Dünyanın Akışını Değiştiren Çarpıcı Şah-Mat Hamleleri

Tarihsel olaylardan 9 farklı örnekle dünyanın akışını değiştiren çarpıcı 'şah-mat' hamleleri

Siyasi satranç, tarihin en heyecanlı oyunudur İşte bazı örnekler:

1) Misyonerlik yamyamlıkla başladı
2) Fransa İngiltereye kazık atarken ABD doğdu
3) Thaless, Güneş Tutulmasıyla savaşı bitirdi
4) Çanakkale, Lenini iktidara getirdi
5) II Wilhelm, Enver Paşayı yarattı
6) Truva Atı mat etti
7) Bizans, aralık kapıya yenildi
8) İsayı çarmıha geren tembel hahamlar Hıristiyanlığı doğurdu
9) Patrik asıldı, kapı hâlâ kapalı

Siyasetin satrancı tanımlamasından, tarihsel akış içinde ülkelerin ve siyasilerinin birbirlerine attıkları siyasi kazıklar kadar; yeryüzünün herhangi bir yerinde yapılan siyasi bir hamlenin, başka bir coğrafyada başka bir olgunun doğmasına sebep olması gerçeği de anlaşılmalıdır

Bir an, siyasetin satrancının ünlü resim sanatçısı Dali'nin sürrealist sanatı gibi olduğu düşlenirse; uzaydan bir bakışla, satranç oyun tahtasının yerine bütün bir yeryüzünü yaymak, hamleler için kullanılan satranç taşları yerine de (sürrealist bir yaklaşımla) bazen bir kadını, bazen bir aracı, bazen bir olayı ya da önemli kişilerle önemli olmayan kişileri ikame etmek mümkündür

Bu sürrealist siyasi satrançta, bilinçli ya da bilinçsiz hamlelerin zincirleme olarak birçok sonucun doğmasına neden olduğu gerçeği kadar; tarihi ve siyasi kişiliklerin birbirlerine attığı kazıkları da gözler önüne sermek olası Hamlelerin zincirleme etkilerinin olaylara şekil değiştirtip, 'düşlerde görülse bile inanılmayacak' sonuçlar yarattığı kesin 21 yüzyıldan tarihin derinliklerine bakarak bunları birleştirmek daha kolay Günümüzde Iraktaki hamlenin, Afganistandaki hamlenin ve de birçok yerdeki birçok muhtemel siyasi satranç hamlelerinin, şimdi bulutsu olan sonuçlarını da ola ki yüzyıl sonunda berrak olarak değerlendirmek mümkün olacak

Bu siyasi satranç, tarihin bütün zamanlarında oynanmış, halen de oynanmakta, gelecekte de oynanacak Bütün tarih zamanlarından ve dünyaya yaygın çeşitli ülke ve siyasilerin değişik hamlelerinden seçilen sayfalara aktarılan örnekler, siyasetin sürrealist satrancı konusunda aydınlatıcı olacaktır

BİR YAMYAMLIK
Geçmiş yüzyıllarda Afrikada fıkramsı bir hamle beklenmedik gelişmelere neden olmuş
Geçmiş yüzyıllarda yiyecek sıkıntısı çeken Afrikalı kabileler, yiyecek için İngiltereden yardım istemişler Yardım uzun süre gelmeyince, ortalıkta dolaşıp duran İngiliz misyon şefini önce rehin almışlar, sonra da yemişler…
Elçileri yenen İngilizler, bu durum karşısında çok sinirlenerek telgraf çekmişler hemen Afrikalılara:
“Vay yabaniler vay! Bizim büyükelçiyi nasıl yersiniz?”
Cevap göndermiş hemen Afrikalılar:
“Haşlama!”
İngilizler diretmiş:
“Derhal 1000 sterlin tazminat göndermezseniz, araştırma uzmanlarımızı gönderip gerekeni yapacağız”
Afrikalı şef telgrafı alınca “ugh” demiş Sonra hepsi birden “ugh” , “ugh” demişler…
Ve tamamı, tazminatı denkleştirmek için civar kabilelere dağılmışlar Kabile üyeleri akşam dönünce, toplanabilen miktarı gören şef, acele telgraf göndermiş İngilizlere:
“Bizde 75 sterlin çıktı… Kusura bakmayın, siz de bizimkini yiyin!”
Uluslar arası müdahale imkanı bulunmaya İngilizler, derhal uzmanlarını Afrikaya göndermiş Göreve başlayan bu din misyonerleri, bazı kabilelerde köle yığınları yaratma gibi faaliyetler oluşturmuşlar Bu arada Afrika halklarının beslenme sorunundan hareketle, Afrikalının aç bırakılarak kontrol edilmesi siyaseti yerleşmiş Batıda…

İNGİLİZ – FRANSIZ KAZIKLARI
Amerikan Bağımsızlık Savaşı dönemlerinde, Fransızlarla İngilizler birbirlerine kazık atıp duruyorlardı Her ikisi de birbirlerinin uluslar arası çıkarlarının altını oymakla meşguldüler İngilizlere karşı Amerikan Bağımsızlık Savaşı başlayınca, Fransızlar İngilizlere kazık atmak için, Amerikan devrimcilerine askeri uzmanlarını ve teknolojilerini gönderdiler; ama bu kazık, bu kadarla kalmadı…
Hem askeri uzmanları ve teknolojileriyle Amerikalıların Bğımsızlık Savaşını kazanmalarını sağladılar hem de İngilizlere kazık atalım derken geleceğin ABDsinin kurulmasına neden oldular
İngilizler bu kazığı not etmişlerdi…
Fransız monarşisinin, Fransız devrimcilerine karşı savaş başlayınca İngilizler de Fransız devrimcilerine el altından para yardımı yapmaya başladılar Görünüşte Fransız hanedanına onlar da bir kazıkla karşılık vermiş olacaklardı… Ne ki, Fransız devrimcilerine el altından yardım etmeleri bununla kalmadı; Fransada kırallık yıkıldı, cumhuriyet doğdu ve yeryüzünde her şeyi değiştiren Fransız İhtilali meydana geldi…

THALESSİN HAMLESİ
İÖ 500 sonlarında Med kralı Sikaresle Lidya kralı Alyat uzun yıllardan beri savaşıyorlardı… Henüz dünyanın yuvarlak olduğu ve güneşin çevresinde döndüğü bilinmeyen o dönemlerde, savaş gittikçe kızışıyordu Savaş öylesine uzun sürmüş ki, her iki ülkenin de halkı perişan olmuş, yiyecek bulma güçlüğü, ticaret yapma güçlüğü son haddine varmıştı
Yurttaşlar, “Bu savaşlardan tanrılar bile usandı” deyip duruyorlardı Genel hoşnutsuzluk her yerde yükselince, her iki kral da halkı avutacak, onlara savaşı unutturacak çareler aramaya başladılar… Önemli olan halka savaşmayı unutturmaktı, yoksa savaşın kendisi devam etmeliydi tabii Sonra akıllarına bilgin Thaless geldi… Bilgin Thaless, o sıralarda, “Gündüzün geceye dönüşeceği ve yıldızların görünüvereceğini” söylüyordu… Bu dedikodu, halkın dikkatini savaştan uzaklaştırabilirdi…
Bilgin Thalessi çağırıp bu söylentinin ne zaman gerçekleşeceğini sordular “Yarın” dedi Thaless İki kral, halkı ve askerleri meydana topladıHalk ve askerler savaştan usandıklarından, dedikoduların söylenti olduğunu bile bile eğlenip beklemeye başladılar…
O gün, 28 Mayıs 585te Güneş tutuldu Gün geceye döndü… Yıldızlar göründü ve beklenmeyen bir sonuçla, savaş bitti Askerler ve krallar o kadar şaşırıp korkmuşlardı ki, beş yıldır süren bu kanlı savaşı beklenmeyen bir şekilde durdurmuşlardı
Bilgin Thaless, Güneşin o gün tutulacağını biliyordu O, güneşin o yıldaki tutulmasını öngören ilk bilgindi…
Aslında evrendeki bu gerçeği halka duyurmak istiyordu
Ama bu olayın savaşı bitirebileceğini aklından bile geçirmemişti
Gözler önüne serilen bu hamlelerle sonuçları, mekanik düzenekleri andırıyor…
Bilindiği gibi, “Bir yere çarptırılan bir nesne, diğer nesneleri harekete geçirip zincirleme etkiler sonunda mumu yakan kibriti ateşleyerek ortalığın aydınlanmasına neden olacak mekanizmayı harekete geçirir”

ÇANAKKALE HAMLESİ
Anafartalar savunmasında düşmanın 15 dakika durdurulması Rusyada Çarın devrilip yerine Leninin iktidara geçmesine yardımcı oldu Almanya, 1Dünya Savaşı öncesinde, Rusyada Çarın politikalarından hoşnut değildi ve uluslar arası çıkarlarına uygun görmüyordu Bu nedenle Lenini ve partisini el altından desteklemeye başladı “Lenin iktidara geçerse, Rusya 1Dünya Savaşından çekilebilirdi…”
1914te İngilizler, Yeni Zelandalıları yanlarına alarak Fransız ve İtalyanlarla Çanakkale Boğazından geçerek İstanbulu işgal edip oradan da Karadeniz yoluyla Rus Çarına, Lenine karşı yardım etmeye gidiyorlardı… Alman armadası, gemilerin yolunu açık denizde kesecekken, onları Çanakkalede Türk taburları durdurdu İngilizlerin bu hamlesi, Conk Bayırı ve Anafartalardaki çarpışmalarda beklenmeyen ve değişik sonuçlar üretti:
İleride Türk bağımsızlık savaşını başlatacak olan Mustafa Kemal doğdu… 300 bin asker hayatını kaybetti Mustafa Kemalin Anafartalar savunmasında 15 dakikada İngiliz ve Fransızları durdurması bir anlamda Leninin Rusyada iktidara gelmesini kolaylaştırdı Böylece İngilizlerin başlattığı bir hamle, üç ayrı sonucu doğurmuş oldu…

ÇAPRAŞIK HAMLELER
19yüzyıldaki çapraz hamlelerde ise Osmanlının üstünde Fransanın ağırlığı hissedilmeye başlanmıştı Bu hamleye tepki olarak İngilizler Osmanlıya karşı olan Yunan başkaldırısına destek çıktılar… Başka köşede Bismark, Osmanlıda Tanzimatın Batı hayranlığını, Batı düşmanlığına çevirmek için Türk ırkçılığını ve dinsel gelenekçiliği desteklemeye başladı Çünkü Tanzimat, Parise dönüktü… Aynı nedenle başka bir zaman diliminde, IIWilhelm sık sık Osmanlıyı ziyaret ederek, hal hatır sormaya başladı Sonuçta Osmanlı savaşlarda ünlü KRUPP toplarını kullanmaya başlayacaktı IIWilhelmin bu hamlesi, sonuç olarak Enver Paşa ırkçılığını da yükseltmişti… Enver Paşa iki Alman zırhlısına Odessayı bombalatırken, Osmanlının 1Dünya Savaşına gireceğini aklından geçirmiş miydi dersiniz…

TRUVADAKİ HAMLE – MAT
Truva Savaşında, Akhalı Menelaos, zengin Truvayı yıkabileceğine düşünde görse inanmazdı Onun tahta atı, Truva Savaşında siyasi bir satrancın hamlesidir… Truva Kalesinin önüne bıraktırdığı tahta at, satrançtaki hamlenin taşıdır… Menelaos bu taşla hamle yapmıştır… Bu, bilinçli bir hamledir
Galibiyetin getirdiği coşkuyla çılgına dönmüş olan Truvalılar, Menelaosun bıraktığı bu hediyeyi ganimet kabul edip içeri aldılar… Bu son hamlenin sonuçlarını akıllarına bile getirmediler… Belki Akhalı Menelaos da tam olarak sonucu düşünemiyordu Tahta atın içine gizlediği askerlerini bile gözden çıkarmıştı çekilirken… Menelaos her büyük komutanın sahip olduğu şansa sahipti…
Truvalılar coşku ile içtiler, eğlendiler ve yerlere serildiler… Sabaha karşı askerler atın içinden çıkarak kapıyı açtılar… İşte bu şansla Menelaosun hamlesi zincirleme sonuç getirdi… Truva Düştü!

BİZANSTA SON HAMLE
İstanbul fetih edilirken, Bizans ordusu içinde değişik milletlere ait askerlerin hepsi de kutsal Bizansın Osmanlıya karşı savunması için gelmişlerdi Kuşatmanın sonuna doğru Osmanlı toprakları Edirnekapı ve Topkapıda çok büyük gedikler açmıştı
Artık içerideki Bizanslılar dışarıdan görülebiliyor, şehir son anlarını yaşıyordu…
Bizans ordusundaki Cenevizli bir komutan, kalan güçleri yaptığı bir planla kapıların dışındaki Osmanlı askerlerini arkadan çevirip, yok etmek ve gedik açmak için “Rum ateşi” desteğinde kapılardan birini açtırdı (Kserkoporta) ve dışarı hamle yaptı Ama kendi adamları yaralandı…
Kapalı olan kapılar açılarak kendi yaralı askerleri içeri alındı Sonra telaşla kapılar tam olarak kapatılamadı
Surların dışındaki iki yeniçeri kapının yarı açık olduğunu fark ettiler Bizans askerleri, Topkapı yönünde mazgalları boşaltıp Topkapıda savaşan diğer askerlere yardıma gitmişti İki yeniçeri diğer yeniçerileri de çağırarak içeri daldılar ve esas kanlı savaşların cereyan ettiği Topkapıya doğru hızla koşmaya başladılar Topkapı surunda savaşan Bizanslılar, yeniçerilerin içeride ve arkalarında olduğunu fark edince onlara doğru döndüler
MAT! Her şey bitmişti
Cenevizli komutan, yapmış olduğu hamlenin sonucunu rüyasında görse inanmazdı

FİLİSTİN HAMLESİ
HZ İsa; hahamların cemaatlerine hizmette kusurlarının olduğu, çalışmadıkları ve aldıkları paraları hak etmediklerini söyleyince, hahamlar İsayı çarmıha gerdirdiler Romalılara bu hamleyi yaptırırken, sonuçlarının Hristiyan dinini doğuracağını düşlerinde görseler inanmazlardı Hele bu hamlenin Miladi Tarihi doğuracağını hiç düşünmemişlerdi

PADİŞAHIN HAMLESİ
1821 yılında Osmanlı padişahı, Rusya çarlığıyla casusluk yaptığından şüphelendiği rum Ortodoks Patriği Grigoriusu bir emriyle patrikhanenin kapısına astırdı Günümüzde bu kapı hala kapalıdır Padişah, Yahudi halkına, Grigoriusun ölüsünü Sarayburnundan denize atmalarını emretti Padişahın Yahudi halkı emri yerine getirdiler, aradan geçen zamanla bu hamlenin sonuçlarıyla Mora Yarımadasındaki Rumlar 6 bin Yahudiyi katlettiler

İnsanoğlu, dünyada çeşitli coğrafyalarda hamlelerini halen sürdürüyor Yaptığı hamleler dünyanın değişik yerlerinde değişik sonuçlara yansıyor Irakta ve Afganistandaki satrancın sonuçları yüzyılımız sonlarına doğru, hatta belki de oraya kalmadan beklenmeyen sonuçlar yaratacak…