Arykanda / Antalya

Arykanda / Antalya
Bu şehri biz Anna ismiyle MÖ 2 bin yılında bir Anadolu kenti olarak biliyoruz Ancak ele geçen eserlerden Arykanda'nın varlığını, MÖ V yüzyıla kadar çıkarabiliyoruz



Yerli bir şehir ismi olan Arykanda'nın diğer Lykia şehirleri gibi MÖ V yüzyılda Pers egemenliği altında olduğunu, daha sonra MÖ 333'de İskender'in O'nun ölümüyle de Ptolemaiosların, ondan sonra da Seleukosların eline geçtiğini görüyoruz Apameia Antlaşması'ndan sonra da Rodos'a bağlanan şehir, bir müddet sonra diğer Lykia şehirleri ile birlikte Rodos'un egemenliğinden çıkmıştır Bu sırada serbest kalan Lykia şehirleri Lykia Birliği'ni kurmuşlar, Arykanda da bu birliğe girerek sikke bastırmıştır Bu durum MS 43'de Claudius'un Lykia Birliği'ne son vermesine kadar sürmüş, Arykanda da bu tarihten sonra Roma'ya bağlanmıştır Bizans dönemini de yaşayan şehrin o dönemde adı Akalanda olmuş, şehir MS IX yüzyıla kadar yaşantısını sürdürebilmiş, bu asırdan sonra karayolunun güneyine taşınmıştır

Bu nedenledir ki Arykanda harabeleri geniş bir alana yayılmış olan Aykırıçay kaynağından başlayarak Şahinkaya dibine kadar gelmekte, burada teraslar üzerinde yoğunluk kazanmaktadır Şahinkaya dibindeki bu terasların en üstünde, tek taraflı oturma yerine sahip normal ölçülerin yarı büyüklüğünde bir stadion bulunmaktadır Stadionun oturma sıraları arkasında nişler ortaya çıkarılmıştır Stadionun ortasında bulunan ve bir merdivenle inilen aşağı terasta Arykanda'nın çok iyi korunabilmiş tiyatrosu vardır Oturma yerleri tabii meyile oturtulmuş, küçük fakat sağlam olarak günümüze gelebilmiş tiyatro, Grek plân tipli olup, Roma Devri'nde, inşa edilmiştir Yirmi oturma sırasından en üssteki iki sıranın kenar silmelerinde Grekçe kitabeler bulunmaktadır Tiyatronun altındaki terasta şehrin odeionu vardır Prof Dr Cevdet Bayburtluoğlu'nun kazısını yaptığı Arykanda harabelerinde her yıl yeni eserler gün ışığına çıkarılmaktadır

Tiyatro ve agoranın batısında, yukarı terasta, bouleuterion kalıntıları yer alır Belediye sarayı olarak bildiğimiz bu yapının oturma yerleri tabii kayaya oyulmuştur Bouleuterionun önünde uzun bir stoa, stoanın önünde ise sarnıç bulunmaktadır

Bouleterion ile agora arasında küçük hamam yıkıları ve çeşme kalıntısı bulunur Agoranın aşağısında büyük bir hamamın kalıntıları görülmektedir İkinci katına kadar ayakta kalabilmiş bu hamamın doğusundaki bölmeler manzaralık olarak kullanılmıştır Hamamın yanında gymnasion, batısında ise yazıtlı ev yer alır

Hamamın üstündeki teraslarda Arykanda'nın doğu nekropolü vardır Batı nekropolü ise şehrin batısındaki yarlardan başlayıp, Aykırıçay kaynağına kadar uzanan sahayı kaplar

Arykanda'da çok az kaya mezarına rastlanır Bunların çoğu Aykırıçay yakınındadır Burada, bu kaya mezarlarından başka kayanın yüzüne oyulmuş su yolları da ilginç bir görünüm arz eder Arykanda'da Başgöz kaynağından su temin edildiği anlaşılmaktadır Su yolları gymnasionun batısında iki büyük sarnıça bağlanmıştır Dağların tepesindeki bu harabe olağanüstü bir manzaraya sahiptir