Eski Çağlarda Ruh Hastalıklarının Tedavisi

Eski Çağlarda Ruh Hastalıklarının Tedavisi

Eski çağlarda insanlar zihinsel bozukluğu olan bir kişinin kötü ruhların,şeytanların ya da diğer doğaüstü güçlerin etkisi altında kaldığını düşünürdü Hastalığın nedeni böyle sanıldığı için iyileştirme çabalarında hiçbir sistem yoktuDaha çok telkin gücüne başvuruluyorduBu sistemsiz çabalara az da olsa bir düzen getirenler Hippokrates ve Galenos olduOnların ileriye sürdüğü Dört Salgı kuramı yaklaşık ikibin yıl tıp dünyasını etki altında bırakmıştırBu kurama göre insan bedeninde dört tane temel unsur vardır:Kan,balgam,sarı safra ve kara safraBirtakım hastalıklar ve birtakım değişik kişilik yapılarının nedeni,bu sıvılardan birinin ya da diğerinin üstünlüğüdürÖrneğin kara safra veya balgam normalden fazla ise bu,o kişinin melankoli olmasının nedenidir Önerilen tedavi ise iksir,banyo,perhiz veya kusturucu ilaçlardı

Eski yunan tıp geleneğini sürdüren araplar olduSekizinci ve onüçüncü yüzyıllar arasındaki dönemde Şam,Kahire ve Bağdatta deliler için akıl hastahaneleri yapılmıştıAvrupada akıl hastalıklarının bakım işi hristiyanlığın yayılması ile paralel olarak gelişmiştirManastır ve diğer dinsel merkezler ile din adamlarının yönettiği hastahaneler tedavi görevlerini üstlendiler
Ancak ortaçağ Avrupa halkları yoksulları,sakatları ve diğer toplumdışı kalmış kişileri olduğu gibi delileri de kendi yaşamları dışına itme eğilimi taşıyorlardı Gene aynı dönemlerde halkın;büyücülük,dinsel sapkınlık,cadılık ve şeytana kapılma gibi saplantıları vardıBirçok kişi,deli olarak nitelendirdikleri insanların şiddetli ve çarpıcı taşkınlıklarını bu gibi kötü güçlere yüklüyorlardıBöylece deli olarak nitelenen insanlar işkence,hapis veya ölüm cezasına çarptırıldılar Deliliğin büyücülük ve dinsel sapkınlıkla ilgili olduğu inancı birçok insanın suçsuz olarak ölümüne neden olmuşturÖrneğin Girolamo Savonarola adlı din ve siyaset reformisti olan bir kişi dinsel sapkınlığa bağlı deli olduğu gerekçesi ile yakılarak öldürülmüştü

Ortaçağda akıl hastalığının fiziksel ve ruhsal nedenlerini az çok anlayan,aşırı akıl hastalıkları için dinlenme,yatıştırma ve müzik tedavisi öneren kişiler de vardıAynı şekilde delilik ile dinsel sapkınlığı birbirinden ayıranlar da olmuştuÖrneğin Johann Weyer adlı bir doktor,cadı olarak nitelenen kişilerin kötü ruhlu değil de psikozlu yaşlı kadınlar olduğunu ileri sürmüştüAncak o dönemlerin klise ve hukuk uzmanları böyle görüşleri reddettiler
Bir diğer inanış ise zihinsel sıkıntıya neden olan ruhun,kafatası açılarak serbest bırakılması gereği idiBazı yörelerde ise akıl hastaları topluca azizlerin türbelerine götürülüyordu

Onyedinci ve onsekizinci yüzyıllarda tıp bilimi ile cerrahide önemli gelişmeler başladıAncak akıl hastalıkları ile ilgili kuramlar aynı gelişmeyi gösteremedi Gerçi ortaçağın vahşi uygulamaları bitmişti,ama tedavi yöntemleri gene de çok ilkeldiMüshil,kusturma ve kan alma gibi fiziksel yöntemlerin yanısıra birtakım mekanik araçlar kullanılıyorduHırçın ve çılgın hastaları sakinleştirmek amacıyla özel mekanizmalar geliştirildiDeri kayışlar,çadır bezinden ceketler,özel kelepçeler devreye sokulduHastalar sandalyelere çok az hareket edecek şekilde bağlanıyorlardıAni ve şiddetlli korku yaratmanın ruh hastalığına yararlı etkisi olacağına inanılıyorduBir diğer yöntem ise hastaların suya daldırılması idiAkıl hastalıkları ve delilik;birtakım ahlak kurallarının eksik olması,dürtülerin gereği gibi denetlenememesi,kişiliklerin yozlaşması gibi nedenlere bağlanmaya başlanmıştı

Onsekizinci yüzyıldan itibaren teorilerin ileri sürülmesi hızlandı
Benjamin Rush (1745-1813) Amerikada ruh hekimliğinin kuruluşuna katkıkarda bulunmuştuRuh hastalıklarının tedavisinde kan vermenin ve mekanik aygıtlar kullanılmasının savunuculuğunu yapmıştıTedavide ruhsal ve fizyolojik yaklaşımların birleştirilmesini ileri sürmüştü
Franz Mesmer (1734-1815) akıl hastalığını bedendeki manyetik sıvıların birikimi ile ilişkilendirdiÖnerdiği tedavi yöntemi ise daha da ilginçti:Hastalardaki manyetik sıvıların kendisi gibi özel manyetik güçlere sahip terapistler tarafından giderileceğini öne sürmüştü
Franz Joseph Gall (1758-1828) beyinde her biri belirli zihinsel işleve sahip olan 27 tane organ olduğunu ileri sürdüBu organlar ne kadar iyi çalışırsa o kadar büyük olurlardıBöylece kafatasının büyüklüğünü etkilerlerdiGallin bu görüşü bir müddet etkili olduKişilik ve zihinsel denge ,kafatasının biçimi ve özellikleri ile yorumlandı

Nihayet anlayışa dayalı tedavi yöntemleri ön plana çıkmaya başladıUzun süreden beri dağınık halde bulunan gözlem ve deneylerin birikimleri sistemli bir şekilde ele alındıRuh hastalıkları sınıflandırıldıGiderek bilinç dışı keşfedildiFransız ruhbilimcisi Pierre Janet (1859-1947) zihinsel işlevleri bir sıra düzenine koyduOnun teorisine göre en altta otomatik işlevsellik bulunuyorduEn üstte ise ussal,deneyimli ve bilinçli eylem bulunuyorduJanetin bu kuramı Jean Charcotun hipnoz gösterilerini geliştirmesine yardımcı olduSigmund Freud,bilinçdışı kuramını ileri sürerken Janetten yararlanmıştı