 |
İllerimizin Adı Nerden? |
 |
11-04-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
İllerimizin Adı Nerden?Adana Adanaya ait en eski yazılı kayıtlara ilk olarak, Anadolunun en köklü medeniyetlerinden olan Hititlerin Kava Kitabelerinde rastlanmaktadır  Bu kabilelerdeki bir yazıtta Adana ve çevresinden Uru Adania (Adana Beldesi) olarak bahsedilmektedirAdana için kullanılan isimlerin karışıklıklara sebep olması nedeniyle 1878 yılında yayınlanan bir fermanla yöre adının Adana olarak yazılmasına karar verilmiştir Ağrı İsmini sınırları içindeki “Ararat” dağından aldığı sanılıyor Ararat, önce Aran sonra da Ağrı adını aldıAksaray Selçuklu Sultanı İzzettin Kılıçarslan, şehirde cami, medrese, kümbetler ve büyük, beyaz bir saray yaptırdı Şehir “Aksaray” adını işte bu beyaz saraydan aldıAmasya Amasya şehrini tarihçi Strabona göre Amazon karalı Amasis kurdu ve ona Amasis kenti anlamına gelen “Amasesia” ismini verdi Aydın İlk olarak Argoslar tarafından kuruldu Anadolu beylerinden Aydınoğlu Mehmet beyden aldı Aydın, Mehmet beyin babasının ismidirArtvin İskitler tarafından kuruldu Artvin sözü İskitçedirAntalya MÖ 11 ci yüzyılda Bergama karalı Attalos ll tarafından kuruldu Şehir önceleri ismini kurucusundan aldı ve Attaleia adıyla anıldı Daha sonra bu isim Adalia, Antalia ve en son Antalya şekline dönüştüAnkara İslam kaynaklarında Ankaranın adı Enguru olarak geçer Kimilerine göre Ankara sözü Farsça “Üzüm” anlamına gelen Engürden, ya da Yunancada Koruk anlamına gelen”Aguiradadan türemiştir Bazılarına göre Hint-Avrupa dillerindeki “Eğmek” anlamına gelen Ank ya da Sankskritçe de “Kıvrıntı” anlamına gelen Ankabadan veya Latinceden çengel anlamına gelen uncusdan türediği ileri sürülmektedir Frig dilinde Ank “engebeli, karışık arazi” anlamına gelir Şehrin diğer isimleri; Ankyra, Ankura, Ankuria, Angur, Engürlü, Engürüye, Angare, Angera, Ancora, Ancora ve son olarak Ankara şeklini almıştırAntakya MÖ 300 yıllarında Makedonya Kralı Seleukoz bu yörede Antakyayı kurdu ve şehre babasının ismi olan Antiokhia adını verdi Zamanla büyüyen kent, başkent halini aldıAfyonkarahisar Afyon türkülerinde sık sık “Hisar” sözcüğü geçer “Hisarın bedenleri çevirin gidenleri” gibi Bu hisar sözcüğünün Afyon türkülerinde sık sık yinelenmesi nedensiz değildir Eski adı Akroenos olan şehri Selçuklular uzun süren bir kuşatmadan sonra ele geçirdiler “Hisar” kuşatma anlamına gelir Acılarla elde edilen yere “Karahisar” dediler ve orada, kara taşlardan bir kale kurdular Onaltıncı yüzyılda bölgede afyon yetiştirlmeye başlayınca, Karahisarın başına bir de Afyon eklendi ve şehir “Afyonkarahisar” adını aldıAdapazarı Adapazarlılar bu şehrimize kısaca Ada derler Çünkü Sakarya ve Çark suyu arasında yer alan şehir, tıpkı bir adayı andırır “Pazar” kelimesinin menşei ise, onyedinci yüzyılda yörenin Pazar yeri olmasıdır İşte, Adapazarı bu iki sözcüğün “Ada” ve “Pazar” sözcüklerinin birleşmesinden oluştu Adapazarı, Sakarya ilimizin merkezidirBursa Eski çağlardaki Bitinya bölgesinin başkentidir Buraya kurucusu Bitinya kralı Prusiasın adı verildi (MÖ: 11yüzyıl)Burdur Eski adı Askaniyadır İsmini yanında kurulmuş olduğu Burdur gölünden alırBolu Önceleri Bithynion Romalılar döneminde ise Claudiopolis adı verildi Türkler burayı alınca Claudiopolis sözcüğünü kısaltıp sadece polis dediler Daha sonra bu da halk dilinde değişerek Bolu olduBitlis Kimi tarihçilere göre, “Bageş” ya da “Pagiş” sözcüklerinden türemiştir Kimilerine göre de Büyük İskenderin komutanı “Lis” ya da “Badlis” burada bir kale kurmuş Bitlis sözcüğünan bu komutanın isminden kaynaklandığı sanılıyorBingöl Civarında bir çok göl bulunması sebebiyle bu ismin verildiği sanılıyor Bilecik Bizanslılar döneminde burada Bilekoma adlı bir kale vardı Osman bey tarafından alındıktan sonra isim bu şekilde değiştirildiBayburt Eldeki kaynaklara göre kasabanın ortaçağdaki adı “Paypert” ya da “Pepert” idi Bayburt adı buradan gelmektedirBalıkesir Şehrin adının Eski hisar anlamına gelen Paleokastiodan türediği sanılmaktadır Halk arasında dolaşan bir söylentiye göre de balı çok anlamına gelir Çünkü Kesir Arapçada çok anlamına gelmektedirVan Vanı Asur kraliçesi Semiramis kurdu Bundan dolayı şehre “Şahmirankent” adı verildi Daha sonra Persler döneminde buraya Van adında bir vali geldi ve şehri bayındır hale getirdiğinden şehre onun adı verildiUşak Çocuk veya genç adının halk dilinden söylenişidir Bazı rivayetlere göre ise uşak (Aynla söylenişi) kelimesinin aşık kelimesinden geldiği söylenmiştirUrfa Eski adı “Orhoe” veya “Orhai”dir Daha sonra Araplar tarafından “R”ya çevrilmiştir Şehir Babil hükümdarı Ramis-Nemrut tarafından kurulduTekirdağ Adını, kıyı boyunca uzanan Tekirdağlarından almıştır Tokat Eski adı “Komana Pontika” idi Tokat adının Pontika adının halk arasından değişmiş şeklidirTrabzon “Trapezus” sözcüğünden gelir Anlamı dörtköşedirTunceli Burada bazı maden yataklarının bulunmasından dolayı şehre Tunceli adı verilmiştir Yani tunçülkesi demektirSakarya Adını sınırları içinden geçen Sakarya nehrinden alır Samsun Eski adı “Amisos”dur Samsun ismi bu kelimenin halk tarafından değiştirilmesidirSivas Rivayetlere göre Sivas kurulmadan önce ulu ağaçlar altında kaynayan üç pınar varmış Bu pınarlar Allaha şükür, ana ve babaya minnet ve küçüklere şefkat duygularını ifâde edermiş Bu üç pınara “Sipas Suyu” denirmiş Bbu üç pınarın etrâfında kurulan yerleşim yerine “Sipas” ismi verilmiş Diğer bir rivâyete göre ise Sivas ismi eski kavimlerden “Sibasipler”den gelmektedir Sivas ilk çağlarda Talavra, Megalapolis, Karana ve Diyapolis isimleriyle anılmıştırŞehrin adının Farsçada “üç değirmen” mânâsına gelen “Sebast” kelimesinden geldiği de söylenmektedir Siirt Siirt adının Keldani aslından geldiği ve şehir anlamına geldiği söylenir Diğer bir rivayete göre ise Sert kelimesinin bozulmuş şeklidirRize Kafkas kökenli bir kelime olduğu sanılmaktadır Ordu Eski adı “Kotyora”dır Halk tarafından bu isim değişikliğe uğramıştırNiğde İlkçağda bölgede Nagdoslular adlı bir kavim yaşadığından bu şehre isimlerini vermişler Arap kaynakları şehre “Nekide” veya “Nikde” demişlerdir Halk ise şehre Niğde adını vermiştirNevşehir Onsekizinci yüzyıla kadar şehir bir köydü ve adı “Muşkara” idi Daha sonra Nevşehirli Damat İbrahim Paşa köyünü geliştirdi ve yeni şehir anlamında Nevşehir adını verdiMalatya Hititler döneminde buranın adı “Meliddu”dur Halk tarafından Malatya olarak değişmiştirManisa Yunanca Magnesyadan gelmiştir Şehri Türkler fethettiğinde ismi Manisa olarak değiştirildiMardin Mardin adı Süryanicede Mardeden geldiği rivayet edilir Romalılar “Maride” Araplar ise “Mardin” adını vermişlerdir Diğer bir rivayet göre ise kürtçedeki Mer-din yani erkek, yiğit -görmek kelimesinden geldiği söylenmiştirMuğla Eski adı “Mobolla”dır Türkler buraya daha sonra Muğla demişlerdirMuş Bir rivayete göre Süryanicedeki suyu bol anlamına glene Muşadan diğer bir rivayete göre ise Şehrin kurucusu Muşetden gelmiştir Karaman İlk ismi Larandadır Selçuklu ve Osmanlılarda ki ismi Larende idi Karamanoğullarının başkenti olduğundan buraya daha sonra Karaman adı verildiKahramanmaraş Asıl adı Markasidir Halk dilinde Maraş olarak değişmiştir Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı şehirlerini kahramanca savunduklarından meclis tarafından 11 Şubat 1922′de kahraman ünvanı verildiKars MÖ 130-127 yılında buraya yerleşen Karsak oymağından dolayı şehre kars adı verilmiştir Kars kelimesinin anlamı ise deve ya da koyun yününden yapılan elbise veya şal kuşağı anlamına gelirKastamonu Şehrin eski adı “Tumana”dır Buraya daha sonra Gas-Gas isimli bir kavim yerleşti İşte Kastamonu Gas ve Tumanın birleşmesinden meydana gelmiştirKayseri Romalılar Mazaka adlı şehri alınca buraya Kaysarea adını verdiler Yani İmparator şehri anlamına gelir Daha sonra Kayseri olarak halk arasında yayıldıKırşehir Kır ve Şehir kelimesinin birleşmesinden oluşmuştur Kocaeli Orhan gazi döneminde bu bölgeyi feth eden Akçakoca isimli komutandan dolayı buraya Kocaeli denildi Konya Daha önce “ikonyum” olduğu iddia edilen şehrin ismi, Abbasiler tarafından fethedildiğinde Kuniyeye çevrilmiştir Türkler bu ismi Konya olarak değiştirdiKütahya Frigler buraya “Katyasiyum” veya “Katiation” adını vermişlerdir Daha sonra yöre halkı buraya Kütahya demiştirİstanbul MÖ 658 yılında Megara kralı Byzas tarafından kurulduğundan bu şehre kurucusundan dolayı Bizantion adı verilmiştirRoma imparatoro Marcus Avrelius döneminde imparatorun manevi babasının adıyla “Antion” olarak anıldı Bizans İmparatoru Konstantin bu şehri yeniden kurunca buraya kendi adını verdi Şehre “Konstantin” veya “Konstanpolis” adı verildi Araplar “Kostantiniye”, Romalılar “Konstantinopolis” demişlerdir Daha sonra bu ismin kısaltılmış şekli olan “Stin-polis” deyimi kullanıldıTürkler burayı alınca Müslüman şehir anlamında “İslambol” adını verdiler İstanbul isminin Stin-polis yahut İslambol kelimelerinden geldiği düşünülmektedir İzmir Şehrin asıl adı “Smyrna”dır İzmir kelimesi Smyrnanın halk arasındaki kullanış şeklidir Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyrasın kızı Smyradan alır Kimi kaynaklara göre de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler değil, Amazonlardır (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir)Gaziantep Şehrin eski adı Ayıntabdır Kelime anlamı, pınarın gözü demektir Zamanla Antep olarak değişmiştir Halk Kurtuluş savaşında Fransızlara karşı başarılı bir savaş verince 6 Şubat 1921′de çıkartılan bir yasayla Gazi ünvanı verildiGümüşhane Burada daha önceleri gümüş madenleri olduğundan, bu şehre Gümüşhane denilmiştir Edirne Romalılar döneminde imparator Hadrianus tarafından kurulduğu için şehir “Hadrianopolis” adını alır Hadrianusun şehri anlamına gelen bu sözcük, sonradan değişimlere uğrayarak Edirne halini aldıElazığ 1834 yılında Mezra denilen yerde kuruldu 1862 yılında buraya padişah Abdülaziz Hanın onuruna “Mamuret-ül-aziz” ismi verildi Daha sonra Elaziz olarak kısaltılan isim, 1937 yılında Elazığa çevrildiElazığ Erzincan ovasından adını alır Ezirgan diye halk tarafından söylenir Buranın eski adı ErizadırErzurum Ard-ı Rum kelimesinden gelir Yani Rum toprağı demektir Diğer bir rivayete göre de Selçuklular buraya Erzen-Rum demişlerdir Erzen darı demektir Şehir o zamanlar bir tahıl ambarı olarak kullanılmıştırEskişehir Eski adı Doylaiondur 1080 yılında Türkler burayı ele geçirdi 1175 yılında burasını Bizans geri aldı Kılıçarslan bu şehri daha sonra geri alınca, ona “Bizim eski Şehrimiz” anlamına gelen Eski Şehir adını verdiDiyarbakır Bakır ülkesi anlamına gelmektedir Bu ismin kaynağı Diyar-ı Bekirdir Bekirin memleketi anlamına gelir Bekir b Vail adlı Arap göçebe boyunun buraya yerleşmiş olması sebebiyle bu ismin yerleştiği söylenir Diyarbakırın eski adı Amid veya Ameddir Gelen veya bizim anlamına gelir Dede Korkut kitabında Amide Hamid de denilmiştirDenizli Deniz-ili kelimelerinin birleşmesinden oluşmuştur İl eski Türkçede ülke, memleket anlamına gelir Yani deniz memleketi denilirÇanakkale Marmara ve Ege denizlerini birleştiren Boğazdaki şehir ve kasabaların en büyüğü ve il merkezidir Boğazın doğu kıyısında ve en dar yerinde kurulmuştur Burada denizini şekli tıpkı bir çanağı andırır Bugünkü ismini buradan alırÇankırı İlkçağda “Gangra” kalesinin eteğinde kuruldu İsmini Gangra kalesinden alan Çankırıya yakın zamana kadar Çangırı ve Çenğiri deniliyorduÇorum Rivayete göre Çoğurum kelimesinden türetilmiştir Bu da bölgede zamanında Rumların çoğunluğu oluşturmasından kaynaklanmaktadır
|
|
 |
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.