Tarihte Bugün 5 Şubat

Tarihte Bugün 5 Şubat

Tarihte bugün doğanlar

* 1852 - Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şair ve oyun yazarı (ö 1937)
* 1965 - George Hagi, Romen teknik direktör ve eski futbolcu
* 1966 - Soner Arıca, şarkıcı
* 1974 - Deniz Yılmaz, Kurban'ın solisti
* 1981 - Nora Zehetner, ABD'li oyuncu

Tarihte bugün ölenler

* 1960 - Selahattin Pınar, besteci (d 1902)
* 1967 - Violeta Parra, Şili'li folk müziği sanatçısı (d 1917)
* 1993 - Adnan Kahveci, siyasetçi (d 1949)
* 2006 - Cemal Kutay, tarihçi ve yazar (d 1909)

Başka neler oldu:

* 1877 - Mithat Paşa, sadrazamlıktan azledildi Daha sonra Arabistan' da Taif zindanında boğduruldu
* 1924 - Greenwich gözlemevi saatbaşı sinyallerini yayınlamaya başladı
* 1932 - İlk Türkçe hutbe Süleymaniye Camii'nde okundu
* 1937 - Anayasa'nın 2 Maddesi'nde yapılan değişiklikle, 6 ilke Anayasa metnine girdi: Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır Resmi Dili Türkçe'dir Makam Ankara şehridir
* 1956 - Meriç ve Tunca nehirleri dondu; Yeşilköy ve Mecidiyeköy'e kurtlar indi ve İstanbul halkı ekmeksiz kaldı
* 1958 - ABD hava kuvvetleri, Georgia eyaleti sahili açıklarında bir hidrojen bombası kaybetti Bomba bulunamadı
* 1976 - Amerikan uçak firması Lockheed, Türkiye'de rüşvet verdiklerini açıkladı
* 1993 - ANAP İstanbul milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı, Bolu-Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldüler; Kahveci'nin oğlu, kazadan yaralı kurtuldu
* 1994 - Saraybosna pazar yerinde havan mermisi patladı; 68 kişi öldü, 200 kişi yaralandı

Belçika kralı II Léopold, 5 Şubat 1885'te Kongo'yu kendi kişisel mülkiyeti ilan etti



Tam adı Louis Philippe Marie Victor olan IILeopold, 1865-1909 arasında hükümdarlık yapan Belçika'nın ikinci kralıdır 1884'ten 1908'e kadar Kongo İmparatoru ve Brabant Dükü olarak da anıldı Tahta babası I Léopold'ün ölümünden sonra geçti Oğlu tahta oturmadı, yerine yeğeni I Albert kral oldu

II Léopold, özellikle Kongolulara yaptığı insanlık dışı eziyetler ve soykırımla hatırlanır İktidarı döneminde Belçika, dev bir Afrika ülkesi olan Kongo'yu sömürgeleştirdi ve tüm kaynaklarını kullandı Kongo'dan gelen paralarla Brüksel'de anıtsal binalar yapıldı, Belçika zenginleşti Kongolular o dönemde çok talep gören kauçuk bitkisini ekmeye zorlandılar Bu süreçte Kongo halkı fakirleşti, ezildi ve yığın halinde katledildi

II Léopold, Avrupa'nın en çok gezen hükümdarlarından biriydi 1860'da Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'a da geldi

II Léopold'e göre Belçika da diğer Avrupa ülkeleri gibi sömürgeler elde etmeliydi 1860'da bir konuşmada şöyle dedi:

"Topraklarımızı genişletmenin vaktinin geldiğine inanıyorum Kalan birkaç güzel pozisyonun bizimkinden daha girişken milletler tarafından kapılması tehlikesi karşısında hiç vakit kaybetmememiz gerekiyor"

1861'de Belçikalılara şu tavsiyelerde bulundu:

"Komşularınızı taklit edin; fırsat çıktığı anda denizlerin ötesine yayılın Orada ürünleriniz için kıymetli pazarlar, ticaretiniz için gıda ve büyük Avrupa ailesi içinde daha iyi bir konum bulacaksınız"

1865'te vefat eden babasının yerine taç giydi Anayasaya bağlı bir hükümdar olarak hükümet siyasetini belirleme yetkisi olmamasına karşın "daha büyük, daha güçlü ve daha güzel bir Belçika istediğini" söylüyordu

Bu amaçla meclisi harekete geçiremeyince bizzat kendisi Kongo'nun sömürgeleştirilmesi çalışmalarını başlattı 1876'da Brüksel'de uluslararası bir jeofizik konferansı topladı Bu konferansta, "Kongo yöresi halkına medeniyet götürmek, bilimsel araştırma ve ticaret yapmak, Arap köle tüccarlarına karşı savaşmak için" uluslararası bir komite kurulmasını savundu Konferanstaki konuşmasında öne sürdüğü fikirlerden biri şuydu:

"Dünyanın henüz nüfuz edilemeyen tek yöresini medeniyete kavuşturmak, oradaki halkların üstünde asılı duran karanlığı delmek, kanımca içinde bulunduğumuz bu ilerleme çağına yaraşır bir haçlı seferidir"

Bu çabaların sonucu olarak Uluslararası Afrika Derneği kuruldu ve II Léopold derneğin başına geçti

1878'de Henry Morton Stanley'e Kongo havzasını keşfetme görevi verdi Stanley'in gizli görevi ise, Kongo nehrinin güney yakasında Belçika egemenliği kurmak ve yöredeki kauçuk ve fildişi ticaretini ele geçirmekti II Léopold, bunu, eğer Stanley'e doğrudan görev verseydi, İngilizlerin buna engel olacağından emin olduğunu söyleyerek açıklamıştır Stanley'e verdiği özel talimatlar şöyledir:

"[] alabildiğin kadar toprak al ve egemenliğimiz altında topla [] en kısa sürede, tek bir dakika kaybetmeden, Kongo ağzından Stanley Çağlayanlarına kadar tüm kabileleri ele geçir"

"Bu mümkün olduğu kadar büyük bir devlet yaratma ve yönetme projesi Bu projede zencilere en ufak bir siyasi söz hakkı vermeyeceğimiz açıkça anlaşılmalı Aksi çok saçma olurdu"

Bunu takip eden yıllarda, 1884'e kadar, Stanley Kongo'da büyük miktarda fildişi ele geçirir, Léopoldville dahil koloniler kurar, bir demiryolu hattı inşa ettirir, zenci kabile liderlerini kandırarak veya zorlayarak egemenliği devretmelerini sağlar Léopold, kabile liderleriyle yapılan anlaşmaların kısa ve basit olmasını, "birkaç maddeyle her şeyi kendilerine bırakmasını" istemiştir

1885'te toplanan Berlin Konferansı'nda Kongo'nun II Léopold'ün egemenliğinde bir devlet olduğu diğer Avrupa ülkelerince tanınır Bu olayı takip eden 23 yıl boyunca Kongo acımasızca sömürülecektir
Ostend, Belçika'daki bir diğer heykel

II Léopold, Kongolu yerlilerden Halk Ordusu (la Force Publique) adında bir ordu oluşturur ve bunu yine Kongolulara karşı kullanır Kongoluların ve Arap tüccarların direnişi acımasızca bastırılır Köle ticareti ülkenin batı kesimlerinde yasaklanmasına karşın doğu kesimlerinde hoş görülmeye devam eder

Ülkenin altyapısı zorla çalıştırılan yerlilere kurdurulur Vergi gelirlerinin çok azı ülke için harcanır, çoğu Belçika'ya transfer edilir Kongo bütçesine ayrılan verginin hemen hemen yarısı Halk Ordusu için ayrılır

19yy sonu ve 20 yy başlarında Kongo'da direniş hareketleri kuvvetlenir, isyanları bastırmak için gittikçe daha çok bütçe ayırmak gerekir Halk Ordusu askerlerinin attıkları mermilerin boşa gitmediğini ispatlamaları için kurbanlarının ellerini kesip getirmesi istenir Askerler, başarı oranlarını yüksek göstermek için yaşayan kişilerin de ellerini keserler

Kongo'daki insanlık dışı uygulamalar, dışarı sızmaya ve duyulmaya başlar Bunda Joseph Conrad, Arthur Conan Doyle ve Mark Twain gibi yazarların konuya dikkat çekmesi de rol oynar II Léopold'ün basın kampanyaları ve rüşvetle gazetecileri kontrol etme çabaları yetersiz kalır

1905'te Belçika Parlamentosu, Kongo'daki insan hakları ihlalleri hakkında soruşturma başlatır Soruşturma sonucu suçlanan Léopold'ün Kongo'daki genel sekreteri boğazını keserek intihar eder Bu arada, Kongo'daki rejimin sona ermekte olduğunu gören Léopold, bu son yıllarda ülkeyi sömürmek için elinden geleni yapmaktadır

Nihayet 1908'de Belçika Parlamentosu, II Léopold'ün Kongo üzerindeki yetkilerini kaldırır ve ülkenin yönetimini kendine bağlar II Léopold'e Kongo için yaptığı "büyük fedakarlıklar" nedeniyle yüklü bir maaş bağlanır

II Léopold'ün hükümranlığı döneminde, Kongo nüfusu tahminen 20-30 milyondan dokuz milyonun altına düştü Bu suçlar, Belçika'daki diğer siyasetçiler tarafından da desteklendi Örneğin, yönetimin II Léopold'den alınmasından bir yıl sonra Kongo'yu ziyaret eden Sömürge Bakanı, ülkede insan haklarının ihlâl edilmediğini söyledi Belçika Parlamentosu, insan hakları ihlâllerinden ötürü kimseyi kovuşturmadı