![]() |
Azerbaycan Tanitimi |
![]() |
![]() |
#1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
![]() Azerbaycan TanitimiAzerbaycan (Azeri Türkçesi:Azərbaycan), Resmî adı Azerbaycan Cumhuriyeti (Azeri Türkçesi:Azərbaycan Respublikası)dır ![]() ![]() ![]() ![]() Tarih Azerbaycan'ın adı konusunda değişik görüşler bulunmaktadır ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Türklerin Azerbaycan'a gelişleri tahminini ve M ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Selçuklu Türkleri'nin Azerbaycan'da görülmeleri ise 1015-1021 yılları arasındadır ![]() ![]() ![]() ![]() Bundan sonra sırasıyla; Şeki, Gence, Bakü, Derbent, Kuba, Nahcivan, Revan, Tebriz, Urmiye, Erdil hanlıkları dönemi başlamıştır ![]() Azerbaycan toprakları Rusların egemenliğine girdikten sonra Erivan'a ve Karabağ'a Ermeni'ler yerleştirilmeye başlanılmıştır ![]() Azerbaycan Türkleri, 1918 - 1920'de Kafkasya Kurultayı'nı toplamış ve 28 Mayıs 1918'de de ulusal Azerbaycan Devleti'ni kurmuşlardır ![]() ![]() ![]() ![]() Türk tarihi Tarihî ve Çağdaş Türk devletleri İmparatorluklar 16 Büyük Türk Devleti [ Göster ] Büyük Hun İmparatorluğu M ![]() ![]() ![]() ![]() Batı Hun İmparatorluğu M ![]() ![]() Avrupa Hun İmparatorluğu 375 - 454 Ak Hun İmparatorluğu 420 - 562 Göktürk İmparatorluğu 552 - 743 Avrupa Avar İmparatorluğu 565 – 803 Hazar İmparatorluğu 651 – 983 Uygur Devleti 744 – 1335 Karahanlı Devleti 840 – 1212 Gazneliler Devleti 963 – 1183 Büyük Selçuklu Devleti 1040 – 1157 Harzemşahlar Devleti 1157 – 1231 Altınordu Devleti 1227 – 1502 Osmanlı İmparatorluğu 1299 – 1922 Timur İmparatorluğu 1370 – 1507 Babür İmparatorluğu 1526 – 1858 Diğer İmparatorluklar Saka İskit Devleti M ![]() ![]() ![]() ![]() Doğu Göktürk İmparatorluğu 582 - 630 Batı Göktürk İmparatorluğu 582 - 630 İkinci Göktürk İmparatorluğu 681 - 744 Eyyubiler Devleti 1171 - 1348 Delhi Türk Sultanlığı 1206 - 1413 Çağatay Devleti 1227 - 1370 Mısır Memlük Devleti 1250 - 1517 İlhanlılar 1256 – 1336 Safeviler 1501 - 1722 Devletler Devletler [ Göster ] Çu Devleti M ![]() ![]() Kuzey Hun Devleti 48 - 156 Güney Hun Devleti 48 - 216 Asya Avar Devleti 216 - 552 Birinci Chao Hun Devleti 304 - 329 İkinci Chao Hun Devleti 328 - 352 Tabgaç Devleti 386 - 557 Kuzey Liang Hun Devleti 401 - 439 Hsia Hun Devleti 407 - 431 Lov-lan Hun Devleti 442 - 460 Doğu Tabgaç Devleti 534 - 557 Batı Tabgaç Devleti 534 - 557 Dokuz Oğuz Devleti ? - ? Otuz Oğuz Devleti ? - ? Onogur Devleti ? - ? Türgiş Devleti 717 - 766 Karluk Devleti 766 - 1215 Kırgız Devleti 840 - 1207 Tolunğulları 868 - 905 Macarlar Devleti 896 - 955 Kansu Uygur Devleti 905 - 1226 Liang Şa-t'o Türk Devleti 907 - 923 Doğu Türkistan Turfan- Uygur Devleti 911 - 1368 Tana Şa-t'o Türk Devleti 923 - 936 Akşitler 935 - 969 Tsin Şa-t'o Türk Devleti 937 - 946 Oğuz Yabgu Devleti ? - 1000 Doğu Karahanlı Devleti 1042 - 1211 Batı Karahanlı Devleti 1042 - 1212 Fergana Karahanlı Devleti 1042 - 1212 Suriye Selçuklu Devleti 1092 - 1117 Kirman Selçuklu Devleti 1092 - 1187 Türkiye Selçuklu Devleti 1092 - 1307 Irak Selçuklu Devleti 1157 - 1194 Memlûk Devleti 1250 - 1517 Basaraba Türk Devleti 1330 - 1360 Akkoyunlu Devleti 1350 - 1507 Karakoyunlu Devleti 1380 - 1469 Anadolu Beylikleri [ Göster ] Mengüçlü Beyliği 1072 - 1277 Çaka Beyliği 1081 - 1098 Dilmaçoğulları Beyliği 1085 - 1192 Çubukoğulları Beyliği 1085 - 1092 Danişmendli Beyliği 1092 - 1178 Saltuklu Beyliği 1092 - 1202 İnaloğulları Beyliği 1098 - 1183 Ahlatşahlar Beyliği 1100 - 1207 Artuklu Beyliği 1102 - 1408 Erbil Beyliği 1146 - 1232 Çobanoğulları Beyliği 1227 - 1309 Karamanoğulları Beyliği 1256 - 1483 İnançoğulları Beyliği 1261 - 1368 Sâhipataoğulları Beyliği 1275 - 1342 Pervaneoğulları Beyliği 1277 - 1322 Tacettinoğulları ? - ? Canikoğulları ? - ? Menteşeoğulları Beyliği 1280 - 1424 Candaroğulları Beyliği 1299 - 1462 Karesioğulları Beyliği 1297 - 1360 Germiyanoğulları Beyliği 1300 - 1423 Hamitoğulları Beyliği 1301 - 1423 Saruhanoğulları Beyliği 1302 - 1410 Aydınoğulları Beyliği 1308 - 1426 Tekeoğulları Beyliği 1321 - 1390 Ramazanoğulları Beyliği 1325 - 1608 Eretna Beyliği 1335 - 1381 Dulkadıroğulları Beyliği 1339 - 1521 Dobruca Türk Beyliği 1354 - 1417 Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti 1381-1398 Eşrefoğulları Beyliği ? – 1326 Berçemeoğulları Beyliği ? - ? Yarluklular Beyliği ? - ? Atabeylikler Böriler 1117 - 1154 Zengiler 1127 - 1259 İl-Denizliler 1146 - 1225 Salgurlular 1147 - 1284 Hanlıklar [ Göster ] Sibir Hanlığı 515 - 576 Büyük Bulgarya Hanlığı 630 - 665 İtil Bulgar Hanlığı 665 - 1391 Peçenek Hanlığı 860 - 1091 Tuna Bulgar Hanlığı 981 - 864 Uz Hanlığı 1000 - 1068 Kuman-Kıpçak Hanlığı 1098 - 1239 Şeybani Hanlığı 1506 - 1599 Özbek Hanlığı 1428 - 1599 Kazak Hanlığı ? - ? Kazan Hanlığı 1437 - 1552 Kırım Hanlığı 1440 - 1475 Kasım Hanlığı 1445 - 1681 Astrahan Hanlığı 1466 - 1554 Nogay Hanlığı ? - ? Hive Hanlığı 1512 - 1920 Küçüm Sibir Hanlığı 1556 - 1600 Buhara Hanlığı 1599 - 1785 Kaşgar-Turfan Hanlığı 1800 - 1877 Hokand Hanlığı 1710 - 1876 Kırgız Hanlığı 1800 - 1876 Kazak Kırgızları Hanlığı 1800 - 1876 Türkmenistan Hanlığı 1860 - 1885 Cumhuriyetler Batı Trakya Türk Cumhuriyeti 1913 - 1913 Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti 1918 - 1920 İdil Ural Devleti 1918 - 1919 Doğu Türkistan Cumhuriyeti 1920 - 1925, 1932 - 1934, 1944 - 1949 Tannu Tuva Halk Cumhuriyeti 1921 - 1944 Hatay Cumhuriyeti 1938 - 1939 Güney Azerbaycan Özerk Cumhuriyeti 1945 - 1946 Günümüz Cumhuriyetler Türkiye Cumhuriyeti 1923 - ![]() ![]() ![]() Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 1983 - ![]() ![]() ![]() Azerbaycan Cumhuriyeti 1991 - ![]() ![]() ![]() Kazakistan Cumhuriyeti 1991 - ![]() ![]() ![]() Kırgızistan Cumhuriyeti 1991 - ![]() ![]() ![]() Özbekistan Cumhuriyeti 1991 - ![]() ![]() ![]() Türkmenistan Cumhuriyeti 1991 - ![]() ![]() ![]() Özerk Cumhuriyetler Doğu Türkistan 1928 - ![]() ![]() ![]() Dağıstan 1991 - ![]() ![]() ![]() Karaçay 1991 - ![]() ![]() ![]() Balkar 1991 - ![]() ![]() ![]() Kırım Özerk Cumhuriyeti 1991 - ![]() ![]() ![]() Tataristan 1991 - ![]() ![]() ![]() Çuvaşistan 1991 - ![]() ![]() ![]() Başkortostan 1991 - ![]() ![]() ![]() Yakutistan 1991 - ![]() ![]() ![]() Altay 1991 - ![]() ![]() Hakas 1991 - ![]() ![]() ![]() Tuva 1991 - ![]() ![]() ![]() Karakalpakistan 1991 - ![]() ![]() ![]() Gagavuzya 1991 - ![]() ![]() ![]() Taymir 1991 - ![]() ![]() ![]() -------------------------------------------------------------------------------- Azeriler Kafkasya bölgesinin en büyük Türk bölümünü oluşturmaktadır ![]() ![]() Bugüne kadar Kafkaslarda ulusal ve ırksal uyanışın merkezi hep Bakü olmuştur ![]() ![]() Coğrafi Konumu Azerbaycan 38°-25 kuzey enlemleri ile 44°-50 doğu boylamları arasındaki coğrafı bölgeye yerleşmiştir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan iklimi dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9 una sahiptir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Demografik Durumu (Ocak 1990 öncesi) Etnik Grup Nüfus Oran Azerbaycan Türkleri 5 ![]() ![]() Rus 392 ![]() Ermeni 390 ![]() Lezgi 171 ![]() Avar 44 ![]() Yahudi 30 ![]() Diğer 80 ![]() [1] (2007 ) Etnik Grup Nüfus Oran Azerbaycan Türkleri 8 ![]() ![]() Ermeni - %1 ![]() Yahudi 8 ![]() Diğer 85 ![]() Ocak 1990 olaylarından sonra ülkede bulunan Rusların ve Karabağnın Ermeniler tarfından işgalinden dolayı Ermeniler'in göçü yoğunlaşmıştır ![]() ![]() ![]() Toplam nüfus büyüme oranı %0,89'dur ![]() Yaş grubu - Toplam nüfustaki payı 0-14 - 33 ![]() 15-29 - 28 ![]() 30-44 - 17 ![]() 45-59 - 12 ![]() 60 + - 8 ![]() Yukarı Karabağ Yüzölçümü: 4 ![]() Nüfusu: 295 ![]() Azerbaycan toprağı olan Karabağ bugün Ermeni işgali altındadır ve yaklaşık bir milyon Azeri Ermenilerin baskıları sonucu bölgeden göç etmeye zorlanmıştır ![]() Ermeniler, tüm Birleşmiş Milletler ve Agit kararlarına rağmen işgal ettikleri bölgelerden çekilmemektedirler ![]() Siyasal ve Sosyal Yapılanmalar Azerbaycan'da kendilerini parti olarak adlandıran fakat hukuken böyle bir kimliği olmayan çeşitli partiler mevcuttur ![]() Yeni Azerbaycan Partisi 1993 (İktidar) Anavatan Partisi Milli Müsavat Partisi (Ana muhalefet) Halk Cephesi (Muhalefet) Milli İstiklal Partisi (Muhalefet) Sosyal Demokrat Parti (Muhalefet) Bağımsız Demokrat Parti Milli Muhabbet Partisi Tövbe Partisi: (İran yanlısı) Halk partisi Yeşiller Partisi Demokrat Partisi Demokratik Islahatlar Partisi Ümid Partisi Ekonomik ve Sosyal Yapı 1991'de bağımsızlığını aldıktan sonra, özellikle geçiş döneminin ilk yıllarında ekonomik alanda düşüşler olmuş ve para birimi olarak Manat'a bağlı kalmıştır ![]() ![]() ![]() Doğal gaz üretimi ise 1991 de 11 milyon m³ dur ![]() ![]() ![]() ![]() Turizm potansiyeli yüksek bir cumhuriyettir ![]() Bankacılık ve sigortacılık gelişme süreci göstermektedir ![]() En önemli ihracatı petroldur ![]() Petro-kimya ürünleri de ihracatta önemli yer tutmaktadır ![]() Tarım ve Hayvancılık Azerbaycan'ın yüzde 7'si tarıma elverişli topraklara sahiptir ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Azerbaycan tarımında ve ekonomisinde hayvancılığın da önemli yeri bulunmaktadır ![]() ![]() ![]() Sanayi Azerbaycan'da sanayi sektörü net maddi üretimin % 48,3 (1992 tahmini) oluşturmaktadır ![]() Ağır Sanayi: Enerji, aaaalurji, Makina, îmal, Kimya, Orman Ürünleridir ![]() Hafif Sanayi: Dokuma, dikiş, deri, kürk, kunduradır ![]() Ulaşım Azerbaycan gelişmiş bir ulaştırma sistemine sahiptir ![]() Demiryolu: 2 ![]() ![]() Kara Ulaştırması: Karayolu 30 ![]() ![]() Deniz Ulaştırması: Hazar Denizi yoluyla yapılır ![]() Hava ulaştırması:Bakü hava limanından yapılmakta olup İstanbul, Paris, Moskova, Taşkent, Astana, Bişkek, Pekin gibi dünyanın diğer bölgeleriyle bağlantılıdır ![]() Eğitim Azerbaycan'da eğitimin tüm diğer Türk devlet ve topluluklarına göre çok ileri seviyede olduğu görülür ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sağlık Azerbaycan'da sağlık hizmetleri verilirken üçlü bir sistem uygulanmaktadır ![]() İlk müdahale sağlık memurlarıyla yapılmakta, Bunların yetersiz kalması halinde hastalar, hastahanelere gönderilmekte, Hastahanelerin yetersizliği durumunda ise hastalar üniversitelerdeki araştırma hastahanelerine yollanmaktadır ![]() Böylece Azerbaycan halkı eşit biçimde sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadır ![]() Sosyal Güvenlik Azerbaycan'da sosyal güvenlik ağı maliyetleri oldukça yüksek olup, GSMH % 18'ini tutmaktadır ![]() ![]() Bugün Azerbaycan Cumhuriyeti ekonomik bağımsızlık kavramını benimsemiş ve 1991'den sonrada serbest piyasa ekonomisine geçerek dünyayla bütünleşmek istemiştir ![]() Ayrıca, özel mülkiyete izin verilmiş, borsa yasası çıkarılmış, devlet tahvilleri hazırlanmış, toprak kanunu ile topraksız çiftçiler topraklandırılmıştır ![]() ![]() Birleşmiş Milletler, Agik, IMF gibi kuruluşların da üyesidir ![]() |
![]() |
![]() |
|