Şekerin Zararları

Şekerin zararları

British Medical Journal'da yeni yayınlanan bir makalede "Şeker tütün kadar tehlikeli, zarar verici ve bağımlılık yapıcı olduğu için uyuşturucu sınıfına sokulmalıdır" diyor Gözünüzün önüne yeğeninize, çocuğunuza "hediye ettiğiniz" çikolatalar, gofretler mi geliyor? İnsanı sigaraya, uyuşturucuya en yakınları alıştırır Çocukları da "şeker isimli zehire" anne-babaları alıştırıyor en önce



Şekerin vücudunuza zararları

• Fazla şeker tüketmek kan şekerini çok çabuk artırıyor ve pankreas aşırı insülin salgılıyor Buna "metabolik sendrom" deniyor İnsülin, şekeri regüle ettikten sonra fazlasını yağ olarak depoluyor Kan şekerindeki ani düşüşse sürekli acıkma hissine ve yemeye yol açıyor
• Diş çürümesi başta olmak üzere, obezite, diyabet, kalp ve dolaşım hastalıkları, böbrek taşları, kanser, hipertansiyon, felç, ülser, astım, romatizma, kronik yorgunluk sendromu ve kemik erimesine neden oluyor
• Kan dolaşımıyla vücudun her tarafına taşınan şeker özellikle de göbek, kalçalar, göğüsler ve bacağın üst kısmında toplanıyor Bu bölgeler de dolduğunda, yağ asitleri kalp ve böbrek gibi aktif organlara dağılıyor Bu organlar gittikçe yavaşlıyor ve sonuçta dokuları bozularak yağa dönüşüyor
• Bağışıklık sistemi zayıflıyor Vücut soğuk, sıcak veya mikroplara karşı koyamıyor

Her yerde "şeker" var

Kek, pasta, baklava gibi tatlı yiyeceklerin içinde şeker olduğunu zaten biliyoruz Tehlikeli olan gelişme, şekerin artık yerli yersiz neredeyse bütün hazır gıdaların içine koyulur hale gelişi Bebek maması, mısır gevreği, sosis, mayonez, ketçap, pizza, hamburger ekmeği, kola, hazır meyve suyu gibi gıdalar şekerle tüketici gözünde daha çekici hale getiriliyor Doğuştan tatlıya yatkınlığı olan insanoğlu da, farkında olmadan bu çekime kapılıyor ve satışlar artıyor Gittikçe daha fazla satın alıyor, daha yiyoruz bu gıdaları

Çocuklar ve bebekler için çok sakıncalı

Özellikle bebek mamasında bile şeker olması, çocukların beslenme zevkinin bir ömür boyu yanlış bir yolda gitmesine neden oluyor Günümüzde artan aşırı şişmanlığını sorumlularından biri de bebekken tanışılan şeker olsa gerek Bebek mamasında anne sütüne oranla yüzde 60 daha fazla şeker bulunuyor!

Şekerdeki genetik risk

Şekerle ilgili çok önemli başka bir tehlike daha var Genetiğiyle oynanmış mısırdan "mısır şekeri" üretiliyor "Nişasta bazlı sıvı şeker" de denilen bu "oynanmış" şeker, çikolata, gofret, gazlı içecek, baklava, mısır gevreği gibi endüstriyel gıdalarda en çok kullanılan şeker türü Genetiğiyle oynanmış gıdalar ise, başlı başına sayfalarca yazı yazılabilecek bir konu Doğal halinde değil, insan eliyle "oynanmış" genlere sahip yiyecekler yediğimizde, bizim vücudumuzda da genlerimizi ilgilendiren değişiklikler olabileceğinden korkuyor bilim adamları Günümüzde yaygınlaşan besin alerjileri, kanser gibi rahatsızlıkların nedenlerinden biri olduğu düşünülüyor

Şekerin gizli isimleri

Yiyeceklerin "içindekiler" listesinde şekerin farklı isimlerle gizlenmiş olduğunu görebilirsiniz Bu isimler ne mi? Sakaroz, esmer şeker, mısır şurubu, nişasta bazlı sıvı şeker, dekstroz, sorbitol, mannitol, xylitol, früktoz, meyve şurubu, glikoz, glikoz şurubu, bal, invert şeker, laktoz, maltoz, akçaağaç şurubu, melas, şeker şurubu, turbinado, amazake

Şeker yememek için 66 neden

1 Şeker kanser hücrelerinin en çok sevdiği şeydir
2 Şeker bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir
3 Şeker vücudunuzun mineral dengesini bozabilir
4 Şeker çocuklarda hiperaktivite, endişe, dikkat bozukluğu ve huysuzluğa sebep olabilir
5 Şeker çocuklarda uyuşukluğa sebep olabilir
6 Şeker çocukların okul başarısını olumsuz etkileyebilir
7 Şeker trigliserit seviyesinde belirgin bir artışa sebep olabilir
8 Şeker bakteri enfeksiyonlarına karşı savunma sistemini zayıflatabilir
9 Şeker böbreklere hasar verebilir
10 Şeker krom eksikliğine yol açabilir
11 Şeker bakır eksikliğine yol açabilir
12 Şeker kalsiyum ve bakır emilimini engeller
13 Şeker meme, yumurtalık, prostat ve rektum kanserine yol açabilir
14 Şeker kadınlarda daha büyük risk oluşturmak üzere, kolon kanserine sebep olabilir
15 Şeker safra kesesi kanseri için risk faktörü olabilir
16 Şeker gözleri bozabilir
17 Şeker serotonin seviyesini yükseltir; bu da kan damarlarını daraltabilir
18 Şeker Hipoglisemiye sebep olabilir
19 Şeker midenin asidik olmasına yol açabilir
20 Şeker çocuklarda adrenalin seviyesini artırabilir
21 Şeker koroner kalp hastalığı riskini artırabilir
22 Şeker ciltte kuruma ve saç beyazlamasına yol açarak yaşlanma sürecini hızlandırabilir
23 Şeker alkol bağımlılığına yol açabilir
24 Şeker diş çürüklerini artırabilir
25 Şeker kilo alımı ve aşırı şişmanlığa katkıda bulunabilir
26 Yüksek miktarda şeker yemek Crohn's hastalığı ve ülseratif kolit riskini artırır
27 Şeker kireçlenmeye sebep olabilir
28 Şeker astıma sebep olabilir
29 Şeker mantar enfeksiyonlarına sebep olabilir
30 Şeker safra taşı oluşmasına yol açabilir
31 Şeker böbrek taşı oluşmasına yol açabilir
32 Şeker istemik kalp hastalığına yol açabilir
33 Şeker apendisite yol açabilir
34 Şeker Multipl Skleroz (MS) hastalığının belirtilerini şiddetlendirebilir
35 Şeker dolaylı olarak hemoroide yol açabilir
36 Şeker damarlarda varise yol açabilir
37 Şeker osteoporoz oluşumuna katkıda bulunabilir
38 Şeker salya asiditesine katkıda bulunabilir
39 Şeker insülin sensitivitesinde düşüşe sebep olabilir
40 Şeker glikoz toleransının düşmesine sebep olur
41 Şeker büyüme hormonunu azaltabilir
42 Şeker toplam kolesterolü artırabilir
43 Şeker sistolik kan basıncını artırabilir
44Şeker gıda alerjilerine sebep olur
45 Şeker diyabet oluşumuna katkıda bulunabilir
46 Şeker hamilelikte kan zehirlenmesine yol açabilir
47 Şeker çocuklarda egzama oluşuma katkıda bulunabilir
48 Şeker kardiyovasküler hastalığa sebep olabilir
49 Şeker DNA yapısını bozabilir
50 Şeker katarakta sebep olabilir
51 Şeker amfizeme sebep olabilir
52 Şeker ateroskleroza sebep olabilir
53 Şeker serbest radikal oluşumuna sebep olabilir
54 Şeker enzimlerin işlevselliğini düşürür
55 Şeker karaciğer hücrelerinin bölünmesine sebep olabilir; bu da karaciğerin boyutlarını büyütür
56 Şeker karaciğerde yağ miktarını artırabilir
57 Şeker karaciğerde patolojik değişimlere yol açabilir
58 Şeker pankreasa zarar verebilir
59 Şeker kabızlığa sebep olabilir
60 Şeker miyopluğa sebep olabilir
61 Şeker hipertansiyona sebep olabilir
62 Şeker migren de dahil olmak üzere baş ağrılarına sebep olabilir
63 Şeker beyin dalgalarını artırabilir; bu da beynin düşünme kabiliyetini zayıflatır
64 Şeker depresyona sebep olabilir
65 Şeker hormonal dengesizliğe sebep olabilir
66 Şeker Alzheimer's hastalığı riskini artırabilir

Şeker tüketimine dikkat etmiyoruz

Prof Dr Osman Müftüoğlu, "En önemli beslenme yanlışlarından ilk üçü şeker, tuz ve beyaz unlu besinlerin aşırı tüketilmesidir" diyor

Özellikle son yıllarda tam bir “şeker çılgınlığı” yaşıyoruz İşin kötüsü, yaptığımız yanlışın da farkında değiliz

Kahvaltı gevreğinden salata soslarına, et sularından çorbalara aklınıza gelebilecek her besinde açık veya gizlenmiş şeker var! Ayrıca şekerli içerikler de (meyve konsantreleri, gazozlar, kolalı içecekler, enerji içecekleri) birer şeker bombası gibi çalışıyor

300 mllik bir kutu şekerli meşrubatta yaklaşık 9-10 tatlı kaşığı şeker var Ve çoğumuz farkına varmadan bu içeceklerin bazen günde 3-4 bardağını midemize indiriveriyoruz!

Fazla miktarda şeker içeren besinlerin pankreasımızı yorduğu, insülin üretmeye zorladığı, hatta bu nedenle diyabete neden olabilecekleri doğru Özellikle meşrubatlardaki basit şekerler, kan, şeker ve insülin düzeylerinde hızlı ve büyük artışlara, iniş çıkışlara yol açıyor

Ayrıca fazla miktarda şekerli yiyecek ve içecek tüketimi daha çok kilo alma, daha yüksek trigliserid düzeyi ve daha fazla kalp riski anlamına geliyor Sorun bununla bitse iyi! Yeni bir çalışma, aşırı şeker tüketiminin kan basıncını da artırabileceğini gösteriyor

FRUKTOZ ŞURUBUNA DİKKAT!

Amerikada yapılan bu çalışmada fazla miktarda şeker tüketmenin hipertansiyona yol açabileceğini düşündüren bulgular var

Denver Sağlık Bilimleri Enstitüsünde yapılan çalışmanın ilk sonuçlarına göre yiyecek içeceklerle kazanılan şeker miktarı (özellikle fruktoz şurubunun oranı) arttıkça hipertansiyona yakalanma ihtimali artıyor

Araştırmaya göre günlük fruktoz şurubu tüketimi 74 gramı geçtiğinde kan basıncının 140/90 mmHgnın üzerine çıkma ihtimali yüzde 30 yükseliyor

Fazla miktarda fruktoz şurubu kazanımının hipertansiyonu hangi mekanizma ile tetiklediği bilinmiyor, bazı olasılıklar üzerinde duruluyor Araştırmayı yürüten Dr Diana Jalala göre ihtimallerden biri fazla fruktozun damarların duvarında nitrik oksit üretimini azaltması olabilir

NİTRİK OKSİT AZALINCA

Nitrik oksit, damar sağlığını koruyan çok önemli bir molekül Damar duvarının iç yüzeyini döşeyen doku tarafından üretiliyor Damar düz kaslarını gevşetip kan basıncının yükselmesini engelliyor

Nitrik oksit yapımı azalınca, damar düz kasları yeterince gevşeyemiyor, kan basıncının yükselme olasılığı artıyor Siyah çikolatanın (bitter çikolata) damar duvarında nitrik oksit üretimini artırarak kan basıncını düşürmeye yardımcı olabildiğini hatırlatalım Kakao taneleri de aynı faydayı sağlıyor

Araştırmacılara göre fazla miktarda fruktoz şurubu kazanımı ürik asit yapımını artırdığı için de uzun dönemde kan basıncını ayarlayan sistemleri bozuyor olabilir

Diğer taraftan fazla miktarda fruktoz kazanımı, aynı zamanda kilo kazanımı anlamına gelir ki bu durumda da kan basıncının yükselmesi beklenen bir sonuçtur

NE YAPMALI?

Bu araştırmanın yeni ve daha büyük çalışmalarla desteklenmesi ve daha sağlam bulguların elde edilmesi gerekiyor ıncelenen olgu sayısı ve araştırma süresi yeterli gibi görünmüyor Ama yine de bu araştırmadan çıkarılması gereken bir ders var O da şu:

Fruktoz şurubu tüketimi arttıkça, başta fazla kiloluluk ve obezite olmak üzere bazı sağlık sorunlarının artması beklenen bir sonuçtur Amerikalı bazı uzmanlar ülkelerinde yaşanan şişmanlık salgınının birinci sorumlusu olarak fruktoz şurubu kullanımındaki artışı gösteriyor

Sonuç olarak bilhassa çocuk ve gençleri fruktoz şurubu ihtiva eden meşrubatları ve tatlı yiyecek, içecekleri ölçülü tüketmeleri konusunda uyarmakta fayda var Ayrıca sağlığını düşünen herkesin şekerli ve tatlı yiyecek, içecekleri azaltması gerekiyor

Prof Dr Osman Müftüoğlu/Hürriyet

Şeker hakkında bilmediklerimiz

Şeker tüketiminin azaltılması derinin yeniden esnekliğine kavuşmasına yardımcı oluyor Uzmanlar şeker tüketimine karşı dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu Öreneğin "Lugduname" adlı madde, sofra şekerinden 200000 kat daha tatlı!



İşte o sonuçlar!

1- Ortalama bir Amerikalı yılda yaklaşık 24,5 kilo rafine şeker tüketiyor Bunun 10 kilosunu şekerlemeler oluşturuyor Cadılar bayramında şeker tüketimi doruk noktasına ulaşıyor Öte yandan, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'na bağlı Tarımsal Ekonomi ve Araştırma Enstitüsü'nün değerlendirmeleri, 1994-2005 döneminde Türkiye'de kişi başına tozşeker tüketiminin yılda ortalama 18 kilodan 15,3 kiloya düştüğünü ortaya koyuyor Ülkemizde de şeker bayramı sırasında şeker tüketimi artıyor

2- Kandaki şekerin fazlası glikolizlenme adıyla bilinen bir süreçle derideki kolajenlere ilişir Bu da derinin esnekliğini yitirmesine ve kırışıklıkların oluşmasına yol açabilir

3- Şeker tüketiminin azaltılması derinin yeniden esnekliğine kavuşmasına yardımcı olabilir

4- Hindistanda insanlar en az 2000 yıldır şeker kamışından elde ettikleri şekeri kristalleştiriyor Büyük İskenderin eşlikçileri oraya ayak bastıklarında arısız bal üreten bu insanlar karşısında şaşkınlığa kapılmışlardı

5- Alman kimya uzmanı Andreas Marggraf, 1747 yılında, şeker pancarının içerdiği şeker ile şeker kamışındaki şekerin birbirleriyle aynı olduklarını keşfetti Şeker pancarından elde edilen şekerin arıtım işlemlerine ilk kez 1802 yılında başlandı ve böylelikle kuzey iklim ülkeleri ilk kez ucuz şekerlemelere kavuşmuş oldu

6- ABDde bir yılda üretilen 8,4 milyon ton şekerin yarısından fazlası şeker pancarından elde ediliyor Türkiyede de üretilen şekerin %90 kadarı

7- Bir oturuşta tam 16 kesme şekeri midenize indirdiğinizi düşünebiliyor musunuz? Oysa, bu miktar 20 cllik bir şişe kola içtiğinizde tükettiğiniz şekerin biraz altında

8- Sakarin ve aspartam gibi yapay tatlandırıcılar, çok farklı başka bir araştırma yapmakta olan uzmanların, deneydeki bileşimleri tatmaları ve tadından hoşlanmaları sonucunda kazara bulundular

9- Bir araştırmacının deney malzemesini tatmaya kalkışması pek de olağan bir durum sayılmaz Ne var ki, bu araştırmacıların en azından bir gerekçeleri vardı Şimdilerde Splenda markasıyla satılan sükralozu bulan bilim insanları, aslında bir böcek ilacı oluşturmaya çalışıyorlardı

10- Bugüne dek bilinen en tatlı bileşim olan “lugduname”, sofrada kullandığımız şekerden 200000 kat daha tatlı

11- Şekerler karbon, hidrojen ve oksijen moleküllerinden oluşur En basit şekerler glikoz, fruktoz ve galaktoz içerir Sofra şekeri kristalleştirilmiş sukrozdur Sukroz ise bir fruktoz molekülü ile bir glikoz molekülünün birleşmesi sonucunda oluşur

12- Şekerler, canlılarda en fazla bulunan organik molekül türü olan karbonhidratların yapıtaşlarıdır

13- Sekiz atomlu bir şeker türü olan glikolaldehide, Samanyolunun merkezine yakın bir yerdeki yıldızlar arası bir gaz bulutunda bile rastlanıldı

14- Glikolaldehid üç karbonlu bir şekerle tepkimeye geçerek hem RNA, hem de DNAnın temelini oluşturan riboz maddesinin oluşmasına yol açabilir Öyle ki, uzayın derinliklerinde bulunan glikolaldehid yeryüzünde yaşamın habercisi sayılan kimyasal olabilir

15- Sözü edilen gaz bulutu glikolaldehidin tatlı bir akrabası ve antifrizlerin temel maddesi olan etilen glikol de içerir Ya karmaşık şekerler yıldızlar arasında birleştirilebiliyorlar ya da evrenin ucunda bir kamyon durağı olabilir

16- Bu konuyu araştırmak üzere uzaya gitmenize şeker yardımcı olabilir Sukrozu bir miktar glikoz ve güherçile ile yaktığınızda amatörler arasında son derece gözde olan şekerli bir roket yakıtını elde edebilirsiniz

17- Glükosamin adlı şeker türü farelerde bağışıklığı önleyici bir etki yaratıyor Bir şeker alkolü olan ksilitol de küçük çocuklarda görülen kulak iltihaplanmalarının önüne geçebiliyor

Bilim Teknik / Rita Urgan, Kaynak: Discover