Yıllık Beyannamede Tarh Işlemleri

**Şengül Şirin** · 03-04-2010

YILLIK BEYANNAMEDE TARH İŞLEMLERİ
10

1

Tarh Yeri

Genel kural gelir vergisinin mükellefin ikametgahının bulunduğu yer
vergi dairesince tarh edilmesidir

Ancak, işyeri ve ikametgahı ayrı vergi
daireleri bölgesinde bulunan mükelleflerin vergileri, Maliye Bakanlığınca
uygun görüldüğü takdirde ve mükellefe de önceden bildirilmek kaydıyla
işyerinin bulunduğu yerin vergi dairesince tarh olunur

Maliye Bakanlığı bu
yetkisini kullanmış olup, münhasıran nakliyecilik faaliyeti ile iştigal eden
kişiler hariç olmak üzere, ticari ve mesleki faaliyetlerde tarha yetkili vergi
dairesini işyerinin bulunduğu yer vergi dairesi olarak belirlemiştir

İşyerinin
birden fazla olması halinde ise iş merkezinin bulunduğu yer vergi dairesi
tarha yetkili vergi dairesi olacaktır

Diğer ücretlerle, gezici olarak çalışanların ticaret ve serbest meslek
kazançlarının vergileri, bu ücret ve kazanç sahiplerinin ikametgahlarının
bulunduğu yerin vergi dairesince tarh edilmemişse, faaliyetlerini icra
ettikleri yerin vergi dairesince tarh olunacaktır

Dar mükellefiyete tabi olanların vergileri ise beyannamelerini vermeye
mecbur oldukları yerin vergi dairesince tarh olunur

Türkiye’de işyeri
bulunduğunda, beyannamenin verileceği vergi dairesi işyerinin bulunduğu
yerdeki vergi dairesidir

10

2

Tarhiyatın Muhatabı
Gelir vergisi, bu vergiyle mükellef olan gerçek kişiler namına tarh
edilir

Ancak bazı istisnai durumlarda tarhiyatın muhatabı değişmektedir

Bunlar;
• Küçüklerle kısıtlılarda, bunların nam ve hesabına kanuni temsilcileri
tarhiyatın muhatabı tutulur

Kanunî temsilci veli, vasi ve kayyımdır

• Dar mükellefiyette tarhiyata muhatap Türkiye’deki daimi temsilcidir

Türkiye’de daimi temsilci yok ise kazanç ve iratları yabancı kişiye
sağlayanlar, tarhiyata muhatap tutulur

• Ayrıca Türkiye’de birden fazla daimi temsilci bulunması halinde,
mükellefin tayin edeceği, tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin
yapılmamış ise temsilcilerden herhangi birisi tarhiyata muhatap
tutulur

• Kaynakta kesinti suretiyle alınan vergilerde muhatap, mükellef
hesabına tevkifat yapmaya mecbur olanlardır

10

3

Vergilendirme Dönemi

Gelir vergisinde vergilendirme dönemi geçmiş takvim yılıdır

Bu
genel prensibin istisnasını mükellefiyetin takvim yılı içerisinde kalkması
oluşturmaktadır

Mükellefiyetin takvim yılı içerisinde kalkması halinde,
takvim yılı başından mükellefiyetin kalktığı tarihe kadar geçen süre (kıst
dönem) vergilendirme dönemi olarak kabul edilecektir

Mükellefiyetin takvim yılı içerisinde kalkması hallerine verilebilecek en
bariz örnekler memleketi terk ve ölüm hâlidir

Söz konusu mükellefiyetin
sona ermesi şekillerinde beyanname verme ve ödeme sürelerine ilerleyen
bölümlerde yer verilecektir

Genel prensibin diğer bir istinasını ise diğer ücretlerde vergilendirme
dönemi, hizmetin ifa olunduğu takvim yılı olmasıdır

10

4

Tarh Zamanı

Gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken hallerde beyannamenin
verildiği günde tarh olunur

Yıllık gelir vergisi beyannamesinin hangi
hallerde ne zaman verileceği (ilerleyen bölümlerde ayrıntıları ile
açıklanacağı üzere) Gelir Vergisi Kanununda yer almış olup belirtilen
sürelerde beyannamenin verilmemesi vergi ziyaına sebebiyet verecek ve
tarhiyatın cezalı olarak yapılmasını gerektirecektir

03-04-2010	#1
Şengül Şirin	Yıllık Beyannamede Tarh Işlemleri YILLIK BEYANNAMEDE TARH İŞLEMLERİ 101 Tarh Yeri Genel kural gelir vergisinin mükellefin ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesince tarh edilmesidir Ancak, işyeri ve ikametgahı ayrı vergi daireleri bölgesinde bulunan mükelleflerin vergileri, Maliye Bakanlığınca uygun görüldüğü takdirde ve mükellefe de önceden bildirilmek kaydıyla işyerinin bulunduğu yerin vergi dairesince tarh olunur Maliye Bakanlığı bu yetkisini kullanmış olup, münhasıran nakliyecilik faaliyeti ile iştigal eden kişiler hariç olmak üzere, ticari ve mesleki faaliyetlerde tarha yetkili vergi dairesini işyerinin bulunduğu yer vergi dairesi olarak belirlemiştir İşyerinin birden fazla olması halinde ise iş merkezinin bulunduğu yer vergi dairesi tarha yetkili vergi dairesi olacaktır Diğer ücretlerle, gezici olarak çalışanların ticaret ve serbest meslek kazançlarının vergileri, bu ücret ve kazanç sahiplerinin ikametgahlarının bulunduğu yerin vergi dairesince tarh edilmemişse, faaliyetlerini icra ettikleri yerin vergi dairesince tarh olunacaktır Dar mükellefiyete tabi olanların vergileri ise beyannamelerini vermeye mecbur oldukları yerin vergi dairesince tarh olunur Türkiye’de işyeri bulunduğunda, beyannamenin verileceği vergi dairesi işyerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesidir 102 Tarhiyatın Muhatabı Gelir vergisi, bu vergiyle mükellef olan gerçek kişiler namına tarh edilir Ancak bazı istisnai durumlarda tarhiyatın muhatabı değişmektedir Bunlar; • Küçüklerle kısıtlılarda, bunların nam ve hesabına kanuni temsilcileri tarhiyatın muhatabı tutulur Kanunî temsilci veli, vasi ve kayyımdır • Dar mükellefiyette tarhiyata muhatap Türkiye’deki daimi temsilcidir Türkiye’de daimi temsilci yok ise kazanç ve iratları yabancı kişiye sağlayanlar, tarhiyata muhatap tutulur • Ayrıca Türkiye’de birden fazla daimi temsilci bulunması halinde, mükellefin tayin edeceği, tarhiyat tarihine kadar böyle bir tayin yapılmamış ise temsilcilerden herhangi birisi tarhiyata muhatap tutulur • Kaynakta kesinti suretiyle alınan vergilerde muhatap, mükellef hesabına tevkifat yapmaya mecbur olanlardır 103 Vergilendirme Dönemi Gelir vergisinde vergilendirme dönemi geçmiş takvim yılıdır Bu genel prensibin istisnasını mükellefiyetin takvim yılı içerisinde kalkması oluşturmaktadır Mükellefiyetin takvim yılı içerisinde kalkması halinde, takvim yılı başından mükellefiyetin kalktığı tarihe kadar geçen süre (kıst dönem) vergilendirme dönemi olarak kabul edilecektir Mükellefiyetin takvim yılı içerisinde kalkması hallerine verilebilecek en bariz örnekler memleketi terk ve ölüm hâlidir Söz konusu mükellefiyetin sona ermesi şekillerinde beyanname verme ve ödeme sürelerine ilerleyen bölümlerde yer verilecektir Genel prensibin diğer bir istinasını ise diğer ücretlerde vergilendirme dönemi, hizmetin ifa olunduğu takvim yılı olmasıdır 104 Tarh Zamanı Gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken hallerde beyannamenin verildiği günde tarh olunur Yıllık gelir vergisi beyannamesinin hangi hallerde ne zaman verileceği (ilerleyen bölümlerde ayrıntıları ile açıklanacağı üzere) Gelir Vergisi Kanununda yer almış olup belirtilen sürelerde beyannamenin verilmemesi vergi ziyaına sebebiyet verecek ve tarhiyatın cezalı olarak yapılmasını gerektirecektir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır