorunlardan biri olmakla birlikte erkeklerde de nadiren görülebiliyor Hastalık, kansere bağlı ölüm nedenleri arasında, akciğer kanserinden sonra ikinci sırada yer alıyor ABD'de her 8 kadından, Batı Avrupa ülkelerinde her 10 kadından birinde meme kanseri görülüyor Ülkemizde ise her yıl 30 bine yakın kadına meme kanseri tanısı konuluyor Günümüzde erken tanı olanaklarının artması ve bu konuda yapılan birçok araştırma ve çalışma meme kanserine bağlı ölümlerin oranını azaltmış durumda

Meme kanserinin şikâyete neden olmadan erken evrede tanınması, hastalığın tamamen tedavi edilmesi olasılığını artırıyor Meme kanserine karşı ilk önemli adım, kadınların bu hastalık konusunda bilgi sahibi olmaları ve meme sağlıklarını nasıl koruyabilecekleri konusunda bilinçlenmeleri

Meme çocukluk, yetişkinlik ve menopoz dönemlerinde yapısal ve işlevsel birçok değişiklik gösteren önemli bir organ Amerikan Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü Meme Sağlığı ve Hastalıkları Biriminden Prof Dr Şükrü Aktan, “Her kadın memenin işlevi ve sağlığı ile ilgili periyodik kontroller yaptırmalı, belirli aralıklarla kendi kendilerini muayene etmeli ve bu konuda duyarlı olmalıdır” diye konuşuyor

Meme kanserinin ortaya çıkış nedenlerinin bilinmediğini belirten Aktan, hastalık hakkında şu bilgileri veriyor:

“Meme kanserinde risk faktörlerinin ve koruyucu faktörlerin biliniyor olması, bu kanser türünde uyarıcı nitelikte bir yarar sağlamaktadır Bununla birlikte erken tanı sayesinde meme kanserinin yol açabileceği sorunların büyük bir bölümü çözümlenmekte ve tedavi sonrası yaşam süresi ve kalitesinde önemli ölçüde artışlar sağlanabilmektedir

ERKEN TANI NEDEN ÖNEMLİ?
• Erken tanı, ölüm riskini azaltmaktadır
• Erken tanıda kendi kendini muayene yönteminin önemi vardır
• Erken tanıda tarama programları büyük rol oynamaktadır
• Meme kanserinin en sık görüldüğü yaş dönemlerinde, belirli aralıklarla mutlaka hekim kontrolleri ve görüntüleme tekniklerinden faydalanılmalıdır
• Bu hastalığın genç kadınlarda da görülebileceği bilinmelidir

Meme kanserinin erken tanısı hastanın bu konudaki duyarlılığına ve hekim-hasta iletişiminin sürekliliğine bağlı olarak kolaylaşmaktadır Genellikle meme kanserinin ilk belirtisi memede veya koltuk altında ele gelen bir kitledir Bu tür kitlelerin hasta tarafından saptanabilmesi kadınların periyodik olarak kendilerini muayene etme alışkanlığına bağlıdır Ancak ne yazık ki hastaların bu konuda yeterli bilgiye sahip olmamaları sebebi ile kadınlar kendi kendini muayene etmemekte ya da muayeneden korkmaktadır Bu sorunu aşmanın en kolay yöntemi kadınlara yaşamları boyunca kendilerine bazı soruları sorabilme alışkanlıklarının kazandırılmasıdır

MEME KANSERİ NASIL OLUŞUR?
Meme kanseri, memedeki süt bezleri ve süt kanallarında oluşan hücrelerin kontrol dışı çoğalması ve vücudun başka bölümlerine de yayılarak çoğalmayı sürdürmesidir Meme kanserinin birkaç çeşidi vardır En sık görülenlerinden biri süt kanallarından kaynaklanan “duktal kanser”dir Süt üreten keseciklerde oluşan kanserlere “lobüler kanser” adı verilmektedir Lobüler kanserler duktal kanserlere göre daha nadir görülür ve iki memede birden veya aynı memede birkaç odakta birden ortaya çıkma riskleri yüksektir Kanser hücreleri, meme dokusu dışına çıktıklarında genellikle ilk önce koltuk altı lenf bezlerine giderler

Çünkü memedeki lenf damarları meme dokusundan gelen lenf sıvısını koltuk altı bezine taşır Kanser hücrelerinin lenf bezlerine ulaşması, hastalığın oradan vücudun diğer bölgelerine yayılabileceğinin bir göstergesi olabilir Bu nedenle hastalığın tedavisinde ve takibinde lenf bezlerinde tutulum olması belirleyici bir rol oynamaktadır Meme kanserinin meme ve lenf bezleri dışında başka bir organa yayılım göstermesi durumuna “metastatik meme kanseri” adı verilir Meme kanseri en sık olarak akciğer, karaciğer, kemik gibi organlara yayılmaktadır Bu durumda meme kanserden temizlense bile diğer organlara yayılmış olan kanser hücreleri tekrar çoğalarak metastaz oluşturabilir

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
• Meme kanseri için en önemli risk kadın olmaktır
• Erken yaşta adet görmek ve genç yaşta menopoza girmek meme kanseri riskini artırmaktadır
• Hiç doğum yapmamış veya ilk doğumunu 35 yaşının üzerinde yapmış olan kadınlarda daha sık olarak rastlanmaktadır
• Ailesinde birinci derecede ve özellikle genç yaşlarda meme kanseri görülenlerde risk artmaktadır
• Menopoz sonrası kilo artışı, sürekli alkol tüketimi, iri ve yoğun memelere sahip olmak risk faktörleri arasında kabul edilebilmektedir

KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ
Bu muayenede aranacak ve dikkat edilecek en önemli noktalar:

• Ele gelen kitle olup olmadığı,
• Meme derisi üzerinde ve meme başında çekinti olup olmadığı,
• Meme derisi üzerinde renk değişikliği olup olmadığı,
• Meme başından kendiliğinden bir akıntı gelip gelmediği,
• Koltuk altında kitle olup olmadığıdır

MEME MUAYENESİNİN YAPILACAĞI EN İYİ ZAMAN
Meme muayenesinin yapılabileceği en iyi dönem; adet bitiminin hemen ilk günleridir Bu dönemde memeler ödemini ve gerginliğini kaybettiği için en rahat muayene dönemi olmaktadır Eğer kadın menopozda ise ya da rahim ameliyatı geçirmiş ise kolay hatırlanması açısından her ayın ilk haftası muayene tarihi olarak seçilmelidir

KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ NASIL YAPILIR?
Bu muayene kadınlar tarafından beş şekilde yapılabilir

1 En kolay yöntem; banyoda vücudunuz sabunlu iken ellerinizin rahatça kayacağı şekilde muayeneyi yapmaktır Parmaklarınızın arasında memede kitle olup olmadığı ya da meme derisinde bir sertleşme olup olmadığını fark edebilirsiniz

2 Üst bedeniniz çıplak iken ayna karşısına geçerek her iki kolunuzu yukarı kaldırarak meme üzerinde çekinti, kabarıklık, şekil bozukluğu veya kızarıklık olup olmadığını inceleyebilirsiniz

3 Oturarak veya ayakta hangi memenizi muayene edecekseniz, karşı taraftaki eliniz ile yukarıdan aşağı veya istem dışı veya çembersel olarak parmaklarınızı meme üzerinde gezdirerek muayene yapabilirsiniz Bu muayene için işaret, orta ve yüzük parmaklarının iç yüzü kullanılmalıdır Bu muayene sırasında koltuk altı da karşı taraftaki el kullanılarak kontrol edilmelidir

4 Bir önceki aşamada yaptığınız muayeneyi yatarak ve sırtınızın altına küçük bir yastık koymak şartı ile yapabilirsiniz Bu muayene sırasında parmaklarınıza serpeceğiniz az miktardaki talk pudrası, parmaklarınızın meme derisi üzerinde kaymasını kolaylaştıracağı gibi meme içinde bir kitle varsa fark edilmesini kolaylaştıracaktır

5 Bu aşamada meme dikkatle gözlenmeli ve üzerinde kızarıklık, yara olup olmadığı, meme başında çekinti olup olmadığı ve meme başından akıntı gelip gelmediğine dikkat edilmelidir Meme başında akıntı varsa kanlı olup olmadığına bakılmalıdır

KİTLE ELE GELMEDEN MEME KANSERİ RİSKİ OLUR MU?
Kitle ele gelmeden meme kanseri olma riski her zaman vardır Erken dönemdeki meme kanseri kitle oluşmadan ancak görüntüleme yöntemlerinin yardımı ile ortaya koyulmaktadır Bütün amaç, meme kanserini bu dönemde tanıyabilmek ve gerekli tedavileri uygulayarak bu hastalığın tamamen tedavi edilebilmesine olanak sağlamaktır Meme kanserinin tanısında kullanılan görüntüleme yöntemleri hastanın yaşı ve kliniği göz önünde tutularak seçilir En sık kullanılan yöntemler mamografi ve ultrasonografidir Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ise seçilmiş hastalarda tanıya destek amaçlı kullanılmaktadır

MEME ULTRASONOGRAFİSİ
Ultrasonografi ses dalgalarıyla bilgi sağlayan, zararsız ve kolay uygulanabilen bir yöntemdir Meme dokusu içinde yer alan içi sıvıyla dolu yapılar (kist) veya kitleler (solid lezyon) hakkında bilgi edinmemizi sağlar Özellikle mamografi duyarlılığının düşük olduğu genç hastalardaki kitlelerin değerlendirilmesi ve tanısında son derece önemlidir Mamografi duyarlılığının düşük olduğu yoğun memeli hastalarda mamografinin yanında mutlaka başvurduğumuz bir görüntüleme yöntemidir

MAMOGRAFİ
Mamografi memenin yapısının X ışınları yardımı ile görüntülenmesi esasına dayanır Meme kanserinde hem tanı hem tarama amaçlı kullanılmaktadır Tarama amaçlı mamografilerin meme kanserinde erken tanı oranını artırarak bu hastalıktan ölüm riskini yüzde 25-30 oranında azalttığını gösteren çalışmalar mevcuttur Meme kanseri tanısında diğer yöntemlerle karşılaştırıldığında altın standart olarak önerilen görüntüleme yöntemidir Son yıllarda kullanıma giren FFDM (Full Field Digital Mamografi) kontrast çözünürlüğünün yüksek ve görüntü netliğinin çok fazla olması sayesinde erken dönem meme kanseri bulgularından olan kalsifikasyon odaklarının ve de küçük nodüllerin daha kolay görüntülenmesini sağlar

MEME KANSERİNDE TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Meme kanserinin tedavisinde en önemli ve belirleyici etken bu hastalığın erken teşhisidir Yıllar önce uygulanan büyük ve geniş ameliyat yöntemleri günümüzde yerini daha az hasar veren tekniklere bırakmıştır Günümüzde daha çok memenin korunduğu cerrahiler, yani tümörün bulunduğu bölgenin ve tümörün çıkartılması yöntemleri tercih edilmektedir Erken tanı, bu hastalıkta kadınların en büyük kâbusu haline gelen memenin tamamen alınmasını (mastektomi) en düşük düzeye indirmektedir Bu nedenle amaç hastalığın tanısının mümkün olabildiğince erken dönemde konmasıdır
Meme kanserinin tedavisinde tek bir tedavi yöntemi değil birkaç yöntem birlikte kullanılmaktadır Cerrahi tedavi dışında ışın tedavisi (radyoterapi), hormonoterapi ve kemoterapi hastalığın evresine, hastanın yaşına, tümörün özelliklerine göre birlikte multidisipliner bir şekilde uygulanmaktadır

BUNLARI UNUTMAYIN!
• Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserdir

• Erken tanı konduğunda meme kanserinde tamamen tedavi edilebilme şansı çok yüksektir

• Erken tanı sayesinde çok büyük olasılıkla memenin alınmasına gerek kalmamaktadır

• 20-25 yaş arası her kadın her ay kendi kendini muayene etmelidir

• 30-35 yaş arası her kadın herhangi bir yakınması olmasa da meme muayenesi olmalıdır Ultrasonografi ve mamografi çektirmelidir

• 40 yaş ve üzerindeki her kadın yıllık doktor muayenesi ve mamografi yaptırmalıdır

Erken tanı, erken kutlama…

Meme Sağlığı Derneği (MEMEDER), meme kanserinde erken tanının önemini vurgulamak için Sevgililer Günü'nü de erken kutluyor



2007 yılında farklı tıbbi alanlarda uzman gönüllü doktor kadrosu ve sosyal gönüllüleriyle İstanbulda kurulan, ilk Meme Sağlığı Erken Tanı ve Tarama Merkezini ise 2008de oluşturan Meme Sağlığı Derneği (MEMEDER), meme kanserinde erken tanının önemini vurgulamak için sevdiklerimizin Sevgililer Gününü erken kutluyor

MEMEDERden yapılan açıklamada, meme kanserinde erken tanı için yapılan çalışmalar anlatıldı ve meme kanserinde erken tanının hayat kurtardığı bir kez daha vurgulandı

Meme Sağlığı Merkezi Tıbbi Yürütme Kurulu Danışmanlığında 2009-2010 yıllarında 3892 mamografi çekildi, 1171 ultrasonografi ile de kontrol çekimi yapıldı 48 biyopsi gerçekleştirildi ve 16 kanser vakası erken evrede teşhis edildi Hastalar, erken teşhis sayesinde kemoterapi hatta radyoterapi bile almadan sağlıklarına kavuştular

"HAYATA BAKIŞIM DEĞİŞTİ"
Kadınların yüzündeki sağlık ve umut dolu gülümsemelerinden aldığı güçle yoluna devam eden MEMEDER hakkında bir MEMEDER hastası şunları söylüyor:

“Hiç üzülmedim ve Allahın takdiri diyerek kendimi teselli ettim Sonra etrafımda genç yaşta hayatını kaybeden, geride küçük çocuklarını bırakanları görünce kendimi şanslı kabul ettim Allahıma şükrettim ve şimdi 67 yaşındayım MEMEDERin Erken Tanı ve Tarama Projesi ile aldığım erken tanının faydası ve tedavimin başlamasıyla birlikte şimdi kendimi gayet iyi hissediyorum ve hayatımı sürdürüyorum Bu sayede hayata bakışımı değiştirdim

Hastalıktan önce çok hassas ve duygusaldım, oysa şimdi daha pozitifim ve affetmesini biliyorum Hayata daha çok bağlandım İnsanlara daha çok değer veriyorum ve hayatı daha dolu dolu yaşamak istiyorum MEMEDER çalışanlarına ve kızıma sonsuz teşekkür ediyorum Herkese bu kapının açılmasını istiyorum”