Çuvaş Tarihi

Çuvaşların ve Çuvaş adının menşei bahsinde geniş olarak özetlediğimiz "Çuvaşlar, Suvar Türkleri'nin bugünkü torunlarıdır" görüşünden hareketle Çuvaş tarihini özetlerken konuya Suvar Türkleri'nden başlamak icap eder Merkezî Asya'dan göç ederek MS III yüzyılda Kuzey Kafkasya'ya ulaşan Bulgarlar, Suvarlar ve Barsililer burada Farsça konuşan Sarmat-Alan gruplarıyla aynı coğrafyayı paylaşmışlar, feodal yapılarını ve devlet düzenini Kuzey Kafkasya'da geliştirmişlerdir MS III ila VI yüzyıllar arasında Bulgar ve Suvarlar'dan kopan birtakım grupların yeni göçlere maruz kaldıklarını görüyoruz Milâdî 305 yılında Sabir Türkleri Kafkasya'nın kuzeyine geçtiler Suvarlar'ın MS 515-527 yıllarında Anadolu'ya da sarkarak Kastamonu'ya kadar ilerledikleri tarihî kaynaklarda kayıtlıdır
Göktürk Devleti'nin sınırlarının genişleyerek Kafkasları da içine alması sonucu Bulgar ve Suvarlar bir süre bu devletin hâkimiyetinde kalmışlardır Göktürk Kağanlığı'nın fetret dönemine girmesi üzerine kurulan Büyük Bulgar Devleti uzun ömürlü olamamış ve 665 yılından sonra komşu Hazar Hanlığı tarafından parçalanmıştır Parçalanan Büyük Bulgar Devleti'nden kopan bir grup Asparuh önderliğinde Tuna boylarına ve Balkanlar'a girerek 681 yılında Tuna Bulgarları Devleti'ni kurdular Tuna Bulgarları zamanla Slavlar'la karıştılar ve Boris Han'ın 864'te Hristiyanlığı resmen kabulüyle de tedricen asimile olarak tarih sahnesinden silindiler
Büyük Bulgar Devleti'nin parçalanmasıyla birlikte VII yüzyılın sonu ve VIII yüzyılın başlarında orta İdil boylarına Bulgar ve Suvarlar'ın gelmesi bölgede büyük bir nüfus değişimine neden olmuştur Esas itibariyle MS I yüzyılda da İdil ve Kama boylarına yerleştikleri tarihî kaynaklarda kayıtlıdır VII yüzyılın sonlarında orda İdil boylarında nüfus yapısı şöyledir: MÖ beş bin yıllarından başlayarak bu bölgede yaşayan doğu Fin grupları (Bugünkü Mari, Mordva ve Udmut halklarının ataları), MÖ V-IV yüzyıllarda batı Sibirya'nın güney bölgelerinden gelerek orta İdil boylarına yerleşen Ugorlar, Kama nehrinin aşağı bölgesine ve bugünkü Ulyanovsk dolaylarına yerleşen İmenkovetsler ve MÖ VI-III yüzyıllarda Dinyeper'in orta bölgesine geçen doğu Slavlar (Bu Slav grupları Fin-Ugor boylarıyla karışmış olmalıdır), Hun göçlerinden sonra bölgede kalan Macar kalıntıları, Burtaslar'ın bir bölümü, Oğuz dilli Başkırtlar ve güneyde Hazarlar daha önceki yıllarda konar-göçer olarak yaşayan Bulgar-Suvar grupları orta İdil boylarında yerleşik düzene geçmişlerdir Bulgar ve Suvar gruplarının büyük bir kısmı İdil'in sol tarafına, X yüzyıla doğru Esegel ve Temtüz Bulgarlarıysa İdil'in sağ tarafına yerleşmişlerdir Öncelikle bölgede Bulgar-Suvar birliği sağlanmıştır IX yüzyılın sonlarıyla X yüzyılın başlarında Bulgar-Suvarların Fin-Ugorlarla bölgedeki diğer boyları da hakimiyetleri altına alarak İdil Bulgarları Devleti'ni kurduklarını görüyoruz
Bulgarlar'ın merkezi Kafkasya'daki yerleşim yerleri Kuban nehri ve Azak denizi havalisindeki bozkırlardı Bulgarlar'dan bir kısmı eski yerleşim yerlerinde kaldılar Bulgarlar'ın bu ülkesi Bizans ve Rus kaynaklarında Kara Bulgarya olarak adlandırılmıştır Fakat bu gruplar Macar, Peçenek ve Kuman dalgaları arasında kaybolup gitmişlerdir Bulgar tüccarlarının Hazar ülkesinde, Harezm'de ve Samanî ülkesinde İslâm tüccarlarıyla temasları, Harezm tüccarlarının da Bulgar coğrafyasındaki faaliyetleri neticesinde Bulgar ülkesinde İslam dini hızla yayılmaya başlamıştır 900 tarihlerinde Bulgarlar arasında İslâm dinini kabul edenlerin çokluğu tarihi kaynaklarda kayıtlıdır