Ergenlik Döneminde Çocuğunuza Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?

Ergenlik döneminde çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Ergenlik, yetişkinliğe ilk adım evresi olarak kabul ediliyor Bir başka deyişle çocukluktan yetişkinliğe geçiş evresi 12-20 yaş arası olarak kabul edilen bu dönem, kızlarda 8–13, erkerlerde 10–15 yaşlarında başlar



Ergenlik döneminde yaşanan değişimler nelerdir, kız ve erkek çocuklara nasıl davranmak gerekir, ergenlik sorunlarıyla ilgili ne zaman bir uzmana başvurmak gerekir? Ergenliğe dair sorularınızın yanıtları pudrada…

Ergenlikte erkeklerde görülen fiziksel değişimler

Ergenlikte, vücuttaki ilk belirtiler tüylenmedir: Öncelikle cinsel bölgede kıllanma olur, daha sonra dudakların üzeri, yüz ve vücutta kıllanma başlar Deri ve saçlar yağlanır ve yüzde sivilceler ve siyah noktalar ortaya çıkabilir Sesleri çatallaşmaya ve erkek sesine dönüşmeye başlar Penis ve testisler olgunlaşmaya başlar, ereksiyon kabiliyeti artar Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 13-15 yaş arasında boy hızla uzar Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder

Ergenlikte kızlarda görülen fiziksel değişimler

Kızların göğüsleri belirginleşir ve adet görmeye başlarlar Genital bölgede ve koltuk altında kıllanma başlar Vücut ölçülerinde hızla değişir: Bel incelmeye başlar, leğen kemikleri şekillenir ve kalçalar genişler

İlk ergenlik belirtileri
Tabii sadece fiziksel belirtiler değil, ruhsal belirtileri de vardır ergenliğin Pediatrist-Pediatrik Nörolog Prof Dr Sabiha Paktuna Keskin, çocuğun ruhsal gelişimlere paralel olarak utanmasının gelişebileceğini belirtiyor Buna göre, çocuk örneğin annenin tuvalete, banyoya girmesine izin vermeyebilir Anne de bundan dolayı vücuttaki değişiklikleri göremeyebilir Annenin utanmanın arttığını fark etmesi, ergenlik için ilk sinyal olarak kabul edilebilir Bu zamandan itibaren ergenlikle ilgili bilgiler verilmeye başlanabilir

Aileyi reddetme

Okul döneminde sosyal çevreyle özdeşleşen çocuk, bu dönemde arkadaşlarıyla özdeşleşmeye ve onlara benzemeye çalışabilir Bu dönemde aile bu değişikliği şaşkınlıkla karşılar Çocuk, ailesini reddedebilir, ailesini beğenmeyebilir Dr Sabiha Paktuna Keskin, bunun doğal bir süreç olduğunu, ileriki yaşamda da kendilerini reddedeceği anlamına gelmediğini, dolayısıyla ailenin tedirgin olmasına gerek olmadığını belirtiyor Dr Keskine göre yapılması gereken, çocuğun içine girdiği arkadaş çevresini sevip saymak ve onore etmektir Aile tersini yaparsa kendi kaybedebilir Çocuk şeklen de o girdiği gruba benzemeye başlayacağından, giysileri, saçları değişebilir Ailenin kendi gençliğine, kendi görüşüne ters olsa bile bunlara aşırı tepki vermemesi gerekir

Ruhsal sorunlar

Uzman Psikolog Sevil Usanmaz, ergenlik döneminde ortaya çıkabilecek ruhsal sorunları şöyle sıralıyor:

Genç, çabuk üzülür, çabuk neşelenir, birden öfkelenir, gülerken ağlamaya başlayabilir

Her şeye ilgisi çok fazla arttığından derslere ilgisi azalır

İstekleri artar, bencilleşir Kendisi ile ilgili her şeyi az bulur Harçlığı azdır, hakları azdır, evdeki kurallar çoktur, giysileri çok olsa bile azdır ve hep aynı şeyi giyer, hep açtır ve evdeki yemek hep azdır, tatil azdır, öğretmen az not verir

Bağımsızlaşma isteği ve sosyal çevreye ilgisinin artması nedeniyle daha fazla arkadaşlarıyla olmak, değişik yerlere gitmek, görmek ve denemek ister

Karşı cinsle ilgilenir, beğenilmek ister, yakışıklı ya da güzel olup olmadığını sorgular, dış görüntüsü için aşırı hassas davranır

Kendinden büyükleri örnek alıp bir taraftan onlar gibi davranmaya çalışırken, diğer taraftan çocuksu davranışı devam eder

Ergen, değişen ve gelişen bedenini, dalgalanan duygularını saklamak, kontrol edebilmek ve çevrenin istediği gibi davranabilmek için içine kapanır
Güvensizlik duygusu, karamsarlığa, üzüntüye yol açar

Arkadaş grubunun içinde olma, takdir edilme, sevilme, beğenilme isteği olumlu bir şekilde karşılandığında mutlu olur Aksi takdirde öfkelenir, endişelenir, kıskanır, kavga çıkarır

Bu dönemde görülen olumsuz duygular genellikle endişe, üzüntü, korku, hayal kırıklıkları ve öfkedir Genç, bu olumsuz duygularla baş edebilmek için ya hayal kurar, müzik dinler, içe kapanır veya arkadaşlarıyla çok fazla vakit geçirir, sınırları ve kuralları zorlar, anne babasıyla çatışma halinde olur

Genç kızla iletişim

Prof Dr Sabiha Paktuna Keskin, ergenliğe giren kız çocuğuyla ilişki kurması gerekenin anne olduğunu söylüyor Genelde kız çocukları babalarına daha yakın olsalar da ergenlikte içe kapanmaya başlarlar

“Hiçbir zaman bir anne kendi kızıyla arkadaş olamaz Zaten anne ile kızın arkadaş olması da beklenmemeli, olmamalıdır da” diyen Dr Keskin, genç kızın bütün sorunlarını, sırlarını annesiyle paylaşmak istemeyeceğini, sırlarını kendi yaşıtlarına, güvendiği kişilere vereceğini belirtiyor Burada anneye düşen görevin, kızıyla dost olmayı başarabilmek, yani karşılıklı güven duygusunu geliştirmek olduğunu ifade ediyor

Genç erkekle iletişim

Dr Sabiha Paktuna Keskine göre ergenliğe giren erkek çocukla iletişim kurması gereken, babadır Anne, sakin liman olmayı başarmalıdır Ergenlikle ilgili anlatılması gerekenleri baba üstlenmelidir Onunla dostluk kurmak, çocuğun güvenini kazanmaktır önemli olan Güven kazanılmasının temel öğesi de kişinin davranışlarının tutarlı olmasıdır Yani çocuğun yaptığı herhangi bir şeye verilen tepinin bir başka seferde de aynı olmasıdır Bu tutarlılık, dostluğun temel adımıdır

Ne zaman uzmana başvurmalı?

Ergenlik, gerek genç gerekse de aile için zor bir dönemdir Bazen, bazı sorunlarla baş etmenin yolu bir uzmandan yardım almaktır Uzman Psikolog Sevil Usanmaz o durumları şöyle sıralıyor:

Ergenin içe kapanma dönemleri çok uzun, duygu dalgalanmaları sık ve şiddetli ise,
Huy değişikliği aniden tam zıt şekilde olmuşsa; çok neşeli ve hayat dolu bir genç birden tamamen içine kapanmışsa,
Ders başarısı beklenmedik şekilde çok düşmüşse,
Eve geliş saatlerindeki gecikme artmış ve açıklamaları yetersizse,
Bütün gün uyumak veya bütün gece oturmak gibi uyku sorunları varsa,
Aşırı zayıflama ya da şişmanlama olmuşsa,
Çok öfkeliyse ve sürekli ağlıyorsa profesyonel yardım almakta fayda vardır

Ergenlik deyip geçmeyin, çocuğunuza yardım edin!

Bir zamanlar tanıdığınız tatlı, sevimli, söz dinleyen küçük çocuğunuz bir daha asla geri gelmemek üzere gitti! Panik olmayın, bu olağandır! Çocuğunuzu eski haline döndürmeye çalışmak yerine, bu değişimin kaynağını anlamalı, ona karşı daha anlayışlı olarak dönemi hem kendiniz hem onun için daha kolay hale getirmelisiniz
Normal ergen davranışları nelerdir?
- Ruh halleri değişkendir Kafaları karışıktır
- Arkadaş çevresi her şeyden önemlidir Bu nedenle “doğru” müziği beğenmeli, “doğru”giysileri seçmeli, “doğru” şeyleri söylemelidir

- Biraz dağınık biraz derli topludur

- Mantıksız kurallara tepki gösterir
Ergenin yaşamın üç alanında ne kadar başarılı olduğu onun gelişimi hakkında bilgi verir
1Ergen ailesiyle ne kadar iyi geçiniyor?
2Ergenin okul başarısı nasıldır?
3Ergen arkadaş ilişkilerinde ne kadar başarılıdır?
Bu üç önemli alanda sorunlar yaşayan ergenin uzman birinden yardım alması gereklidir

Çocuğunuzla daha iyi iletişim için:
Ergen çocuğunuzla yaşadığınız sorunları aşmak için sizin de bazı konularda kendinizi geliştirmeniz şart Bu şekilde onu anlamaya yönelik olduğunuzu çocuğunuza hissettirir ve kendini sizinleyken daha rahat hissetmesini sağlayabilirsiniz İlk adımı siz atın ve gereksiz savaşlardan kaçının
- Beğenmediğiniz bir davranışı karşısında katı bir tepki vermek yerine, bu davranışın altında yatan nedeni bulmaya çalışın
- Kendi ergenlik döneminizi anımsayın Sizin için gerçekten zor olan neydi ve bu zorluğu nasıl aştınız?

- Onunla arkadaş olun Günlük deneyim ve duygularınızı paylaşın
- Gence ulaşabilmek için etkin iletişim becerileri geliştirmeye çalışın
- Yanıt vermesini zorlaştıran sorular sormayın
- Bırakın konuşsun Eğer durmadan kendi düşüncelerinizi anlatırsanız ergen hiç konuşmaz Onun sözlerini sadece açıklık getirmek için kesin “Eğer doğru anladıysam hayatına çok karıştığımı söylemek istiyorsun” gibi bir cümle çocuğunuzda onu anlamaya çalıştığınız izlenimini bırakır
- Nutuk atmaktan kaçının “Ben senin yaşındayken” veya “Eskiden her şey çok zordu” gibi mesajlar üstünlük tasladığımız izlenimini verdiği için iletişimi kesintiye uğratır Doğru bulmadığınız bir davranıştan söz edecekseniz, gencin beğendiğiniz özelliklerini vurgulayarak lafa başlayın
- Gencin sorunlarını kardeşleri ile tartışmayın Sorunu eşinizle paylaşabilirsiniz
- Ergen için konulacak kurallar aile bireylerinin görüşleri alınarak belirlenmeli , açık ve net , az sayıda olmalı, gerektiğinde değiştirilmelidir Örneğin ergenin nereye gideceğini, ne tür bir eğlenceye katılacağını , gece eve kaçta döneceğini birlikte konuşun En geç kaçta dönebileceğini tartışın Dönüş saati kesinleştikten sonra mutlaka buna uymasını söyleyin Yarım saat taviz verebilirsiniz Bir sorun çıktığında, olağanüstü durumlarda evi aramasını söyleyin
- Çocuğunuzu buluğ çağının ani fiziksel değişikliklerine hazırlayın Çoğu bu döneme dördüncü beşinci sınıfta girmektedir Ona geçireceği cinsel gelişimi öğretebilmek için gerekli bilgileri edinin
- Cinsellik hakkında konuşmak zordur çünkü bireysel etkinlikler arasında en kişisel ve özel olanıdır Çocuk ergenlik çağına gelene kadar ana-baba ona bir ahlak duygusu kazandırmalıdır Cinselliğini nasıl algılayacağını,karşı cinsle beraberliklerde üstleneceği sorumlulukları bilmelidir
- Ergen karşı cinsle ilişkilerinin ne kadarına izin verildiğini bilmelidir Örneğin “Grupla birlikte çıkabilirsin ama 15 yaşından önce gerçek bir çıkmaya izin yok !” gibi
- Kız ve erkek çocuğunuza hamilelik, cinsel yolla geçen hastalıklardan, korunma yöntemlerinden bahsedin Bazı korunma yöntemlerinin cinsel hastalıkların bulaşmasını engelliyemeyeceğini anlatın Onu bilgilenmesi için bir uzmana götürmeyi teklif edebilirsiniz
- Gençler uyuşturucuya neden ilgi duyarlar?
- Ergenler riske eğilimlidirler Uyuşturucu deneme eğilimlerinde arkadaş baskısı olağanüstü etkilidir Gence uyuşturucuyu geri çevirme cesaretini göstermenin çok önemli bir davranış olduğunu söyleyin Gerçek bir arkadaşın kişiyi istemediği bir şey için zorlamayacağını anımsatın
- Ara sıra konuyla ilgili gençler için öneriler içeren bir broşür verip daha sonra yayının yararlı olup olmadığını sorun
- Özellikle ergenlik çağında diğer anne-babalarla iletişim ağı kurun Bu şekilde çocuğunuzu izleme,yaşıtlarıyla kıyaslama olanağı bulursunuz
- Okul ile yakın ilişki içinde olun Çocuğunuzun başarısını,karıştığı olayları sağlıklı olarak değerlendirebilmek için mutlaka okul yöneticileri,öğretmenlerle görüşün