III. Yannis Vatatzes

III Yannis Vatatzes or Yannis III Dukas Vatatzes (Yunanca: Ιωάννης Γ΄ Δούκας Βατάτζης, Iōannēs III Doukas Batatzēs) (d y 1192, Dimetoka (Didymoteichon) – ö 3 Kasim, 1254, Kemalpaşa (Nimfaeum) 1221–1254 yılları arasında İznik İmparatorluğu] imparatoru olmuştur Yannis Dukas Vatatzes çok büyük bir olasılıkla general Basil Vatatzes'in oğludur ve babası Bizans imparatorları olan II İsaakios Angelos ve III Aleksios Angelos'in adı bilinmeyen bir kuzeninin oğludur Asker bir aileden gelen ve şahsen başarılı bir asker olan Yannis 1212de birinci İzmit İmparatoru olan I Teodor Laskaris tarafından İrene Laskarina adlı kızına koca olarak seçilmiş ve düğün yapılmıştır I Teodor Laskaris üç evlilik yapmakla beraber, tahtına varis olacak bir erkek oğlu olmamış ve varis olarak damadı general Yannis Vatatzes'i seçmiştir



Konu başlıkları

• 1 Yaşamı
• 2 Ailesi
• 3 İçsel kaynaklar
• 4 Dış kaynaklar

Yaşamı

I Teodor Laskaris Aralık,1221de ölünce İzmik Rum İmparatorluk tahtına damadı olan III Yannis Vatatzes geçmiştir Sülalenin dışınden gelen bir kişinin kendi sülale mensuplarTeodorna ait olması gereken imparatorluk tahtını ele geçirmesini birçok Laskaris ailesi mensuplari kabul etmeyince, III Yannis Vatatzes ile Laskaris ailesi mensupları arasındaki çatışma askerî mücadeleye dönüşmüştür Bu mücadele 1224de iki taraf orduları arasında yapılan bir savaşda Laskaris ailesinin ordusunun mağlup düşmesi ile ile sona ermiştir Bu taht mücadelesisırasında Laskaris ailesi Konstantinopolis'de bulunan Latin İmparatorluğu'ndan da moral ve askerî destek almışlardır III Yannis'in galibiyeti ile karşı tarafa yardım sağlayan Latin İmparatorluğu elindeki bazı arazileri İznik İmparatorluğu'na vermek zorunda kalmıştır

Bu arazi ödünleriyle yetinmeyen III Yannis, ülkesinin bulunduğu Anadolu'dan Avrupa'ya geçmiş ve Edirne (Adrianople) şehrini Latinlerin elinden almıştır III Yannis'in Edirne'yi elinde bulundurması, 1227de Epir Despotu ve Selanik Hakimi I Teodor Dukas tarafından Edirne'nin zaptedilmesi; burada bulunan İznik İmparatorluğu askerî garnizonunun şehirden dışarı atılmaları ve bütün batı ve doğu Trakya'nın buyük bir kısmının İmparatorluk adı verdiği kendi devletine ilhak edilmesi ile son bulmuştur

Fakat I Teodor Dukas bu bölgelerde fazla bir zaman hüküm sürememiştir Trakya'yi zaptetme başarılarindan fazla ümitlenen I Teodor Dukas 1230'un ilkbahar başlarında Bulgar Çarlığını elimine etmek gayesiyle bir askeri kampanyaya başlamıştır Fakat Nisan 1230da I Teodor Dukas ile Bulgar Çarı II İvan Asen orduları arasındaki Edirne ve Filibe arasında Meriç Nehri üzerinde bulunan Klokotnitza köyünde yapılan savaşta Bulgarlar galip gelmişlerdir I Teodor'un ordusu tamamen bozguna uğratılmış ve kendisi de Bulgar Çarı II İvan Asen eline esir düşmüştür Klokotnitza Şavası sonucunda I Teodor Dukas'in elindeki bölgeler Bulgarlar'ın eline geçmiş ve Bulgar Çarlığı Karadeniz'den Adriyatik Denizi'ne uzunan bir Balkan İmparatorluğu durumuna gelmiştir Böylece III Yannis Vatatzes'in İznik İmparatorluğu'nun Konstantinopolis'e fethedip Bizans İmparatorluğu'nu yenileme amaçlarına rakip olacak bir diğer Rum asıllı devlet ortadan kalkmıştır

III Yannis Vatatzes Bulgar Çarlığı ile Latin İmparatorluğu aleyhinde bir ittifak anlaşması yapmıştır Buna göre 1235de Bulgar Ortodoks kilisesinin özerk olduğu kabul edilmiştir ve Bulgar Patrikliği yeniden kurulmuştur Aynı yıl III Yannis oğlu ve varisi olan Teodor ile II İvan Asen'in kızı Bulgaristan'lı Elena evlenmişlerdir Yine aynı yıl Bulgar ve İznik İmparatorluğu orduları Latin İmparatorluğu'na karşı birlikte hücumlara başlamışlardır Bu askeri yardımlaşma 1236da iki devlet ordularının birlikte Konstantinopolis'i kuşatması ile zirveye varmıştır Bundan sonra Bulgaristan'in menfaatlerinin yeniden kurulacak bir Bizans İmpartorluğu ile ayni olmadığını gören Bulgar Çarı II İvan Asen katkılarını azaltmış ve sonunda İznik İmparatorluğu ile Latin İmparatorluklari arasındaki mücadelelerde tarafsız bir tutum almaya kadar tavrını değiştirmiştir

III Yannis Latin İmparatorluğu'na karşı tecavüzkar tutumuna devam etmiştir 1240da Latin İmpartorluğu bazı başarılar sağlamıştır Ancak 1241de Bulgar Çarı II İvan Asen ölünce, bundan faydalanan III Yannis önce 1242' de Selanik'in kendine vasal bir şehir olmasını sağlamış ve sonra 1246 da bu şehri ve Bulgarlar elinde bulunan diğer Trakya arazileri ile birlikte kendi ülkesine ilhak etmiştir Böylece 1247de III Yannis eline geçirdiği bölgelerle Latinler elinde bulunan Konstantinopolis'i tamamen sarmıştır Hükümdarlığının son yıllarında ise III Yannis Epir Despotluğu'nun eskiden elinde bulundurduğu Balkanlar bölgelerini İznik İmparatorluğu içine almakla uğraşmıştır

III Yannis'in hükümdarlğı döneminde İznik İmparatorluğu güneye Ege ve Akdeniz'e doğru da genişlemiştir Ege Denizi'nde bulunan adaların çoğu ve çok stratejik öneme haiz Rodos adası İznik İmparatorluğu eline geçmiştir
III Yannis İznik İmparatorluğu'nun Konstantinopolis'i eline geçirip yeni bir Bizans İmparatorluğu kurması için çok sağlam temelleri sağlayan başarılı bir hükümdardır Yakın bulunan komşusu olan Latin İmparatorluğu ve eski Bizans devleti kalıntıları ile (çok kere Latin asıllı paralı askerler kullanarak) savaşarak sınırlarını genişletmekte iken daha güçlü komşuları olan Bulgar Kırallığı ve Anadolu Selçuklu Devleti ile genellikle barışsal ilişkiler sağlamıştır Kurduğu diplomatik ilişkiler ağı Avrupa'da Papalık ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na da yayılmıştır Ülkesinin içişlerinde adalet ve hayırseverliği ile tanınmış ve ülkesinin iktisaden refah içinde olmasını sağlamıştır Bütün bu başarılarini zaman zaman sara nöbetleri geçirmesine rağmen başarmıştır Ne yazıktır ki bu sara nöbetleri irsiyetle oğlu ve varisi II Teodor Laskaris'e geçmiştir

Ölümünden sonra III Yannis Ortodoks Hristiyan Kilisesi tarafından aziz olarak ilan edilmiş ve Şefkatli Yannis aziz adi verilmiştir

Ailesi

III Yannis Vatatzes 1212de kendinden önce İznik İmparatorluğu imparatoru olan I Teodor Laskaris'in kızı İrene Laskarina ile evlenmiştir İleride II Teodor olarak İznik İmparatorluğu hükümdarı olacak bir erkek çocukları doğmuştur Fakat hemen sonra İrene kaza ile attan düşmüş ve daha başka çocuğu olmasını engelleyen yaralar almıştır Bu kazada sonra İmparatoriçe İrene bir manastıra girerek Eugenia adı ile bir rahibe olmuş ve bu manastırda 1239da ölmüştür III Yannis daha sonra ikinci bir evlilik daha yapmış ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu İmparatoru II Frederik ile metresi Bianka Lancia'nın gayrimeşru kızı olan 12 yaşında Hohensaufen'lı II Konstans ile evlenmiştir Bu evlikten çocuğu olmamıştır

İçsel kaynaklar

• Bizans imparatorları
• Bizans imparatorları (liste)

Dış kaynaklar

• Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Decline and Fall, Londra:Penguin ISBN 0140114475, say203-204 (İngilizce)
• İngilizce Wikipedia "John_III_Doukas_Vatatzes" maddesi - [1] (İngilizce)(Erişme:19102008)