Angola Tanitimi

Angola güneybatı Afrika'da, Namibya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya ile komşu olan, batısında Atlas Okyanusu bulunan bir ülkedir Angola'ya ait olan ve ülkeye sınırı olmayan yakındaki Cabinda ili de Kongo Brazaville ile sınıra sahiptir Eski bir Portekiz sömürgesi olan ülkenin önemli ölçüde doğal kaynakları vardır (Petrol ve elmas en önemlileri) Ülke, unvan olarak bir demokrasidir ve Angola Cumhuriyeti (Portekizce Republica de Angola) adını taşırÜlkeye giriş oldukça zordurBir kefil bulmadan ve kefiliniz sizi havaalaninda karşılamadan ülkeye giriş mümkün değil Ev kiraları Afrika ortalamasının cok üstünde olup 2000 Amerikan Doları civarındadırİnsaat alanında yatırım yapılabilir

Tarih

Ülkenin ismi toprakların 16'ncı yüzyıldaki yerli sahipleri olan Bantuların kullandıkları N'gola kelimesinden sömürge döneminde Portekizce'ye geçmiştir 1951'de sömürge ülke, Portekiz'in bir denizaşırı yönetimi olarak yeniden şekillendirildi, Portekiz Batı Afrikası olarak da adlandırıldı Portekiz sömürge yönetimini lağvetmeyi reddedince bağımsızlık hareketleri başladı

Angolanın Bağımsızlığı İçin Halk Hareketi (Movimento Popular de Libertação de Angola MPLA) Portekiz'de ve Doğu Blokundaki komünist partilerle bağlantıları olan bir hareketti
Angola Ulusal Bağımsızlık Cephesi (Frente Nacional de Libertação de Angola, FNLA); kuzeydeki Bakongo bölgesinde etnik bir tabanı olan ve ABD ile Zaire'nin Mobutu rejimiyle bağlantıları vardı
Angolanın Tümden Bağımsızlığı İçin Ulusal Birlik (União Nacional para a Independência Total de Angola, UNITA); ülkenin merkezindeki Ovibundu etnik bölgesi temelli bir hareketti
25 Nisan 1974'de Portekiz'de meydana gelen askeri darbe Portekiz yönetiminin Angola ve Mozambik gibi deniz aşırı sömürgelerinde bulunan askerlerini geri çekme kararı almasına neden olduBöylelikle Angola'da 14 yıldır süren gerilla savaşıda bağımsızlıkla sonuçlandıAncak bundan sonra da politik kökenleri ve dış destekçileri farklı MPLA, UNITA, FNLA arasında iç savaş devam etti 1991'de bu gruplar çok partili sisteme geçilmesi konusunda anlaştılarsa da ve sonraki yıllarda seçimler yapıldıysa da 2002'de liderlerden birinin vurulmasını da içeren iç kavgalar bitmedi

Angola birçok Afrika ülkesi gibi, patlak veren salgın hastalıklarla mücadele eden bir ülkedir

Coğrafya

Sahil şeridi: 1,600 km

İklimi: Güney ve Luanda sahil şeridi boyunca kuru bir iklim hakimdir; kuzeyde Mayıs - Ekim ayları arasında serin ve kuru, Kasım - Nisan ayları arasında sıcak ve yağmurlu bir mevsim sürmektedir

Arazi yapısı: Kıyıdan başlayan dar ovalar iç kısımlara gidildikçe yerlerini geniş yaylalara bırakmaktadırlar

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Atlas Okyanusu 0 m; en yüksek noktası: Morro de Moco 2,620 m

Doğal kaynakları: petrol, elmas, demir yatakları, fosfat, bakır, altın, boksit, uranyum

Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %2

Otlaklar: %23

Ormanlık arazi: %43

Diğer: %32 (1993 verileri)

Sulanan arazi: 750 km² (1993 verileri)

Doğal afetler: Şiddetli yağışlar yaylarda periyodik su baskınlarına neden olmaktadır

Eski bir Portekiz sömürgesi olan Angola ( Portekiz BatI Afrikası ) cetin bir ic şavaştan sonra 1975' de bağımsızlığına kavuşmuştur Ic savaş, Angola Halk Kurtuluş Hareketi ile, ülkenin bağımsızlığını isteyen öbür gurplar arasında olmuş, sonunda Halk Kurtuluş Hareketi, ülkede bir halk cumhuriyeti kurmuştur Atlas okyanusu kıyısındaki bu ülkenin yüzölcümü büyük olmakla birlikte ( Türkiye' nin birbucuk katı ) nüfusu azdır Angola ile kuzeyde ufak bir kıyı bölgesi olan Cabinda arasında Zaire uzanır Angola, Afrika Birliği üyesidir

Yer şekilleri: Atlas okyanusu kıyısında kuzey kesimde dar bir kıyı ovası olarak başlayan düzlük, yumuşak eğimle yükselerek orta ve güney kesimlerinde dik yamaclar halinde Benguela - Bie platosuna bağlanır ( 1 500 - 1 800 m )

Kuzeydoğudaki ırmaklar Kongo havzasına, diğer bölgelerdeki akarsular ise Atlas okyanusuna dökülür Platonun düzlüğe inişi de kuzeyde olduğu gibi yumuşak eğimle olduğu icin, ırmaklarda ulaşım olanağı vardır Ancak, daha güneyde akarsular daha dik plato yamaclarından dökülürler Bu şelalelerin suları barajlarda toplanarak, hidroelektrik enerjisi icin yararlı duruma getirilmiştir

Kıyı ovasında sıcaklık, Atlas okyanusundan gelen serin Benguela akıntısı nedeniyle düşüktür Platonda yağıs orani güneyde 380 mm' den başlayarak Cabinda bölgesinde 1 250 mm ' ye ulaşır Sıcaklık ortalaması yüksekliğe göre değişir

Güneydeki sıcaklık değişiklikleri, kuzeye oranla daha büyük farklılaşma gösterir

Kuzeyde güneybatı Afrika ( Nambia ) sınırındaki cöllerden sonra sütleğen türleri, aksaya ve baobab ağacları bulunan savanalar başlar Bu bitki örtüsü giderek yer yer ağaclıklı savanalara dönüşür Kongo ırmağının kuzeyindeki Cabinda bölgesinde tropikal ormanlar yer alır
Angola' da yaşayan yabanil hayvanlar aslan, atilop, devekuşu gibi türlerdir

Halk:

Nüfusun coğunlugu Bantu zencileridir 300 000 kadar Avrupalı ve 30 000 Portekiz uyruguna gecmiş Afrikalı vardır Eskiden Portekiz uyruğuna gecme ayrıcalığı, Portekiz yasalarını kabul eden, okuryazar olan ve belirli gelir düzeyine erişmiş olanlara tanınırdı Ancak, vergi mükellefiyeti arttığı ve askerlik zorunluluğu doğduğu için, Afrikalıların cok azı Portekiz uyruguna gecme girişiminde bulunurdu Halkın onda dokuzu okuma yazma bilmez ve coğu animist inanclara bağlidir

En büyük kentler Luanda ve Lobito limanlarıdır Başkent Luanda ' nın nüfusunun dörtte biri Avrupalıdır Luanda' nın acık deniz teknelerinin sığınmasına elverişli limanı, karaya bir yolla bağlanan ufak bir ada tarafından korunmaktadır Bu liman Angola ihracatının büyyük bölümünü yüklendiği için ticari değeri fazladır Sehirdeki sanayı kuruluşları petrol rafinerisi, bira, tekstil ve cimento fabrikalarıdır

Bir liman kenti olan Lobito Benguela demiryolunun başlangıc notasıdır Bu limandan Zambiya ve Zaire' den gelen bakır

Cuima' dan gelen demir cevheri ve Angola' da yetişen mısır ve öteki tarımsal ürünler ihrac edilir Mocamedes balık konserveciliği amaciyle kurulmuş bir kenttir Ancak, Cassinga' daki demir cevheri kaynaklarıinın geliştirilmesiyle bu liman da önem kazanmıştır

Tarım ve sanayi:

Halkın coğunluğu, güney bölgelerinde darı, kuzeyde yerelması , mısır ve manyok gibi temel tarım ürünleri yetiştirierek ciftcilik yapar 1962 ' den bu yana kahve üretiminde Angola, Afrika' nın en önde gelen ülkesi olmuştur Cuanza ırmağının kuzeyinde yetiştirilen kahve, başlıca ticari üründür Bunun dışında pamuk ve yağ hurması ve ticari ürün olarak yetiştirilir

Cabında bölgesinden de değerli keresteler sağlanır Özellikle Benguela- Bieplatosuna yerleşmiş bulunan Portekiz kökenli halk, mısır, narenciye, ananas ve muz yetiştiriir Kıyı ovasında az miktarda üretilen sisal keneviri, cuval yapımında kullanılır Irmaklardan sulama olanağı bulunan yerlerde, şeker palantasyonları kurulmuştur Böyle olmakla birlikte, sermaye yetersizligi ve ulaşım olanklarının elverişsizliği nedeniyle tarımsal gelişme cok ağır olmaktadır

Angola kıyıları acıklarında balıkcılık icin cok zengin kaynaklar vardır Kıyı boyunca, coğu Portekizliler tarafından cesitli balık kurutma ve kutulama fabrikaları kurulmuştur

Sinai kalkınma 1970' lerde hız kazanmış, cesitli hidroelektirk porjelerinin sağladığı olanaklarla fabrikaların üretimi % 15 orasında artmıştır Sanayi Luanda, Lobito, Benguela ve Mocamedes' te toplanmış olup petrol tasfiyesi, şeker, tekstil ve bira yapımı allarını kapsar

Madenler: Dış yatırımların kısıtlanması, madenciliği uzun süre geri birakmıştır Yakın zamana kadar tek maden ürünü elmas olmuştur Elmas, kuzeydoğu bölgesinde, Kasai vadisindeki Kongo elmas yataklarının uzantısı olan alan üzerinde cıkartılır Dünyadaki mücevher taşlarının onda biri Angola' dan cıkar

Cuima ve Cassinga' da değerli demir cevheri yatakları vardır Cuima' dan cıkartılan demir cevheri, yeni döşenen demiryoluyle Vila Robert Williams' daki ana demiryolu hattına, oradan da Lobito' ya nakledilir Alman celik firması Krupp, demiryoluyla Mocamedes' e gönderilen Cassinga demir cevheri icin sürekli sözleşme yapmış durumdadır Öteki demir cevheri yatakları Luanda demiryolu boyunda işletilmetektedir

Petrol, Benefica' da cıkartılır ve Luanda' da tasfiye edilir Cabinda kıyısı acıklarında yeni ve zengin petrol yatakları bulunmuştur Bunların dışında az miktarda bakır ve manganez cıkar

Ulaştırma ve ticaret:

Ulaşım olanaklarının elverişsizliği, ülkenin kalkınmasına engel olmuştur Dört büyük limandan ülkenin iç kesimlerine uzanan demiryollari bulunmaktadır Ne var ki, bu demiryolu hatlarının birbirleriyle bağlantısı yoktur 1928' de tamamlanmış bulunan Benguela demiryolu, sınıra ulaşan tek hattır Bu demiryolu Lobito limani ile Zaire arasında balantı kurar Bu demiryolunun sağladığı kolaylık yolun acılmasında karşilaşılan güclüklerin göze alınmasına degecek orandadır Transit trafigi, bugün de önemli gelir kaynaklarından biridir

Ancak, bağımsızlığinı elde eden Zaire, ihracat ve ithalat yollarını tamamen Kongo üzerine yöneltmeye başladığı icin, bu demiryolu eski önemini kaybedecektir Özellikle kuzey kesiminde karayolları acılmiştır Ama ülkenin büyük kesiminde henüz ulasim olanakları sağlanamamıştır

Angola' nin ticaret hacmi, hızla gelişmiştir Ihracat gelirlerinin yarısı kahveden sağlanır Kahveyi izleyen öteki ihrac maddeleri elmas, demir cevheri, balık, sisal keneviri ve kerestedir Makine, taşıt aracları ve tekstil ithal edilir Angola' nin diş ticaret iliskisi eskiden sadece Portekiz ileydi Ülke bağimsızlığa kavuştuktan sonra yine dış ilişkiler geliştirmektedir